محرک (دارو)
مُحَرّک‌ها یا انگیزنده‌ها (به انگلیسی:Stimulants) به صورت عمومی به ترکیبات شیمیایی سایکو اکتیو گفته می‌شود که باعث تحریک سیستم اعصاب مرکزی می‌شوند.[۱] بسیاری از محرک‌ها سیستم اعصاب محیطی را نیز تحریک می‌کنند.
از اثرات اصلی محرک‌ها می‌توان به افزایش هشیاری، تمرکز، سرعت تفکر، اعتماد به نفس، سرخوشی و افزایش یا کاهش اشتها اشاره کرد.
مکانیسمویرایش
محرک‌ها طیف وسیعی از داروها را شامل می‌شود به همین دلیل مکانیسم داروهای این دسته با یکدیگر متفاوت و گوناگون هستند.
بسیاری از محرک‌ها مهارگر بازجذب کاتکولآمینها هستند(بوپروپیون، متیل فنیدیت، شیشه و کوکائین) بعضی دیگر آگونیست گیرنده‌های آدرنژیک(افدرین) و تعداد کمی از آن‌ها نیز به صورت غیر مستقیم بر مسیر سمپاتیک تأثیر می‌گذارند(کافئین و نیکوتین)، بعضی از محرک‌ها باعث آزادسازی مخازن کاتکول‌آمینی بداخل سیناپس می‌شوند(شیشه و آمفتامین) و از این طریق اثر تحریکی خود را بروز می‌دهند. هر چند بسیاری از داروهای محرک چندین مکانیسم را با هم دارا هستند.
این داروها از طریق افزایش فعالیت گیرنده‌های تحریکی و کاهش فعالیت گیرنده‌های مهاری سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) می‌باشند. تحریکات عصبی با فعال شدن سیستم اعصاب سمپاتیک انجام می‌شود. مواد درونزاد محرک در مغز کاتکولآمینها هستند که شامل ۳ میانجی عصبی(نوروترانسمیتر)به نام‌های اپی نفرین (آدرنالین)، نور اپی نفرین (نورآدرنالین) و دوپامین هستند.
انواع محرکویرایش
از نظر منشأ:
- محرک‌های طبیعی استخراج شده از گیاهان:نیکوتین، کافئین و کوکائین.
- محرک‌های شیمیایی:این مواد در آزمایشگاه یا صنعت سنتز می‌شوند که خود این‌ها به دسته مخدری مانند مت آمفتامین (شیشه)، اکستازی و(MDMA)و… و دسته دارویی مانند متیل فنیدیت (ریتالین)، دگزآمفتامین (دکسترو آمفتامین)، مدافینیل، افدرین تقسیم می‌شوند.
کاربرد درمانیویرایش
بعضی از محرک‌ها دارای خاصیت درمانی شناخته شده هستند که برای درمان یا کنترل بیماری‌های مختلفی چون اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی، چاقی مفرط و نارکولپسی استفاده می‌شوند.
جستار‌های وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ cite web|title=stimulant – definition of stimulant in English | Oxford Dictionaries|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/stimulant%7Cwebsite=Oxford Dictionaries | English|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170226074716/https://en.oxforddictionaries.com/definition/stimulant%7Carchivedate%3D26 February 2017|df=dmy-all}}
- Wikipedia Contributers, "Simulant" , http://en.wikipedia.org/wiki/Stimulant، ۹ Mehr ۱۳۸۵
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ محرک (دارو) موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد شیمی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |