محمدرضا جلایی‌پور

محمّدرضا جلایی‌پور پژوهشگر اجتماعی، کنشگر مدنی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب ایرانی است. از سوابق او می‌توان به طراحی پویش موج سوم و تحصیل در دانشگاه‌های آکسفورد و هاروارد اشاره کرد. او همچنین فرزند حمیدرضا جلایی‌پور جامعه‌شناس ایرانی است.

محمّدرضا جلایی‌پور
مدیر و طراح پویش موج سوم
اطلاعات شخصی
زاده	۱۳۶۱ بیرجند، ایران
حزب سیاسی	اصلاحات
همسر(ان)	فاطمه شمس (طلاق)
خویشاوندان	حمیدرضا جلایی‌پور
تحصیلات	دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه آکسفورد
پیشه	فعال سیاسی زندانی سیاسی پژوهشگر اجتماعی

از راست: سروش دباغ، محمدرضا جلایی‌پور، حمیدرضا جلایی‌پور

زندگی

محمدرضا جلایی‌پور، فرزند حمیدرضا جلایی‌پور، استاد دانشگاه تهران و عضو حزب اتحاد است.‌ محمدرضا جلایی پور، عضو حقیقی جبهه اصلاحات است.

جلایی‌پور مدیر و طراح پویش موج سوم (کمپین حمایت از محمد خاتمی و میرحسین موسوی) در انتخابات ۱۳۸۸ بود.‌ او پویش ۸۸ را نیز مدیریت و رهبری می‌کرد که برای جلب نظر برای رای دادن جوانان به میرحسین موسوی فعالیت می‌کرد.‌

جلایی‌پور برای تحصیلات خود مدتی را در ایالات متحده و در دو شهر پرینستون وبوستون زندگی می‌کرد.

بازداشت در سال ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹

او در سال ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ به دلیل فعالیت‌هایش در انتخابات ۸۸ سه بار بازداشت شد و مجموعاً ۵ ماه را در بازداشت به سر برد. به گفته رسانه‌های منتسب به جمهوری اسلامی، جلایی پور به خاطر اقدامات امنیتی‌اش که در ذیل اداره پویش ۸۸ و موج سوم انجام می‌گرفت، بازداشت شد. در همین راستا،‌ سایت جرس، رسانه مرتبط با جنبش سبز، از حضور فعالانه جلایی‌پور در میان معترضان به نتیجه انتخابات خبر می‌دهد. نام او در دادگاه‌های متهمان موسوم به فتنه ۸۸ نیز مطرح می‌شد. به گفته همسر جلایی، او اولین بار در ۲۷ خرداد ۱۳۸۸ در فرودگاه امام خمینی بازداشت شد و پس از سه ماه با قید وثیقه ۲۰۰ میلیونی آزاد گردید. بازداشت دوم او مربوط به آبان ۱۳۸۸ بود که در جریان شرکت وی در مراسم دعای کمیل در خانه مادر همسر شهاب طباطبایی یکی از بازداشت شدگان در اعتراضات آن سال‌ها، مجدد دستگیر شد. او ۴۸ ساعت بعد از بازداشت رها شد. بازداشت آخر در ۲۴ خرداد ۱۳۸۹ انجام گرفت. در همین حال، پرونده اول و دوم وی با حکم تبرئه مواجه شد ولی در خصوص پرونده سوم، دادگاه دیگری تشکیل گردید.

پس از پایان حضور ۵ ماهه وی در زندان، در نهایت دادگاه حکم به آزادی او داد و‌‌ در سال ۱۳۸۹، وی از زندان آزاد شد. رسانه‌های مرتبط با جمهوری اسلامی دلیل آزادی او را عفو و رافت اسلامی و در نظر گرفتن سابقه خانوادگی او دانستند.

همسر جلایی،‌ فاطمه شمس، در دوران حبس او، با زهرا رهنورد مکاتباتی داشت که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. هرچند شمس بعدا از جلایی‌پور جدا شد و بر علیه او نیز مطالبی منتشر کرد. همچنین گفته شده است که در دوران حبس او، رئیس کالج سنت آنتونی دانشگاه اکسفورد طی نامه‌ای خطاب به رهبر جمهوری اسلامی، درخواست آزادی او را مطرح کرد. جلایی پور پس از آزادی، به انگستان سفر کرد.

