مارکار قرابگیان
مارکار قرابگیان (به ارمنی: Մարգար Ավետիսի Ղարաբեկյան) متخلص به دِوْ (به ارمنی: Դև) (زاده ۱۹۰۱ میلادی در تهران - درگذشته ۱۹۷۶ میلادی در تهران)، شاعر و نقاش ارمنی‌تبار اهل ایران بود.
دِوْ | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | مارکار قرابگیان |
| زاده | ۱۹۰۱ میلادی تهران، ایران |
| درگذشته | ۱۹۷۶ (۷۵ سال) تهران |
| آرامگاه | گورستان دولاب |
| پیشه | شاعر و نقاش |
| ملیت | ایرانی ارمنی‌تبار |
زندگی
ویرایشاصل و نسب مارکار قرابگیان به اشراف اهل آرتساخ می‌رسد. پدرش «آودیس خان قرابگیان» از معتمدان سرشناس جامعهٔ ارمنی تهران و از صاحبان اصلی (سهامداران عمده) چاپخانهٔ ارمنی زبان «پاروس» تهران در دههٔ ۲۰ شمسی بود که در سالهای بعد با نام «فاروس» در زمینهٔ چاپ کتاب‌های فارسی نیز به فعالیت پرداخت. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی مارکار در مدرسهٔ «هایگازیان» و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان ملی ارمنیان جلفای اصفهان به پایان رساند و به سبب علاقه و استعدادی که در زمینه نقاشی داشت نزد نقاش اهل روسیه موریس فابری رفت و مکتب‌های مختلف نقاشی، آناتومی و تمامی نکات مربوط به هنر نقاشی را به خوبی آموخت. خانوادهٔ مارکار در سال ۱۳۰۱ خورشیدی به تهران نقل مکان کردند و مارکار به مدرسه صنایع مستظرفه رفت و به مدت پنج سال، یعنی تا ۱۳۰۶ خورشیدی، زیر نظر شخص کمال‌الملک به تحصیل نقاشی پرداخت.
مارکار از شانزده سالگی با تخلص «دِو» شروع به نوشتن کرد و مدتی نیز به منزلهٔ سردبیر در نشریه‌های ادبی به فعالیت پرداخت؛ او همچنین سالهای متمادی انجمن ادبی ـ هنری «میتک» (به معنی اندیشه)، تهران را سرپرستی کرد. مارکار سردبیر نشریهٔ «نورپادگام» (به معنی پیام نو) بود که انجمن ادبی میتک آن را به طبع می‌رساند. در ۱۹۳۳ میلادی، مارکار همراه با هراند فالیان، نویسندهٔ نثرپرداز ارمنی، انجمن ادبی «نورِاج» (به معنی صفحهٔ نو) را تأسیس کردند. نخستین شعر دِو در ۱۳۰۲ خورشیدی در روزنامه‌ای به نام «گاقاپار» (به معنی آرمان) در تهران، چاپ شد. مارکار در این مدت و از ۱۳۰۳ خورشیدی به مدت نه سال نیز در مدرسهٔ ارمنیان هایگازیان به تدریس نقاشی، علم الاشیاء و جغرافیا پرداخت.
آثار
ویرایشمجموعه شعرهای او عبارتند از:
- ترانه‌های من (۱۹۴۷ میلادی)
- این راه طولانی (۱۹۶۳ میلادی)
شعری از مارکار قرابگیان به نام (انتظار)
ویرایش| انتظار انتظار انتظار | آسمان تیره، سپیداران برگ ریز | |
| کلاغ‌ها به چال‌های سیاه آسمان | و لحظه‌های خموش میرند در مه | |
| غروب:تردیدهای پراکنده و شب و باد گزنده و سرد | و سپس گام صداهای دور شونده سپس سکوت در کوچه | |
| انتظار… به زیر دیواری تیره | و گربه سیاه جیغی کشید و گذشت | |
| یاس رنج آلودی در جانم | آه… چگونه توان دل کند و خانه رفت… |
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- نوری‌زاده، احمد (پائیز ۱۳۶۹). صد سال شعر ارمنی (از اواخر قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم). نشر چشمه.
- علی اکبرزاده، مهدی (۱۳۹۱). «بررسی تاثیرات مارکار قرابگیان در هنر معاصر ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان. سال شانزدهم - تابستان (۶۰). دریافت‌شده در ۴ فوریه ۲۰۲۰.
- لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). «نقاشان». دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. صص. ۳۵۱–۳۵۲. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.
- هویان، آندرانیک (۱۳۸۸). «نقاشان ارمنی ایران». هنرمندان ارمنی ایران. تهران. ص. ۲۲-۲۴. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۳۲-۰۳۳-۲.
- بایگانی‌شده در ۶ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Դև at Avproduction.am
- Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modernb Armenian Literature, 1500-1920. Detroit: Wayne State University Press. pp. 334-35.
- Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan.
- Navasargian, Alice (1997). Iran - Armenia: Golden Bridges: 20th Century Iranian-Armenian Painters. Glendale: AAA Publishing House. p. 58-61. ISBN 978-0-9697620-0-3.
- «Շտեմարան - Հայաստանի ազգային պատկերասրահ».
- Այվազյան, Հ. Մ. (2005). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. առաջին. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ.
- Հայկական համառոտ հանրագիտարան V2 P34
- Իրանահայ արդի գրողներ. Vol. գրքի առաջին. Թեհրան: Տպարան «Մոդեռն». 1964.
- Իրանահայ Համայնքի Ամբողջական Պատմություն - 10 հատորով. Vol. Իրանահայ մշակույթի պատմություն- հատոր 7 - գիրք Ա. Տորոնտո-Երեւան-Թեհրան. 2012.