عقاب دو سر

شاهین یا عقاب دو سر، در نشان‌شناسی و پرچم‌شناسی، نمادی حیوانی است که با مفهوم امپراتوری مرتبط است. بیشتر کاربردهای مدرن این نماد به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با استفاده از آن توسط امپراتوری سلجوقی در خاورمیانه، و در امپراتوری بیزانس متأخر در اروپا مرتبط است. عقاب دو سر در اروپا در اصل نمادی از دودمان پالایولوگی بوده‌است. در طول دوره قرون وسطی متاخر تا اوایل دوره مدرن در امپراتوری روم مقدس از یک سو و در حکومت‌های ارتدکس (پادشاهی صربستان و روسیه) از این نشان استفاده شد. این نشان پیوند نزدیکی با نشان‌های عقاب (تک سر) و نشان آکیلا که در امپراتوری روم استفاده می‌شد دارد. در چند جا، از جمله امپراتوری مقدس روم و روسیه، اهمیت این نشان بیشتر به دلیل ایجاد عقاب سه سر کمتر شد.

کهن ترین عقاب دو سر جهان. جیرفت ایران ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد.

نشان عقاب دو سر، ورودی کلیسای جامع سنت جورج، استانبول

عقاب امپراتوری روسیه، سن پترزبورگ

عقاب امپراتوری اتریش، وزارت جنگ (وزارت دفاع فدرال)، وین

این نقش پیشینیان و ریشه‌هایی در هنر عصر برنز دارد که در ایلیریا، یونان میسنی، و در خاور نزدیک باستان، به ویژه در شمایل‌نگاری هیتی‌ها یافت شده‌است. در قرون وسطی میانه، از حدود قرن‌های ۱۰ یا ۱۱، دوباره ظاهر شد و به‌طور مشخص توسط امپراتوری روم شرقی مورد استفاده قرار گرفت، اما بازنمایی‌هایی در قرن ۱۱ یا ۱۲ نیز یافت شده‌است که از اسپانیای اسلامی، فرانسه و شاهزاده صربستانی Raška سرچشمه می‌گیرد. از قرن سیزدهم به بعد، گسترش بیشتری یافت و توسط سلطنت سلجوقیان روم و سلطنت ممالیک در جهان اسلام و در داخل جهان مسیحی توسط امپراتوری مقدس روم، صربستان، چندین خانواده اشراف آلبانیایی قرون وسطی و روسیه نیز مورد استفاده قرار گرفت.

امپراتوری رومی مقدس که بعدها امپراتوری رومی مقدسِ ملت آلمان تبدیل شد. .

نام رسمی کشوری بود که در زمان حکومت اتوی یکم از امپراتوری فرانک شرقی کارولنژی تشکیل شد و تا سال ۱۸۰۶ ادامه پیدا کرد.

اصطلاح امپراتوری روم از زمان کارل بزرگ (شارلمانی) نیز مرسوم بوده‌است و این امپراتوری لقب مقدس را برای نخستین بار در ادبیات سلطنتی، در زمان فریدریش یکم سال ۱۱۵۷ به دست می‌آورد.

واژهٔ ملت آلمان در ابتدا به سال ۱۴۳۸ برمی‌گردد و از زمان ۱۵۱۲ نام کامل رسمی این امپراتوری، امپراتوری مقدس روم ملت آلمان می‌شود.

با برکنارگذاشتن تاج سلطنتی توسط فرانسیس دوم، امپراتوری مقدس روم ملت آلمان ۶ اوت۱۸۰۶ منقرض و از بین می‌رود.

این امپراتوری با نامش از یک سو ابتدا مدعی جایگزینی امپراتوری روم بوده و بنابراین بر حکومت جهان تأکید داشته‌است و از سوی دیگر با استفاده از واژهٔ مقدس ادعای خود را بر جهان خاکی محکم‌تر کرده‌است.

عقاب دو سر در دروازه ابوالهول آلاجه‌هویوق.

نشان نمانجیچ همان‌طور که در اسلحه‌خانه فونیکا (بر اساس اسلحه‌خانه Ohmućević، اواخر قرن شانزدهم) به تصویر کشیده شده‌است.