بازداشت در سال ۱۳۹۷

او در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۹۷ به خاطر فعالیت‌هایش در کمپین‌های انتخاباتی و غیر انتخاباتی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ پس از خروج از دفتر سیدمحمد خاتمی در تهران، بازداشت شد.‌ گفته شده است که او با حکم دادستانی در دادسرای ناحیه ۲۳ و توسط حفاظت اطلاعات سپاه بازداشت شده بود. او در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۹۷ پس از ۷۷ روز بازداشت با تودیع وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان اوین آزاد شد.

در سال ۱۳۹۹ خبرهایی از تشکیل یک پرونده دیگر برای جلایی پور منتشر شد.

بازداشت در سال ۱۴۰۱

او بار دیگر در مهر ۱۴۰۱ و هم‌زمان با اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ پس از مرگ مهسا امینی بازداشت شد. جلایی در دادگاه، به اتهام تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی و همچنین فعالیت تبلیغی علیه نظام مورد محاکمه قرار گرفت و سرانجام با تایید حکم دادگاه بدوی در دادگاه تجدیدنظر، مجرم شناخته شد و به تحمل ۱ سال حبس محکوم شد.‌ او برای تحمل حبسش، از ۱ مهر ۱۴۰۱ خود را به زندان معرفی کرد.‌ پیشتر اعلام شده بود که وی مجموعا به ۴ سال و ۳ ماه زندان محکوم شده است.‌ وی در اسفند ۱۴۰۱ به مرخصی آمد و پس از تحمل یک سال حبس، و‌ با گذراندن دوران محکومیتش،‌ در ۱۲ مهرماه ۱۴۰۲ از زندان آزاد شد.

در دولت مسعود پزشکیان

پس از پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ ایران، محمدرضا جلایی‌پور به پیشنهاد محمدجواد ظریف، برای عضویت شورای راهبری تعیین کابینه انتخاب شد.‌ انتخاب او در کنار برخی دیگر از متهمان پرونده‌های دیگر، مورد انتقاد رسانه‌های مخالف اصلاح‌طلبان قرار گرفت.‌

سوابق تحصیلی

هرچند برخی رسانه‌های منتقد جمهوری اسلامی‌ یا در جبهه اصلاحات او را «نخبه علمی» معرفی کرده‌اند اما رسانه‌های مرتبط با جمهوری اسلامی به خاطر نداشتن رزومه کافی یا ننوشتن مقالات علمی‌ ثبت شده، این ادعا را رد کرده‌اند. شاهد علوی، از فعالان رسانه نیز گزارش می‌کند که محمدعلی همایون کاتوزیان، استاد جلایی‌پور، خبر از تعلیق او در مقطع دکتری داد.

• مدال طلای المپیاد ادبی در سال ۱۳۷۹
• رتبهٔ یک کنکور سراسری انسانی در سال ۱۳۸۰
• دورهٔ کارشناسی در دانشگاه تهران
• دورهٔ کارشناسی ارشد در مدرسهٔ علوم اقتصادی و سیاسی لندن
• دورهٔ دکتری در کالج سنت‌آنتونی دانشگاه آکسفورد
• پژوهشگر همکار در گروه مطالعاتی پرینستون-آکسفورد
• دورهٔ پسادکترا در دانشگاه هاروارد

آثار

جلایی مقالاتی را در مجلاتی چون آیین، سخن و روزنامه‌های شرق و اعتماد نوشته است که برخی از آنها مصاحبه بودند.‌ او همچنین مقالات متعددی در ضرورت عدالتجو و عدالتخواه شدن اصلاحات نوشته است.

• چشم‌اندازهای جهانی، آنتونی گیدنز؛ ترجمهٔ محمدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو‏‫، ۱۳۸۸. ‬
• دین و نظریهٔ اجتماعی، تهران: کویر، ۱۳۹۲.