شهروند درجه دو (انگلیسی: Second-class citizen) فردی است که به رغم اسم صوری خود به عنوان یک شهروند یا داشتن اقامت قانونی، به‌طور سیستماتیک در یک کشور، حوزه قضایی یا سایر ادارات سیاسی آن کشور مورد تبعیض قرار می‌گیرد.[۱] حال آنکه نه برده‌است، نه غیرقانونی و نه بزهکار. شهروندان درجه دوم دارای حقوق قانونی محدود، حقوق مدنی و فرصت‌های اجتماعی-اقتصادی هستند و اغلب در معرض بدرفتاری یا حذف نسبت به درجه یک‌ها قرار می‌گیرند. با این حال، آن‌ها از «کسی که تمام شهروند نشده» متفاوت هستند، زیرا شهروندان درجه دوم اغلب به لحاظ قانون نادیده گرفته می‌شوند یا مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند (نسبت به موارد سوء رفتار پلیس و پیش‌داوری نژادی). سیستم‌هایی که عمدتاً از موقعیت شهروندان درجه دوم برخوردارند عموماً از مصادیق نقض حقوق بشر محسوب می‌شوند.[۲][۳]

وضعیت عام

ویرایش

محدودیت‌های شهروندان درجه دوم عبارت از موارد زیر است:[۴]

دسته‌بندی

ویرایش
  • این دسته‌بندی به‌طور معمول غیررسمی و اغلب دانشگاهی است و به طورکلی اصطلاحاً به عنوان یک ضعف به آن نگاه می‌شود و دولت‌ها به‌طور معمول، وجود شهروند درجه دو در داخل کشور را تکذیب می‌کنند. به عنوان یک طبقه غیررسمی، به‌طور عینی شهروندی درجه دوم مورد سنجش قرار نمی‌گیرد؛ با این حال، مواردی مانند جنوب آمریکا که تبعیض نژادی وجود دارد یا بومیان در استرالیا قبل از سال ۱۹۶۷، آپارتاید در آفریقای جنوبی، زنان عربستان سعودی تحت قانون سعودی، دالیت‌ها که در هند و نپال درآئین هندو نجس خوانده می‌شوند و کلیساهای کاتولیک رم در ایرلند شمالی در دوران مجلس، نمونه‌های کاملی هستند از گروه‌هایی که به لحاظ تاریخی به عنوان شهروند درجه دوم شناخته می‌شوند.[۵][۶][۷]
  • ساکن خارجی یا ملیت خارجی و کودکان به‌طور کلی، متناسب با بیشتر تعاریف شهروند درجه دوم محسوب می‌شوند. این بدان معنا نیست که از حمایت قانونی برخوردار نباشند و همچنین مردم محلی آن‌ها را نپذیرند. یک شهروند طبیعی دارای حقوق و مسئولیت‌های مشابه یا همانند هر شهروند دیگر است (یک استثنا ممکن است برای عدم صلاحیت برخی ادارات دولتی وجود داشته باشد)، و همچنین از نظر قانونی از وی محافظت می‌شود.[۸][۹][۱۰][۱۱]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Engel, Stephen (2016). Fragmented Citizens: The Changing Landscape of Gay and Lesbian Lives. NYU Press. ISBN 1-4798-0912-8.
  2. "the definition of second-class citizen". Dictionary.com. Retrieved 2017-05-11.
  3. "Definition of SECOND-CLASS CITIZEN". www.merriam-webster.com (به انگلیسی). Retrieved 2017-05-11.
  4. "the definition of second-class citizen". Dictionary.com. Retrieved 2017-05-12.
  5. "That's Hospitality | New Republic". The New Republic. April 17, 2006.
  6. Conor Friedersdorf, Reform Immigration, but Don't Create Second-Class Non-Citizens, The Atlantic (January 17, 2013).
  7. Anna Stilz, Guestworkers and second-class citizenship بایگانی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, Policy and Society, Vol. 29, Issue 4 (November 2010), pp. 295–307.
  8. "'Walk like a Latvian'". New Europe. 2013-06-01. Archived from the original on 5 October 2015. Retrieved 2013-10-03.
  9. Third report on Latvia. CRI(2008)2 بایگانی‌شده در ۲۰۰۹-۰۵-۰۹ توسط Wayback Machine Executive summary
  10. Roth, Louis Frédéric ; translated by Käthe (2005). Japan encyclopedia. Cambridge, Mass.: Belknap. pp. 93–94. ISBN 978-0-674-01753-5.
  11. Saito (齋藤), Naoko(直子). "部落出身者と結婚差別". synodos.jp. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help)