سیزدهم (انگلیسی: Thirteenth) فاصلهای در موسیقی کلاسیک است که از ترکیبِ یک اکتاو و یک «فاصلهٔ ششم» به وجود می‌آید. از آنجایی که تنها هفت «درجه» در مقیاسِ گام دیاتونیک وجود دارد، فاصلهٔ سیزدهم ترکیبی از درجه ششم شناخته می‌شود و فاصله‌ای «مطبوع» است. فاصلهٔ سیزدهم در بسیاری از سبک‌ها به ویژه جاز، در شکل آکورد مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای اینکه مشخص باشد، معمولاً به صورت پایه از نت مبدأ قرار می‌گیرد.

سیزدهم بزرگ
معکوسسوم کوچک
نام
دیگر نام‌هاششم ترکیبی
مخففM13
اندازه
نیم‌پرده‌ها۲۱
کلاس فاصله۳
سنت
اعتدال مساوی۲۱۰۰٫۰

سیزدهم بزرگ ویرایش

فاصلهٔ «سیزدهم بزرگ» از ترکیبِ یک «اکتاو» و یک ششم بزرگ به وجود می‌آید و معکوس آن سوم کوچک است. دارای ۲۱ نیم‌پرده (یک اکتاو و ۹ نیم‌پرده) است و فاصلهٔ آن در اعتدال مساوی از نت پایه، ۲۱۰۰ سنت است.

 
فاصله «سیزدهم بزرگ» در گام دو ماژور

سیزدهم کوچک ویرایش

سیزدهم کوچک
معکوسسوم بزرگ
نام
دیگر نام‌هاششم ترکیبی
مخففm13
اندازه
نیم‌پرده‌ها۲۰
کلاس فاصله۴
سنت
اعتدال مساوی۲۰۰۰٫۰

فاصله «سیزدهم کوچک» از ترکیبِ یک «اکتاو» و یک ششم کوچک به وجود می‌آید و معکوسِ آن سوم بزرگ است. دارای ۲۰ نیم پرده (یک اکتاو و ۸ نیم‌پرده) است و فاصله آن در اعتدال مساوی از نت پایه، ۲۰۰۰ سنت است.

 
فاصله «سیزده کوچک» در گام دو مینور

آکورد سیزدهم ویرایش

آکورد سیزدهم اغلب روی درجه پنجم گام قرار می‌گیرد و به «سیزدهم نمایان» معروف است. آکورد سیزدهم اگر روی «پایه» گام قرار گیرد، آکورد «سیزده بزرگ» و اگر روی درجه پنجم گام قرار گیرد «سیزده نمایان» نامیده می‌شود و آکوردی «نامطبوع» شناخته می‌شود.

 
کاربرد آکورد «سیزده نمایان» در قطعه «بعد از ظهر یک دیو» اثر: کلود دبوسی
 
آکورد سیزده نمایان برای چهار صدا
 
آکورد سیزده نمایان روی درجه پنج گام فا ماژور

جستارهای وابسته ویرایش

نگارخانه ویرایش

انواع مختلف آکوردهای سیزده:

منابع ویرایش