سید محمدباقر درچه‌ای
سید محمدباقر درچه‌ای، فقیه و اصولی شیعی بود.
سید محمدباقر درچه‌ای سید محمدباقر درچه‌ای | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | سید محمدباقر درچه‌ای ۱۲۶۴ قمری |
| درگذشته | ۱۳۴۲ قمری |
| محل دفن | تخت فولاد، اصفهان |
| محل اقامت | درچه اصفهان |
| تحصیلات | اصفهان، نجف |
زندگی
ویرایشدرچه ای در سال ۱۲۶۴ قمری در درچه از توابع اصفهان به دنیا آمد. و از اولاد «موسی الثانی»[۱] محسوب می‌شود. بدین سبب او را «موسوی» لقب دادند.[۲] وی از سلسله سادات موسوی میرلوحی سبزواری می‌باشد که از نسل میرلوحی سبزواری در زمان شاه عباس اول به دعوت او در اصفهان ساکن شد. سید محمدباقر درچه‌ای برادر سید مهدی درچه‌ای و سید محمد حسین درچه‌ای از فقهای شیعه قرن چهاردهم قمری است.[۳]
تحصیل
ویرایشپس از فراگیری مراحلی از فقه و اصول از پدرش، در ۱۳ سالگی به تحصیل در حوزه علمیه اصفهان روی آورد.[۴] در سال ۱۲۹۱ به نجف رفت و ۱۴ سال در آنجا ماند.[۵] در سال ۱۳۰۳ به اصفهان بازگشت و در مدرسه نیم‌آور به تدریس پرداخت.[۴]
استادان
ویرایشدر اصفهان
ویرایش- مولی محمد معروف به میرزا ابوالمعالی[۶]
- محمدحسن نجفی اصفهانی
- محمدباقر نجفی اصفهانی[۷]
- سید محمدباقر خوانساری[۸]
در نجف
ویرایشدرگذشت
ویرایشدر نحوه درگذشت او اختلاف است. عده‌ای معتقدند که فوت نموده و برخی دیگر قائلند که کشته شده‌است. سید تقی درچه‌ای (نوه‌اش) معتقد است که سید محمدباقر درچه‌ای توسط عوامل رضاخان کشته شده است. در تذکره القبور چنین آمده است.
مرحوم درچه‌ای طبق عادت معهود روز چهارشنبه ۲۶ ربیع‌الثانی سال ۱۳۴۲ بعد از نماز ظهر به موطن خود «درچه» رفت و در آنجا در جمعه همان هفته؛ قبل از طلوع آفتاب در حمام از دنیا رفت. از آن رو به اصفهان خبر دادند و اطبای حاذق به عیادتش رفتند؛ اما بر آنها مسلم گردید که آن مرجع وارسته جان به جان آفرین تسلیم کرده است. اهل اصفهان و آبادی‌های اطراف، همان روز به درچه رفتند و پس از انجام مراسم تغسیل و تکفین دسته‌های سوگواری به راه انداختند و پس از ۳ روز از فوت این مرجع عظیم الشأن، پیکر مبارکش در میان اشک و اندوه مرگ یا شهادت تشییع شد.[۱۰]
شاگردان
ویرایش- سید حسن مدرس[۱۲]
- سید حسین بروجردی[۱۳]
- سید ابوالحسن اصفهانی
- میرزا علی آقا شیرازی
- حاج آقا رحیم ارباب[۱۴]
- محمد حسین اشنی[۱۵]
- نورالدین اشنی
- آقا نجفی قوچانی
- سید عبدالحسین طیب[۱۶]
- سید محمدعلی ابطحی
- میرزا مهدی بیدآبادی اصفهانی
- میرزا فتح الله درب امامی
- حسین علوی
- میر سید محمد مدرس[۱۷]
- ملا فرج الله دری
- سید عباس دهکردی[۱۸]
- سید فخر الدین خوانساری
- علی فقیه فریدنی
- سید محمدحسین میردامادی سدهی
- محمدحسن نجفی رفسنجانی
- عبدالوهاب نصرآبادی
- محمد همامی ابن آخوند ملاحسن
- محمدعلی یزدی[۱۹]
- میرزا محمدباقر امامی بن سید احمد
- جلال‌الدین همایی[۲۰]
- سید محمد رضوی کاشانی[۲۱]
- میرزا حسن خان جابری انصاری[۲۲]
- باقر قزوینی[۲۳]
- سید محمدحسن سدهی اصفهانی[۲۴]
- محمدحسن عالم نجف‌آبادی[۲۵]
- سید محمدرضا خراسانی
- آقا محمد فیاض همدانی
- میرزا علی اکبر شیخ‌الاسلام[۲۶][۲۷]
آثار
ویرایش- میزان الفقاهه (۲۶ مجلد)
- یک دوره فقه و اصول (۱۶ مجلد موجود و ۲ جلد مفقود شده است).
- حاشیه بر متاجر شیخ انصاری
- حاشیه بر مناسک
- رساله‌ای در جبر و تفویض
- حواشی بر رساله عملیه
- حاشیه‌ای بر مکاسب شیخ انصاری
- رساله عملیه
- حاشیه بر اصول دین[۲۸]
- تقریرات اصولیه
پانویس
ویرایش- ↑ معروف به ابی سبحه.
- ↑ مکارم الآثار، ج ۵، ص ۷۶۶؛ نقباء البشر، ج ۱، ص ۲۲۴.
