فلز

فلز ماده‌ای است که موادی را که قابلیت جلا،رسانای برق و گرما و چکش خواری را داشته باشد نیز فلز می نامند. فلزات دسته ای خاص از مواد هستند که جلا داشته و محکم هستند. هر فلز دارای یک علامت شیمیایی خاص است که در واکنش های شیمیایی فلز مورد نظر را با آن علامت شیمیایی نشان می دهند. فلزات مختلف با هم متفاوت هستند و هر کدام خواص شیمیایی و فیزیکی جداگانه ای دارند. فلزات دارای هدایت حرارتی و الکتریکی خوبی هستند. هدایت الکتریکی خوب فلزات باعث شده است که در ساختن سیم های برق از آنها استفاده کنند. می‌توان آن را صیقل داده و براق کرد (بجز جیوه که در دمای اتاق بشکل مایع است) یا به طرح‌های گوناگون درآورد و از آن مفتول‌های سیمی ظریف تهیه کرد. فلز جسمی است که آزمایش‌های مربوط به گرما و مهم‌تر از همه جریان الکتریکی را به خوبی هدایت می‌کند. فلزات با یکدیگر فرق زیادی دارند، از جمله در رنگ و سختی و نرمی، تعدادی از آنها ممکن است به آسانی خم شده یا خیلی محکم و مقاوم باشند.

محتویات

مقاومت مکانیکی فلزات

مقصود آن مقدار باری است که فلز می‌تواند تحمل کرده، نشکند. بسیاری از فلزات، وقتی گرم هستند، اگر تحت فشار قرار گیرند، شکل خود را زودتر از موقعی که سرد هستند، تغییر شکل می‌دهند. بسیاری از فلزات در زیر فشار متغیر مانند نوسانات، آسانتر از موقعی که سنگین باری را تحمل می‌کنند، می‌شکنند.

علت درخشش فلزات

دلیل اول آن است که با طرح‌ریزی و براق کردن صحیح می‌توان فلزات را به شکل خیلی صاف تهیه کرد. گر چه آنها نیز تصاویر را خوب منعکس می‌کنند، ولی ظاهر سفید و درخشان بیشتر قطعات فلزی صیقلی شده را ندارند. بطور کلی جلا و درخشندگی فلز بستگی به گروه الکترون‌های آن دارد.

الکترون‌ها می‌توانند هر نوع انرژی را که به روی فلزات می‌افتد جذب کنند؛ زیرا در حرکت آزاد هستند. بیشتر انرژی الکترون‌ها از تابش نوری است که به آنها می‌افتد، خواه نور آفتاب باشد یا نور برق. اکثر فلزات همه انرژی جذب شده را پس می‌دهند، به همین دلیل، نه تنها درخشان بلکه سفید به نظر می‌آیند.

علت تغییر شکل فلزات

بسیاری از فلزات در حرارت ویژه‌ای، آرایش یون‌های خود را تغییر می‌دهند. با تغییر ترتیب آرایش یون‌های بسیاری از خصوصیات دیگر فلز نیز دگرگون می‌شود و ممکن است فلز کم و بیش شکننده، قردار، بادوام و قابل انحنا شود یا اینکه انجام کار با آن آسان گردد. بسیاری از فلزات در هنگام سرد بودن، به سختی تغییر شکل می‌پذیرند. بیشتر فلزات جامد را به زحمت می‌توان در اثر کوبیدن به صورت ورقه و مفتول‌های سیم درآورده، ولی اگر فلز گرم شود، انجام هر دو آسان است. در واقع وقتی شکل یک فلز را در اثر ضربه زدن به آن تغییر می‌دهیم یعنی با ضربه زدن به فلز اتم‌های آن روی هم سر خورده‌است.

تاریخچه فلزات

فلزات برای قرن‌ها توجه بشر را به خود جلب کرده‌است چرا که مردم با استفاده از فلزات قادر به ساخت ابزارهایی با قابلیت‌های بالا شدند که هم در جنگ و هم در تدارکات از آن استفاده می‌کردند. طلا و نقره با عیار بالا از عصر سنگی برای بشر شناخته شده بوده‌است. استخراج سرب و نقره از سنگ معدن‌هایشان از هزاره چهارم قبل از میلاد انجام می‌شده‌است.

فلزات و آلیاژهای آنها

منابع

دانشنامه رشد.

فلزیاب