نوروزک

نوروزک
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	آستریدها
راسته:	نعناسانان
تیره:	نعناعیان
سرده:	مریم‌گلی
گونه:	S. leriifolia
نام دوبخشی
	Salvia leriifolia; Benth

نوروزک (نام علمی: Salvia leriifolia) گونه‌ای از سرده مریم‌گلی است که بومی جنوب خراسان و سمنان می‌باشد.^[۱]^[۲] و در معرض خطر انقراض است.^[۳]

چرخه زندگی این گونه حدود ۱۵۹ روز معادل ۱۸۶۶ درجه روز-رشد است. شروع رشد رویشی گیاه در خراسان اواخر بهمن بوده، گلدهی آن از اوایل فروردین است و پایان چرخه رشد، بسته به شرایط آب و هوایی و بستر سنگی یا سبک از مرداد تا اوایل آبان است.^[۴]

جوانه زنی بذور در دمای صفر شروع و ۳۵ درجه سانتیگراد ۷متوقف شد. بر اساس برآورد مدل‌های جوانه زنی مقادیر دماهای پایه، مطلوب و حداکثر برای بذور با پوسته در دامنه /۱٫۰–۰)، (۱۷–۱۶٬۵) و (۳۰–۳۵)، تعیین شد (۷)

علیرغم افزایش درصد اسانس برگ در تنش شدید، عملکرد اسانس در این شرایط به میزان 29 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. ترکیبات غالب اسانس برگ‎های سبز شامل 1,8-cineole، ?-pinene، pinene ?-و borneol در تیمار دیم به ترتیب به میزان 1/21، 2/10، 7 و 3/15 درصد نسبت به تیمار آبیاری کامل افزایش یافتند.. به منظور کاهش خسارت یخبندان، تاریخ کاشت 15 اسفند به عنوان مطلوب‎ترین تاریخ کشت در شرایط آب و هوایی مشهد توصیه می‎شود(٧).

عصاره نوروزک خاصیت ضد باکتری و ضدمیکروبی، خواب‌آور و شل کننده عضلات، ضدالتهاب، کاهش قند خون دارد.^[۲]

همچنین عصاره نوروزک دارای اثرات محافظتی در برابر ایسکمی است. عصاره‌های آبی و الکلی ریشه گیاه نوروزک دارای اثرات محافظتی قوی علیه استرس اکسیداتیو در جریان فرایند ایسکمیک / رپرفیوژن در هیپوکامپ می‌باشند.^[۵] از آنجایی که در ریشه این گیاه ساپونیز و تانن وجود داشت احتمالاً اثرات محافظتی نورون‌ها در اثر این دو ترکیب بوده‌است.^[۶]

منابع ویرایش

↑ فروزان طباطبایی یزدی. «بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس و عصاره برگ گیاه نوروزک و شناسایی فیتوشیمیایی آن». پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ معصومه مدرس، پروانه ابریشم چی. «بررسی تأثیر زمان برداشت بر فعالیت ضد باکتریایی برگ گیاه نوروزک». نشریه علوم دانشگاه خوارزمی (تربیت معلم) (زیست‌شناسی). دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.
↑ معصومه مدرس، مهرداد لاهوتی، علی گنجعلی، جواد اصیلی (۲۰۱۳). «مطالعه ریز ازدیادی گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) با استفاده از کشت جوانه انتهایی)». ژورنال زیست‌شناسی گیاهی ایران. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.
↑ حمیده پور؛ سیدحسین نعمتی؛ علی تهرانی فر و محمود شور، ۱۳۸۸، فنولوژی و ویژگی‌های اکولوژیک گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) در رویشگاه طبیعی آن، ششمین کنگره علوم باغبانی ایران، رشت، دانشگاه گیلان، http://www.civilica.com/Paper-BAGHBANI06-BAGHBANI06_252.html
↑ صادق‌نیا حمیدرضا، نصیری‌اصل مرجان، حداد خدادپرست محمدحسین، حسین‌زاده حسین. «اثر عصاره ریشه گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) بر روی میزان لیپید پراکسیداسیون در جریان ایسکمی فراگیر مغزی در رت». فصلنامه گیاهان دارویی. 1382; 3 (7) :19-28. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.
↑ علیرضا خویی. محمودرضا جعفری. حسین حسین‌زاده. «بررسی اثرات هیپوکسی و ضد ایسکمی عصاره‌های آبی و الکلی ریشه گیاه نوروزک (Salvia Leriifolia Benth) در موش سفید کوچک و بزرگ». گیاهان دارویی، فصلنامه. 1 . 1. زمستان 1380. 1 تا 10. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

7. مجيد دشتي،. ١٣٩٣. تاثير كم ابياري و تنش سرما بر صفات اگروفيزيولوژيكي و اسانس گياه دارويي نوروزك. رساله دكتري رشته فيزيولوژي گياهان زراعي. دانشگاه فردوسي مشهد.

این یک مقالهٔ خرد مرتبط با گیاه است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] فروزان طباطبایی یزدی. «بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس و عصاره برگ گیاه نوروزک و شناسایی فیتوشیمیایی آن». پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

[profdoc.um.ac.ir-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ معصومه مدرس، پروانه ابریشم چی. «بررسی تأثیر زمان برداشت بر فعالیت ضد باکتریایی برگ گیاه نوروزک». نشریه علوم دانشگاه خوارزمی (تربیت معلم) (زیست‌شناسی). دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

[3] معصومه مدرس، مهرداد لاهوتی، علی گنجعلی، جواد اصیلی (۲۰۱۳). «مطالعه ریز ازدیادی گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) با استفاده از کشت جوانه انتهایی)». ژورنال زیست‌شناسی گیاهی ایران. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

[4] حمیده پور؛ سیدحسین نعمتی؛ علی تهرانی فر و محمود شور، ۱۳۸۸، فنولوژی و ویژگی‌های اکولوژیک گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) در رویشگاه طبیعی آن، ششمین کنگره علوم باغبانی ایران، رشت، دانشگاه گیلان، http://www.civilica.com/Paper-BAGHBANI06-BAGHBANI06_252.html

[5] صادق‌نیا حمیدرضا، نصیری‌اصل مرجان، حداد خدادپرست محمدحسین، حسین‌زاده حسین. «اثر عصاره ریشه گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) بر روی میزان لیپید پراکسیداسیون در جریان ایسکمی فراگیر مغزی در رت». فصلنامه گیاهان دارویی. 1382; 3 (7) :19-28. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

[6] علیرضا خویی. محمودرضا جعفری. حسین حسین‌زاده. «بررسی اثرات هیپوکسی و ضد ایسکمی عصاره‌های آبی و الکلی ریشه گیاه نوروزک (Salvia Leriifolia Benth) در موش سفید کوچک و بزرگ». گیاهان دارویی، فصلنامه. 1 . 1. زمستان 1380. 1 تا 10. دریافت‌شده در ۲۹ شهریور ۱۳۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]