ولسوالی شهرستان

شارستان یا شهرستان یکی از ولسوالی‌های ولایت دایکندی در مرکز افغانستان است. جمعیت آن در سال ۱۳۹۹ (خورشیدی) ۸۰٬۷۴۰ نفر اعلام شده است. شارستان در قدیم بنام «سه پای» یاد می‌شد که بر اساس تقسیمات اداری جز حکومت کلان دایزنگی بود. در سال ۱۳۴۳ خورشیدی از حکمرانی دایزنگی جدا شده و به ولایت ارزگان ملحق گردید. در سال ۱۳۸۱ خورشیدی ولایت جدیدی دایکندی ایجاد شد و ولسوالی شارستان از توابع ولایت دایکندی قرار گرفت.

شارستان
شارستان در نقشه ولایت دایکندی
اطلاعات کلی
کشور	افغانستان
ولایت	دایکندی
مرکز ولسوالی	القان
اداره
ولسوال	حاجی مصطفی صادقی مالواجردی
شوراهای ولایتی	شورای ولایتی دایکندی
مردم
جمعیت	۸۰۰٬۷۴۰ نفر (۱۳۹۹)
دین	اسلام
زبان	دری و هزارگی
اطلاعات جغرافیا
مساحت	۶۹۰۳ کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
کدپستی	۴۲۵۳
منطقه زمانی	۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان)

نام

شارستان را به صورت نوشتاری «شهرستان» هم می‌نویسند، که گویا شهر است، اما در اصل علاقهٔ شارستان شهر نیست بلکه سرزمین کوهستانی است و خود مردم محل به آن «شارستو» می‌گویند. به احتمال زیاد نام شارستان از لقب شار گرفته شده، جایی‌که شاران غرجستان سکونت داشتند، پادشاهان غرجستان در قدیم عنوان شار و شیران را داشتند، که بعداً شار تبدیل به (میر) و شیران به (میران) تغییر یافته است.

جغرافیا

ولسوالی شهرستان، دارای مساحت تخمینی ۴۶۵۳ کیلومترمربع بوده، از طرف جنوب شرق با ولایت غزنی، از غرب با نیلی مرکز دایکندی، از شرق با ولسوالی میرامور و از شمال با اشترلی هم سرحد هست و از غرب به علاقه گیزاب هموار می‌گردد، و از جنوب شرق آن به دایه و ارزگان متصل است که دارای ۳۷۷ قریه می‌باشد، که قریه‌های گیروی آن مانند، چهارصد خانه، القو، آهنگر، مرغ‌سی، برگر، بردیز، میرغلام، بذک، اشتو، مملوق، جنگلک، چمه لق، چوچان، منگور و آشکارآباد است که به شرق گیرو موقعیت دارد. پیتاو شامل علاقه‌های، راباط، برگر، چوکشار، اشو، الودال، تگاولور، بورلو، چهاراسپان، صرف، آمیخ، ورس، القو و شیرو می‌باشد، قسمت پائین پیتاو را قریه‌های «دشت بله» بنام‌های مور، پالیج، خربید، خوجشکه، کته سنگ، غوچو، زردنی، غاف و میزو می‌نامند.

اقتصاد

بادام از عمده‌ترین حصولات زراعتی و میوهٔ خشک شارستان بوده و هزاران باغدار، از این طریق امرار معاش می‌کنند. انواع بادام کفمل، کاغذی، ستاربایی و سنگک در این ولسوالی وجود دارد که بهترین آن کفمل می‌باشد چون پوست نازک دارد و با فشار دادن دست، جدا می‌شود. با آغاز ماه سنبله، مردم شارستان به سراغ جمع‌آوری بادام می‌روند و تا ختم این ماه، بادام را جمع کرده و در آغاز ماه میزان، بادام کم‌کم وارد بازار می‌گردد.

در ۲۹ سنبله ۱۳۹۹ (خورشیدی) فابریکه پروسس بادام ممتاز در این ولسوالی توسط سازمان آکسفام ساخته شد که قادر است در یک ساعت ۵۰۰ کیلوگرام بادام را پروسس کند.

مردم شارستان (سه‌پای)

در شارستان بیشتر از ۲۴ قوم ساکن اند بخشی مردم آنجا از آواره‌گان ارزگان و دایه و چوره و کمسون می‌باشند طوایف که به شارستان رفتند، باسی، اَخی، حیدر، پشتو، و پولاده هستند. طایفه بزرگ این ساحه، میرامور، غولَکَه و الودال اند که دارایی چندین شاخه و شعبه می‌باشند مانند شاخه نیازخانی، خوش‌آمدی، نوربیگ، عادل‌بیگ، میرغلام، نوک، پیکی، پرچی، بایبوغه، میرو، هوشتو، بیگ، سید احمد، مقصود، وغیره هستند. سه‌پای از نام همین سه طایفه ای بزرگ گرفته شده، که تا سال ۱۳۱۷ ش ولسوالی شارستان بنام (سه‌پای دایزنگی) یاد می‌شد، قبر میرامور در برکر در فاصله سه کیلومتری دریایی هلمند است و اجداد آنها از زابلستان آمده بودند زابلستان مرکز اصلی هزاره‌ها در تاریخ است طوایف مردم شارستان از زیر شاخه ای قبیله‌ای دای‌زنگی و دایچوپان به‌شمار می‌روند

شخصیت‌های تاریخی

• سردار محمدعظیم بیگ

• ابراهیم گاوسوار
• نجف بیگ شیران
• حاجی میر یوسف بیگ
• جنرال علی‌دوست خان هزاره
• شاه علی اکبر شهرستانی

جستارهای وابسته

• ولسوالی‌های افغانستان
• ولایت دایکندی