فیزیولوژی دستگاه بینایی

دستگاه بینایی سیستمی پیچیده متشکل از چشم، عصب بینایی و قشر بینایی مغز است که امکان دریافت، پردازش و تفسیر محرک‌های نوری را فراهم می‌کند. این سیستم از طریق فرایندهای اپتیک زیستی، نوروبیولوژی و پردازش شناختی عمل می‌کند.

دستگاه بینایی
دستگاه بینایی شامل چشم ها، مسیرهای اتصال به قشر بینایی و سایر قسمت های مغز است. (سیستم انسان نشان داده شده است).
چشم انسان اندام حسی سیستم بینایی است.
شناسه‌ها
FMA7191

ساختار و عملکرد

ویرایش

اجزای کلیدی

ویرایش
  • قرنیه: مسئول ۷۰٪ قدرت انکساری چشم[۱]
  • عدسی: تطابق بینایی (Accommodation) با تغییر انحنا
  • شبکیه: شامل ۱۵۰ میلیون سلول گیرنده نوری (۱۲۰ میلیون میله، ۶ میلیون مخروط)
  • لکه زرد (ماکولا): منطقه حداکثر حدت بینایی با تراکم ۲۰۰٬۰۰۰ مخروط در میلی‌متر مربع[۲]

فرایند بینایی

ویرایش

۱. شکست نور: نور پس از عبور از قرنیه و عدسی در صفحه کانونی شبکیه متمرکز می‌شود ۲. تبدیل نور به سیگنال عصبی: فعال شدن رودوپسین در میله‌ها و فتوبسین در مخروط‌ها ۳. پردازش اولیه: ادغام سیگنال‌ها در سلول‌های دو قطبی و سلول‌های گانگلیونی ۴. انتقال به مغز: عصب بینایی با ۱.۲ میلیون آکسون سیگنال‌ها را به جسم زانویی جانبی (LGN) منتقل می‌کند[۳]

سنجش عملکرد

ویرایش
معیارهای سنجش بینایی
پارامتر روش اندازه‌گیری مقادیر طبیعی حدت بینایی نمودار اسنلن ۲۰/۲۰ (۶/۶ متر) میدان بینایی پری متری ۱۳۵° عمودی، ۲۰۰° افقی فشار داخل چشمی تونومتری ۱۰-۲۱ mmHg

عضلات کره چشم

ویرایش

شش عضله خارج چشمی حرکات دقیق کره چشم را کنترل می‌کنند:[۴]

عضله عملکرد عصب مغزی
عضله راست بالایی حرکت به بالا و داخل عصب اکلوموتور (III)
عضله راست پایینی حرکت به پایین و داخل عصب اکلوموتور (III)
عضله راست داخلی حرکت به داخل عصب اکلوموتور (III)
عضله راست خارجی حرکت به خارج عصب ابدوسنس (VI)
عضله مایل بالایی چرخش به پایین و خارج عصب تروکلئار (IV)
عضله مایل پایینی چرخش به بالا و خارج عصب اکلوموتور (III)

هماهنگی حرکتی

ویرایش
  • همگرایی: همکاری عضلات راست داخلی دو چشم برای تمرکز روی اجسام نزدیک[۵]
  • حرکات ساکادیک: هماهنگی دقیق برای تغییر سریع میدان دید (تا ۷۰۰ درجه/ثانیه)

اختلالات شایع

ویرایش
  • استرابیسم (انحراف چشم) - شیوع ۲-۴٪ کودکان[۶]
  • نیستاگموس (حرکات غیرارادی چشم)
  • فلج عصبی ناشی از آسیب به اعصاب III، IV یا VI

اختلالات شایع

ویرایش
  • عیوب انکساری:
 - میوپی (۲۹٪ جمعیت جهانی)[۷]  
 - هایپروپی (۱۳٪ بالغین)  
  • بیماری‌های شبکیه:
 - رتینوپاتی دیابتی (۳۴٪ بیماران دیابتی)  
 - دژنراسیون ماکولا (۸.۷٪ افراد بالای ۵۵ سال)

منابع

ویرایش
  1. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology. Elsevier. ۲۰۲۱. صص. ۶۰۷–۶۱۲. شابک ۹۷۸-۰۳۲۳۵۹۷۱۲۸.
  2. «Macular Structure and Function». Progress in Retinal Research. ۲۰۲۲. doi:10.1016/j.preteyeres.2022.101091.
  3. Principles of Neural Science. McGraw-Hill. ۲۰۲۱. صص. ۵۵۱–۵۶۰. شابک ۹۷۸-۱۲۶۰۴۵۶۲۵۶ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  4. Clinical Neuroanatomy. Lippincott Williams & Wilkins. ۲۰۲۳. صص. ۱۵۲–۱۵۵. شابک ۹۷۸-۱۹۷۵۱۷۲۸۴۳ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  5. «Ocular Motor Control». Progress in Brain Research. ۲۰۲۲. doi:10.1016/bs.pbr.2022.01.003.
  6. Clinical Ophthalmology. Elsevier. ۲۰۲۱. صص. ۶۷۳–۶۸۰. شابک ۹۷۸-۰۷۰۲۰۸۲۸۴۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  7. «Global Prevalence of Myopia». Ophthalmology. ۲۰۲۳. doi:10.1016/j.ophtha.2023.04.005.