فاکتور تعیین‌کننده بیضه

فاکتور تعیین‌کننده بیضه (انگلیسی: Testis determining factor) یا عامل تعیین‌کننده بیضه یا پروتئین ناحیه تعیین جنسیت کروموزوم Y(SRY) یک پروتئین است که از روی ژن SRY نسخه برداری می‌شود.

SRY
ساختارهای موجود
PDBجستجوی هم‌ساخت‌شناسی: PDBe RCSB
معین‌کننده‌ها
نام‌های دیگرSRY, SRXX1, SRXY1, TDF, TDY, Testis determining factor, sex determining region Y, Sex-determining region of Y-chromosome, Sex-determining region Y
شناسه‌های بیرونیOMIM: 480000 MGI: 98660 HomoloGene: 48168 GeneCards: SRY
هم‌ساخت‌شناسی
گونه‌هاانسانموش
Entrez
آنسامبل
یونی‌پروت
RefSeq (mRNA)

NM_003140

NM_011564

RefSeq (پروتئین)

NP_003131

NP_035694

موقعیت (UCSC)Chr Y: 2.79 – 2.79 MbChr Y: 2.66 – 2.66 Mb
جستجوی PubMed[۳][۴]
ویکی‌داده
مشاهده/ویرایش انسانمشاهده/ویرایش موش

ژن SRY، ژن تعیین جنسیت بر روی کروموزوم Y است. این ژن بدون اینترون، نوعی فاکتور رونویسی را کد می‌کند که عضوی از خانواده ژنی SOX9 (SRY-like box) از پروتئین‌های متصل شونده به DNA است.

پروتئین TDF یک فاکتور تعیین‌کننده بیضه (TDF) است و پروتئین SRY نیز نامیده می‌شود که باعث تعیین جنسیت به سمت جنس مذکر می‌گردد.[۵] جهش در این ژن منجر به ایجاد جنس مؤنث XY مبتلا به سندرم Swyer (XY gonadal dysgenesis) می‌گردد و جابجایی قسمتی از کروموزوم Y که شامل این ژن است و قرارگیری آن در کروموزوم Y باعث ایجاد سندرم مذکر XX می‌گردد. در دوران بارداری، سلول‌های اولیه غده جنسی که در ابتدای مسیر ادراری تناسلی قرار دارند توانایی این را دارند که هم سلولهای مذکر و هم سلول‌های مؤنث را ایجاد کنند.SRY با فعال نمودن فاکتورهای رونویسی مختص جنس مذکر تمایز بیضه را آغاز می‌نماید و تمایز بیضه باعث می‌شود که این سلول‌ها تمایز یافته و تکثیر شوند. SRY این عمل را با افزایش بیان SOX9 انجام می‌دهد که یک فاکتور رونویسی دارای ناحیه متصل شونده به DNA است که بسیار شبیه به ناحیه متصل شونده به DNA در SRY است. SOX9 نیز باعث افزایش رونویسی فاکتور رشد فیبروبلاست 9(FGF9) می‌شود که برای تمایز صحیح سلول سرتولی می‌گردد.[۶]

تفکیک جنسیت

ویرایش

از وجود یا عدم وجود این عامل در برخی از دوره‌های بازیهای ورزشی (مانند المپیک ۱۹۹۶) به عنوان عامل تفکیک جنسیت مرد از زن در غربالگری استفاده شده‌است. با این حال این روش دارای نتایج مثبت کاذب بود.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000184895 - Ensembl, May 2017
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000069036 - Ensembl, May 2017
  3. "Human PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  4. "Mouse PubMed Reference:". National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
  5. Berta P, Hawkins JR, Sinclair AH, Taylor A, Griffiths BL, Goodfellow PN, Fellous M (November 1990). "Genetic evidence equating SRY and the testis-determining factor". Nature. 348 (6300): 448–50. Bibcode:1990Natur.348..448B. doi:10.1038/348448A0. PMID 2247149.
  6. Mittwoch U (October 1988). "The race to be male". New Scientist. 120 (1635): 38–42.