مسجد جامع شش‌ناو
مسجد جامع شِش‌ناو از جمله مساجد قدیمی استان مرکزی است که در محله فَم شهر تفرش واقع شده‌است. بنای اولیه مسجد از آثار دوره سلجوقی است که در دوره‌های بعد قسمت‌هایی به آن اضافه شده‌است. این مسجد در تاریخ ۱۹/ ۵ /۱۳۷۹ با شماره ۲۷۷۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]
| مسجد جامع شش‌ناو | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | مسجد جامع شش‌ناو |
| کشور | ایران |
| استان | استان مرکزی |
| شهرستان | تفرش |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های دیگر | مسجد جامع شش ناوه |
| نوع بنا | مسجد |
| کاربری | مذهبی |
| دیرینگی | سلجوقی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۷۷۱ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ |
نام ویرایش
علت انتخاب نام شش ناو برای مسجد وجود قناتی در زیر مسجد است که توسط شش عدد ناو در بیرون مسجد و پس از عبور از زیر درخت چناری بزرگ و قدیمی، تقسیم شده و به محله‌های اطراف جریان پیدا می‌کند.[۲] قدمت قنات به قرن سوم هجری قمری بازمی‌گردد.[۳]
بناهای مسجد ویرایش
مجموعه مسجد شامل گنبدی بزرگ به ارتفاع ۱۵ متر و قطر ۱۶ متر، دو شبستان، ایوان، صحن، یک رشته قنات، چند حجره، حسینیه و مناره‌ای آجری با ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۳ متر است. سقف و دیواره مسجد با کاشیکاری و مقرنس‌کاری‌های زیبا تزئین شده‌است.[۴] قدیمی‌ترین و شاخص‌ترین بنای مسجد، معماری آجری مناره آن است که آن را متعلق به قرن پنجم هجری و اوایل عهد سلجوقیان ذکر کرده‌اند. مناره دارای پلکانی مارپیچ است و جدار آن تماماً از آجر ساخته شده‌است. تنها تزئین مناره کتیبه آجری بر فراز آن است و که به خط کوفی نوشته شده‌است. متأسفانه جز کلمه «لا اله الا الله» چیزی در کتیبه باقی نمانده و بقیه حروف از بین رفته‌اند. در غرب مسجد حسینیه‌ای بزرگ وجود دارد که از گذشته در ماه محرم و صفر مکانی برای تعزیه‌خوانی بوده‌است. اطراف حسینیه حجره‌هایی برای نشستن تماشاگران وجود دارد و صفه یا سکوی برجسته‌ای در وسط قرار گرفته که نمایش تعزیه بر روی آن اجرا می‌شود. مقصوره مسجد از بناهای دیگری است که بر فراز آن گنبدی کلاه‌خودی به سبک گنبدهای عصر سلجوقی دیده می‌شود. قاعده گنبد هشت‌ضلعی و عنقی استوانه‌ای‌شکلی به ارتفاع ۵ متر و قطر ۱۶ متر دارد. گنبد با استفاده از آجر تراش ساخته شده‌است.[۵]
در سردر صحن ایوانی به دهانه ۵ متر، عمق ۴ متر و ارتفاع ۷ متر وجود دارد که با پوششی از مقرنس گچی تزئین شده‌است. در پاکار پوشش ایوان کتیبه‌ای به خط نستعلیق به تاریخ ۱۲۷۷ هجری قمری وجود دارد.[۶] در این کتیبه اشاره‌ای به بانی بنا به نام «محمد ابراهیم بن عباس» شده‌است. همچنین در این مسجد مزار یکی از صحابه امام حسن عسكری (ع به نام محمد محدث وجود دارد که در قرن ششم هجری به خاک سپرده شده‌است.
پانویس ویرایش
- ↑ «مسجد جامع شش‌ناو از تمامی بناهای موجود در تفرش قدیمی‌تر است». ایسنا. ۱۷ فروردین ۱۳۸۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۲.
- ↑ رحم دل، محمد (۱۳۸۳). سیمای میراث فرهنگی استان مرکزی. تهران: تولیدات فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور. ص. ۱۰۵. شابک ۹۶۴-۷۴۸۳-۹۷-X. از پارامتر ناشناخته
|نام خانوادگ2=صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر|first2=بدون|last2=در Authors list وارد شده‌است (کمک) - ↑ ۱۰/۱۱/۱۳۹۰ «مسجد جامع شش ناو بنایی برای دوست داران میراث فرهنگی» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی.[پیوند مرده] - ↑ «مسجد شش ناو از بناهای مورد توجه گردشگران». باشگاه خبرنگاران جوان. ۹/۱/۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ انتشار=را بررسی کنید (کمک) fa - ↑ عقابی، محمد علی (۱۳۷۸). دائرةالمعارف بناهاب تاریخی ایران در دوره اسلامی (مساجد). تهران: سوره. شابک ۹۶۴-۴۷۱-۴۸۹ زبان مقدار
|شابک=را بررسی کنید: invalid character (کمک). - ↑ «مسجد شش ناو از بناهای مورد توجه گردشگران». باشگاه خبرنگاران جوان. ۹/۱/۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ انتشار=را بررسی کنید (کمک)
پیوند به بیرون ویرایش
- کاربندی در مسجد شش‌ناو (انگلیسی)