فینگولیمود (انگلیسی: Fingolimod) یک داروی ایمونوتراپی است که بیشتر در درمان بیماری ام‌اس به‌کار می‌رود.[۱] این دارو میزان عود بیماری را در نوع «عودکننده-بهبودیابنده» با دو سال مصرف به نصف می‌رساند.[۲]

فینگولیمود
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریGilenya
AHFS/Drugs.commonograph
داده‌ها
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • AU: D
روش مصرف داروخوراکی (کپسول)
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
شناسه‌ها
  • 2-Amino-2-[2-(4-octylphenyl)ethyl]propane-1,3-diol
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC19H33NO2
جرم مولی307.471 g/mol g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • OCC(N)(CCc1ccc(cc1)CCCCCCCC)CO
  • InChI=1S/C19H33NO2/c1-2-3-4-5-6-7-8-17-9-11-18(12-10-17)13-14-19(20,15-21)16-22/h9-12,21-22H,2-8,13-16,20H2,1H3 ✔Y
  • Key:KKGQTZUTZRNORY-UHFFFAOYSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

فینگولیمود یک تنظیم‌کننده گیرنده اسفنگوزین-۱-فسفات است که کارش جداسازی و ضبط لنفوسیت‌ها در گره‌های لنفاوی است تا از مشارکت آنها در ایجاد بیماری‌های خودایمنی جلوگیری کند.

این دارو از مادهٔ میریوسین ساخته می‌شود که از نوعی قارچ مشتق می‌شود و آنالوگ ساختاری اسفنگوزین و در درون سلول توسط اسفنگوزین کیناز (به‌ویژه اسفنگوزین کیناز ۲) فسفریله می‌شود.[۳][۴][۵]

عوارض جانبی

ویرایش

شایع‌ترین عارضهٔ جانبی فینگولیمود احساس سردی در سر، سردرد،[۶] افزایش سطح گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز (کمتر از ۱۵٪)، اسهال (۱۳٪)، تهوع (۱۳٪)، شکم‌درد (۱۱٪)[۶] و خستگی است. چند مورد از ابتلا به سرطان پوست هم گزارش شده‌است که در بیمارانی بوده که ناتالیزومب مصرف می‌کردند.[۷]

فینگولیمود با بروز عوارض دیگری چون عفونت‌های بالقوه کشنده، کندتپشی و یک مورد انسفالیت کانونی خونریزی‌دهنده (التهاب خونریزی‌دهندهٔ بافت مغز) مرتبط بوده‌است.[۸] دو بیمار مصرف‌کنندهٔ فینگولیمود تا کنون درگذشته‌اند: یکی به‌دلیل عفونت هرپسی مغز و دیگری به سبب ابتلا به زونا. البته مشخص نیست که واقعاً داروی فینگولیمود مسئول مستقیم این مرگ‌هاست[۹] تا سال ۲۰۱۵، سه مورد از لکوانسفالوپاتی چندکانونی پیش‌رونده نیز گزارش شده‌است.[۱۰]

فینگولیمود می‌توان منجر به تورم لکه زرد چشم و کاهش بینایی شود.[۱۱][۱۲] در نتیجه کسانی که از این دارو استفاده می‌کنند، باید معاینات مکرر چشمی شوند.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. "Fingolimod Hydrochloride". The American Society of Health-System Pharmacists. Retrieved Aug 9, 2015.
  2. Sanford M (August 2014). "Fingolimod: a review of its use in relapsing-remitting multiple sclerosis". Drugs. 74 (12): 1411–33. doi:10.1007/s40265-014-0264-y. PMID 25063048.
  3. Paugh SW, Payne SG, Barbour SE, Milstien S, Spiegel S (November 2003). "The immunosuppressant FTY720 is phosphorylated by sphingosine kinase type 2". FEBS Letters. 554 (1–2): 189–93. doi:10.1016/S0014-5793(03)01168-2. PMID 14596938.
  4. Billich A, Bornancin F, Dévay P, Mechtcheriakova D, Urtz N, Baumruker T (November 2003). "Phosphorylation of the immunomodulatory drug FTY720 by sphingosine kinases". The Journal of Biological Chemistry. 278 (48): 47408–15. doi:10.1074/jbc.M307687200. PMID 13129923. Free full text بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
  5. Sanchez T, Estrada-Hernandez T, Paik JH, Wu MT, Venkataraman K, Brinkmann V, Claffey K, Hla T (November 2003). "Phosphorylation and action of the immunomodulator FTY720 inhibits vascular endothelial cell growth factor-induced vascular permeability". The Journal of Biological Chemistry. 278 (47): 47281–90. doi:10.1074/jbc.M306896200. PMID 12954648.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ "UpToDate". www.uptodate.com. Retrieved 2019-06-24.
  7. "Good News for Oral MS Drug Fingolimod". Webmd.com. 2008-04-16. Retrieved 2013-09-30.
  8. Leypoldt F, Münchau A, Moeller F, Bester M, Gerloff C, Heesen C (March 2009). "Hemorrhaging focal encephalitis under fingolimod (FTY720) treatment: a case report". Neurology. 72 (11): 1022–4. doi:10.1212/01.wnl.0000344567.51394.e3. PMID 19289744.
  9. "MS-UK | Multiple Sclerosis Information, Helpline, support, MS news and research". Archived from the original on 19 March 2015. Retrieved 17 August 2019.
  10. Brooks, Megan (2015-08-18). "Third Case of PML With Fingolimod (Gilenya) in MS". Medscape. Retrieved 2015-08-20.
  11. Jain N, Bhatti MT (February 2012). "Fingolimod-associated macular edema: incidence, detection, and management". Neurology. 78 (9): 672–80. doi:10.1212/WNL.0b013e318248deea. PMID 22371414.
  12. Jain N, Bhatti MT (April 2012). "Macular Edema Associated With Fingolimod" (PDF). EyeNet. Archived from the original (PDF) on 16 June 2016. Retrieved 17 August 2019.