نشان ایوان مخوف (۱۵۸۹ میلادی)

پرچم مورد استفاده در رافسبورگ، ۱۸۴۹ میلادی

پادشاهی میسور

یک عقاب دو سر در بنای یادبود کانال رودخانه پیلینن در یوعنسو فنلاند دیده می‌شود.

نگارخانه

نشان‌شناسی و پرچم‌شناسی

• 
  پرچم امپراتوری امپراتوری مقدس روم ، بازسازی مدرن
• 
  بازوهای سلطنتی هابسبورگ اسپانیا ، همانطور که توسط چارلز اول اسپانیا (۱۵۱۶-۱۷۰۰) و در بازوهای تولدو استفاده شد
• 
  پیشنهاد ۱۷۷۶ برای مهر بزرگ ایالات متحده با عقاب دو سر به عنوان نماد آمریکایی‌های آلمانی
• 
  نشان استان آنتورپ ، بلژیک. یک پرچم اسلحه نیز در نشان بزرگ بلژیک به تصویر کشیده شده‌است
• 
  نشان ملی Ninove ، بلژیک
• 
  نشان ملی پرت، اسکاتلند
• 
  نشان امپراتوری اتریش (۱۸۱۵-۱۸۶۷)
• 
  پادشاهی لمباردی-ونتیا (۱۸۱۵-۱۸۶۶)، سرزمین تاج امپراتوری اتریش
• 
  نشان رسمی صربستان (۱۸۸۲–۱۹۱۸ و ۲۰۰۴–)
• 
  بازوهای خانواده کانتاکوزینو در پادشاهی رومانی ( حدود ۱۹۰۰)
• 
  پرچم آلبانی (۱۹۱۲ و ۱۹۹۲-)
• 
  نشان تیپ مرسیان (۶۴-۱۹۴۸) و نشان فعلی هنگ مرسیان در سال ۲۰۰۷ اصلاح شد
• 
  نشان رسمی کارناتاکا ، هند
• 
  پرچمی که از اواخر قرن بیستم توسط کلیسای ارتدکس یونان و کوه آتوس استفاده می‌شد
• 
  نشان رسمی ارمنستان (۱۹۹۲–)
• 
  نشان رسمی فدراسیون روسیه (۱۹۹۳-)
• 
  نشان ملی استان چرنیهیو ، اوکراین (۲۰۰۰–)
• 
  پرچم مونته نگرو (۲۰۰۴–)
• 
  نشان آرنهم ، هلند
• 
  نشان شهر گرونینگن ، هلند
• 
  نشان گردان 1st-54 Regulares " Tetuán " ( ارتش اسپانیا )

اثرات هنری

• 
  مجسمه عقاب دو سر در بالای هافبورگ ، وین
• 
  مجسمه عقاب دو سر در بالای کاخ شونبرون ، وین
• 
  مجسمه عقاب دو سر در بالای اداره پست قدیمی ملک
• 
  مجسمه عقاب دو سر در بالای بنای تاریخی اتریش در لایپزیگ
• 
  مجسمه عقاب دو سر در بالای سنگ امپراتور، که در میدان بازار، هلسینکی واقع شده‌است.
• 
  در نقاشی حمله ادوارد ایستو ، عقاب دو سر در حال پاره کردن کتاب قانون از دختر فنلاندی است.

جستارهای وابسته

• پرنده سه‌پا
• نشان ملی آلبانی
• نشان رسمی روسیه
• نشان رسمی صربستان
• شاهین قریش

پیوند به بیرون

• de Vries, Hubert (2011). "Two-Headed Eagle". Hubert Herald.
• Velde, François (2005). "Heraldry in Byzantine?". Heraldica.
• "Themes in Late Byzantine Art". Byzantium Faith and Power (1261-1557). Metropolitan Museum of Art. Archived from the original on May 29, 2004. Note: Embroidered double-headed eagle on the podea of Paul, Patriarch of Constantinople (late 14th century)
• "Altar Cloth or Podea (of Paul, Patriarch of Constantinople)". Met Museum. Gallery 303. Accession: 12.104.1.{{cite web}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)