مگردیچ پشیکتاشلیان

مگردیچ پِشیکتاشیان (ارمنی: Մկրտիչ Պեշիկթաշլյան; انگلیسی: Mkrtich Pešiktašlean زاده ۱۸ اوت ۱۸۲۸ - درگذشته ۲۹ نوامبر ۱۸۶۸) شاعر، نمایش‌نامه‌نویس، هنرپیشه، کارگردان و فعال اجتماعی برجسته سده نوزدهم ارمنی بود.

مگردیچ پِشیکتاشیان
زاده	۱۸ اوت ۱۸۲۸ کنستانتینوپل، امپراتوری عثمانی
درگذشته	۲۹ نوامبر ۱۸۶۸ (۴۰ سال) کنستانتینوپل،
پیشه	شاعر، نمایش‌نامه‌نویس، هنرپیشه، کارگردان و فعال اجتماعی
ملیت	ارمنی
تأثیرگذاشته بر	سربوهی دیوساب

زندگی‌نامه

تحصیلات ابتدایی را در مدرسه محلی مخیتاریستها انجام داد. وی که فعالیت‌های هنری خود را با پیروی از مکتب کلاسیسیسم آغاز کرده بود، بعدها از پویندگان و هموارکنندگان راه رمانتیسم ادبی ارمنی گردید و درام‌نویسی و تئاتر رمانتیسیستی ارمنستان غربی را بنیان نهاد. مکتب تئاتری ارمنستان غربی که پِشیکتاشیان در سال ۱۸۵۶ در استانبول پایه‌گذاری کرد، نقش بسزایی در آگاهی ملی مردم ارمنی ایفا کرد و مایهٔ روشنگری برای مردم در جنبش‌های آزادیخواهانهٔ ملی شد. پِشیکتاشیان علاوه بر اجرای نمایشنامه‌های خود، بسیاری از آثار ارزشمند تئاتری اروپایی را نیز به ارمنی ترجمه و اجرا کرد. در دوران کشتارهای ارمنیان در دهه‌های نیمه دوم سده نوزدهم توسط «باب عالی» و سلطان حمید، پشیکتاشلیان با قیام کنندگان ارمنی همکاری تنگاتنگ و گسترده‌ای داشت با هنر خود آنان را یاری می‌کرد.

مضامین شعرهای پِشیکتاشیان عشق به میهن و آزادی مردم، عشق به زندگی و انسان و زیبایی و طبیعت و تصویر مصیبت‌ها و ستم‌هایی است که ارمنیان ساکن ارمنستان غربی از «باب عالی» کشیده‌اند قهرمانی‌های مبارزانی که بر ضد ستم ملی و کشتارها، با از خودگذشتگی بی مانندی ستیز می‌کردند، با شورانگیزی هر چه تمام تر در آثار این هنرمند متجلی شده‌است.

شعرهای تغزلی بسیار زیبای پِشیکتاشیان، این شیوهٔ سرایش شعر را از لحاظ شکل و مضمون تعالی بخشید و در زمینهٔ عاشقانه سرایی بسیاری از شاعران بنام ارمنی را تحت تأثیر خود قرار داد و برای آیندهٔ شعر تغزلی ارمنی راهی نو گشود.

از اوایل جوانی وی سلامتی رنج می‌برد و هنگامی که سال ۱۸۶۸ در سن ۴۰ سالگی بر اثر بیماری درگذشت یکی از شاگردان، سربوهی دیوساب در کنار بالین وی حضور داشت.

آثار

• ۱۸۵۶ - اجرای نمایش‌نامه "Kornak" (تراژدی)
• نمایش‌نامه "آرشاک"
• نمایش‌نامه "واهه"
• نمایش‌نامه "واهان"
• ترجمه نمایش‌نامه "مرگ سزار" (اثر ولتر)
• ترجمه نمایش‌نامه "سائول" (اثر آلفیری)
• شعر "بهار"
• شعر " ما برادر هستیم"

منابع

• نوری‌زاده، احمد (۱۳۷۶). تاریخ و فرهنگ ارمنستان. تهران: چشمه. ص. ۱۹–۶۱۸. شابک ۹۶۴-۶۱۹۴-۵۵-۹.

• Մկրտիչ Պեշիկթաշլյան at Avproduction.am
• Bardakjian, Kevork B. (2000). A Reference Guide to Modernb Armenian Literature, 1500-1920. Detroit: Wayne State University Press. pp. 464-66.
• Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan.
• Hacikyan, A. J.; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2005). The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times. Detroit: Wayne State University Press. pp. 286–88. ISBN 978-0-8143-3221-4.
• Այվազյան, Հ. Մ. (2007). Ով ով է. հայեր (կենսագրական հանրագիտարան: Երկու հատորով). Vol. երկրորդ. Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատ.
• https://bigenc.ru/literature/text/3137766