محمود اسکندری

خلبان برجسته اف-۴

محمود اسکندری (زادهٔ ۱۳۲۹ در کرج-درگذشتهٔ ۱۳۸۰) سرهنگ‌دوم خلبان جنگنده نیروی هوایی ارتش ایران بود. وی در جنگ ایران و عراق حضور مستمر و در سه عملیات مهم شامل: عملیات آزادسازی خرمشهر، عملیات اچ۳ و عملیات بغداد شرکت مؤثر داشت.


محمود اسکندری
زاده۱۳۲۹
کرج
درگذشته۱۳۸۰
مدفن
امامزاده حیدر کلاک
وفاداریایران
شاخه نظامی نیروی هوایی شاهنشاهی ایران
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
درجهسرهنگ دوم
جنگ‌ها و عملیات‌هاجنگ ایران و عراق
عملیات اچ۳
عملیات بغداد

از وی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین خلبان‌های نیروی هوایی ایران نام برده می‌شود.[۱][۲][۳][۴]

ماموریت‌ها

ویرایش

اسکندری در طول جنگ ایران و عراق به عنوان خلبان با هواپیمای جنگنده اف-۴ فانتوم ۲ پرواز می‌کرد.

  • عملیات اچ۳ (۱۵ فروردین ۱۳۶۰[۵]) – این عملیات از سوی شرکت مک دانل داگلاس سازندهٔ هواپیمای فانتوم اف-۴، به‌عنوان کامل‌ترین عملیات انجام شده توسط این نوع هواپیما، و اسکندری نیز به‌عنوان ماهرترین خلبان این نوع هواپیما شناخته‌شده‌است.[۳][۶]
  • آزادسازی خرمشهر (۱۷ اردیبهشت ۱۳۶۱[۴][۱]) – انهدام پل اروند بر روی رود اروندرود توسط اسکندری و مهیا شدن شرایط محاصره و شکست نیروهای عراقی، بر روند آزادسازی خرمشهر مؤثر بود.[۳]
  • عملیات بغداد (تیر ۱۳۶۱) – در این عملیات، عباس دوران بر اثر اصابت موشک و سقوط هواپیمایش کشته شد، اما اسکندری موفق شد هواپیما را سالم به پایگاه بازگرداند.[۳][۴][۷]

اخراج از ارتش و حکم زندان

ویرایش

اسکندری در سال ۱۳۶۶ به اتهام ارتباط با گروه‌های سلطنت‌طلب زندانی و از نیروی هوایی اخراج شد.[۸] گفته می‌شود این اتهام به دلیل تماس همکار سابقش در پایگاه سوم شکاری با او مطرح شده است که منجر به حکم چهار سال حبس و اخراج از ارتش شد.[۹]

پس از اخراج با پیگیری دیگر همکاران او همچون علی‌اکبر زمانی (فرماندهٔ وقت پایگاه بوشهر) و فرج‌الله براتپور و... حکم اخراج اسکندری به بازنشستگی تبدیل می‌شود.[۹]

اسکندری در سال ۱۳۸۰ در یک تصادف رانندگی کشته شد[۳][۱۰] و تحت تدابیر شدید امنیتی در امامزاده حیدر کلاک کرج به خاک سپرده شد.[۱۱][۶]

یادبودها

ویرایش
  • در شهریور ۱۳۹۹، خبرگزاری مهر میزگردی با عنوان «پهلوان محمود اسکندری؛ قهرمانی که باید از نو شناخت» با حضور خلبانان و فرماندهان نیروی هوایی ارتش از جمله علی‌اکبر زمانی، محمود ضرابی، فرج‌الله براتپور، فریدون صمدی و... برگزار شد که به مرور زندگی و فعالیت‌های محمود اسکندری می‌پرداخت. [۱۲][۱۳]
  • کتاب «ناصر ایجکت نکن» (۱۳۹۹) که با قلم مهدی بابامحمودی منتشر شد، مجموع خاطرات هم‌رزمان خلبان محمود اسکندری از معروف ترین عملیات هایی است که با او در یک فانتوم قرار داشتند. [۱۴]
  • فیلم مستند «تنها، نترس، بدون سلاح» (۱۴۰۲) به موضوع انهدام پل استراتژیک و مخفی عراق روی خرمشهر می‌پردازد.[۱۵]
  • بر اساس داستان عملیات بغداد، فیلم سینمایی خلبان (۱۳۷۶) به کارگردانی جمال شورجه ساخته شده‌است.[۱۶]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «کلید آزادسازی خرمشهر در دست این دو خلبان+ عکس». defapress.ir. ۴ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵.
  2. «حماسه خلبانان نیروی هوایی در عملیات «بیت‌المقدس» / فانتومی که شیرازه نقشه ارتش بعث را گسست». defapress.ir. ۴ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «خلبان اسکندری؛ از انهدام پالایشگاه بغداد تا مرگ غریبانه در وطن». پارسینه. ۷ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «عقابان آسمان ایران (سرتیپ خلبان محمود اسکندری)». mil-ir.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  5. «حمله به «الولید» شاهکار عملیات هوایی در جهان /غیرممکنی که ممکن شد». defapress.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ «ماهرترین خلبان فانتوم + عکس». مشرق نیوز. ۲۰۱۷-۰۵-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  7. «عقابان آسمان ایران (سرتیپ خلبان محمود اسکندری)». mil-ir.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  8. حسین باستانی (May 24, 2022). بزنگاه خرمشهر؛ ناگفته‌های نیروی هوایی ایران - بین سطور [Between the Lines: The Turning Point of Khorramshahr]. BBC Persian. Event occurs at 10:43. Retrieved 2022-05-25.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ «محمود اسکندری کیست؟ | «در حق ا‌و ظلم کردند» | پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز». انصاف نیوز. ۲۰۲۲-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴.
  10. حسین باستانی (۴ خرداد ۱۴۰۱). «بزنگاه خرمشهر؛ ناگفته‌های نیروی هوایی ایران». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۵.
  11. «ماهرترین خلبان فانتوم+ عکس». defapress.ir. ۴ خرداد ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۵.
  12. «آشنایی با قهرمان غریب/ وقتی وزارت خارجه نتوانست و ارتش توانست». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۹-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴.
  13. «میزگرد بررسی پرونده پهلوان محمود اسکندری». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۲-۰۲-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴.
  14. «ناصر-ایجکت-نکن:-‏‫مروری-بر-زندگانی-و-خاطرات-هم‌رزمان-خلبان-محمود-اسکندری | آتشبار-وابسته-به-سازمان-حفظ-آثار-و-ارزش-های-دفاع-مقدس،-معاونت-فرهنگی-و-هنری-ستاد-مشترک-ارتش-ج.ا.ا | خانه کتاب و ادبیات ایران». ketab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴.
  15. «مستند «تنها، نترس، بدون سلاح» رونمایی شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۵-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۲۴.
  16. «. : Iranian Movie DataBase فیلم خلبان :». www.sourehcinema.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۴.