- ↑ موحد بطحی، ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع و حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۲۸.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ شرح حال رجال ایران، ج ۵، ص ۲۱۸.
- ↑ کاروان علم و عرفان، ص ۲۲۵، غلامرضا گلی زواره.
- ↑ فرزند محمدابراهیم کرباسی.
- ↑ فرزند صاحب حاشیه و نوه شیخ جعفر کاشف الغطاء.
- ↑ معروف به چهارسوقی و نویسنده روضات الجنات (آیةالله روضاتی چهار سوقی).
- ↑ سیاحت شرق، ص ۱۶۳.
- ↑ از مکتوبات آقا تقی درچه‌ای (نوه او).
- ↑ تذکرة القبور یا بزرگان اصفهان، ص ۱۹۲؛ تخت فولاد، ص ۱۳.
- ↑ «این مجاهد نستوه که در مبارزه با استبداد و استعمار شهره است و با سیاست و کیاست؛ احیاگر مکتب سرخ علوی است، مدت سیزده سال در اصفهان برای کسب دانش دین، اقامت داشت و از این مدت پیش از دو سال دوره خارج مباحث مهمی از علم اصول مانند مبحث استصحاب و بخشی از دلیل انسداد و ظن در اصول دین و غیر این‌ها را نزد علامه درچه‌ای فرا گرفت. مدرس می‌گوید: در این مدت همه تقریرات دروس ایشان [آیت‌الله سید محمدباقر درچه‌ای] را می‌نوشتم که جمعاً نزدیک پانزده هزار سطر بالغ می‌گردید.» (مدرس، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، ج ۲، ص ۳۰۸).
- ↑ «وی از مراجع تقلید جهان اسلام بود که در سال ۱۳۱۰ ه. ق در هجده سالگی به اصفهان عزیمت نمود. تحصیلات مقدماتی را در بروجرد گذراند و برای رسیدن به تحصیلات عالیه در فقه، اصول و کلام، فلسفه و ... نزد دانشورانی چون سید محمدباقر درچه‌ای، میرزا محمد تقی مدرس، میرزا ابوالمعالی کرباسی، آخوند کاشی و جهانگیر قشقایی، زانوی ادب به زمین زد.» (کاروان علم و عرفان، غلامرضا گلی‌زواره، ص ۲۳۲).
- ↑ وی دوره فقه و اصول را نزد حاج میرزا بدیع، علامه درچه‌ای و سید ابوالقاسم دهکردی فرا گرفت. (ارباب معرفت، ص ۱۰۹).
- ↑ مشاهیر مدفون در تکیه ابوالمعالی کلباسی ص 201 , 202
- ↑ وی امام جماعت مسجد عباسی بود و در مدرسه صدر و مدرسه میرزا احمدی در محله بیدآباد اصفهان تدریس می‌کرد.
- ↑ پدر سید حسن مدرس هاشمی.
- ↑ معروف به صفی (تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان، ج ۲، ص ۳۳۲).
- ↑ زندگانی جهانگیرخان قشقایی، ص ۸۵، ۱۰۹، ۱۱۸، ۱۲۰، ۱۲۲، ۱۳۴، ۱۵۹، ۱۸۶، ۱۹۱، ۱۹۲، ۱۹۴ و ۱۹۵.
- ↑ وی فرزند میرزا ابوالقاسم طرب و نوه همای شیرازی بود. او استاد دانشگاه تهران و از طبع شعر برخوردار بود و تخلص به «سنا» داشت.
- ↑ محل تحصیل او در اصفهان، شیراز، خراسان و لار بوده است و استادانش در اصفهان، سید محمدباقر درچه‌ای، حکیم قشقایی و آخوند جوشقانی و دیگران بوده‌اند و در موضوعات مختلف کتاب نوشته است. (سیری در تاریخ تخت فولاد اصفهان، ص ۱۸۶).
- ↑ وی فرزند حاج میرزا علی است. میرزا حسن خان، شاعر، مورخ، محقق، عالم بوده است.
- ↑ وی فرزند آقا محمدجواد قزوینی است. بعد از پدرش در مسجد آقا نور [اصفهان] امامت داشته است. وی داماد آقا جلال‌الدین فرزند حاج شیخ محمدتقی آقا نجفی بود.
محل دفن وی تخت فولاد اصفهان است و تکیه‌ای به نام او در آن جا ساخته‌اند. که معروف است به تکیه حاج آقا باقر دشتی. (زندگانی حکیم جهانگیرخان قشقایی، ص ۷۴ و ۷۵). - ↑ وی دارای ۱۲ تألیف، پیرامون موضوعات فقهی و اصولی است. (مکارم الآثار، ج ۶، ص ۲۱۳۴).
- ↑ محل دفن وی تکیه کازرونی در تخت فولاد اصفهان است. (دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص ۲۷۶).
- ↑ تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان ج۳، ص۲۳۵–۲۳۶
- ↑ مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱)، خاندان شیخ الاسلام اصفهان، گل بهار اصفهان، صص141-142
- ↑ تألیف شیخ جعفر شوشتری.
منابع
ویرایش- جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۳، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۲.
- موحد بطحی، سید حجت، ریشه‌ها و جلوه‌های تشیع و حوزه علمیه اصفهان در طول تاریخ، اصفهان، دفتر تبلیغات المهدی، ۱۴۱۸ق.