اتابکان لر بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی نسخهٔ 37565026 از Armitahastam (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
خنثی‌سازی نسخهٔ 37564949 از Armitahastam (بحث) کاربری که کلا ۶ ویرایش دارد کی بحث کرده که من یادم نمی‌آید؟ پس شما زاپاس هستید. برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۱:
{{لحن}}{{ویکی}}
'''اتابکان لر بزرگ (۵۵۰ تا ۸۲۷ ق)/(۱۱۵۵ تا ۱۴۲۴ م)''' که به هزار اسپیان و آل فضلویه هم معروف هستند، نام سلسلهای کردتبار در منطقه ی لر بزرگ است. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=دائرة المعارف بزرگ اسلامی - مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت|نشانی=https://lib.eshia.ir/12293/7/28/%D9%84%D8%B1_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF|وبگاه=lib.eshia.ir|بازبینی=2022-01-14|کد زبان=fa}}</ref> <ref>https://www.cgie.org.ir/fa/article/225170/%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D</ref> <ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/hazaraspids |عنوان =HAZĀRASPIDS | ناشر = دانشنامه ایرانی کا|تاریخ = |تاریخ بازدید = 28 نوامبر 2016}}</ref><ref>C. E. Bosworth, ''The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual'', (Columbia University Press, 1996), 205, {{ISBN|0-231-10714-5|en}}.</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://self.gutenberg.org/article.aspx?&exp=standard&title=hazaraspid#cite_note-1 |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۹ فوریه ۲۰۱۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161220030311/http://self.gutenberg.org/article.aspx?&exp=standard&title=hazaraspid#cite_note-1 |archivedate=۲۰ دسامبر ۲۰۱۶ |dead-url=yes}}</ref><ref>http://www.liquisearch.com/history_of_the_kurdish_people/medieval_kurdish_dynasties</ref><ref>صیفی نژاد، جواد. لرهای ایران. آتیه، تهران: 1381</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مینوریسکی، ولادمیر (۱۳۶۲). لرستان ولرها. ترجمه: اسکندر، امان اللهی ،تهران: اتنشارات بابک . صص. ۲۳و۳۳و۳۹.|پیوند=https://eliteraturebook.com/books/view/15286/%D8%AF%D9%88+%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7}}</ref>
[[پرونده:Atabakan_lor_kochak.png|thumb|left|200px|گستره حکومت اتابکان هزار اسب و لر کوچک]]
'''منطقه لرِ بزرگ''' شامل چهارمحال بختیاری ، نیمه بختیاری خوزستان ، کهگیلویه بویر احمد ، غرب اصفهان و شرق لرستان کنونی می شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ تحولات: اتابکان لر بزرگ در منطقه بختیاری}}</ref> مؤسس این سلسله ابوطاهر است. پایتخت این امرا در شهر [[ایذه]] (ایذج) بود.
بر طبق گفته مینوریسکی، حاکمان [[لر بزرگ|لرِ بزرگ]] از تبار طوایف [[مردم لر|لر]] هستند که شهاب الدین العمری درباره آنان صحبت کرده است. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مینوریسکی، ولادمیر (۱۳۶۲). لرستان ولرها. ترجمه: اسکندر، امان اللهی ،تهران: اتنشارات بابک . ص. ۵۳.|پیوند=https://eliteraturebook.com/books/view/15286/%D8%AF%D9%88+%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7}}</ref>
▲بر طبق گفته مینوریسکی، حاکمان [[لر بزرگ|لرِ بزرگ]] از تبار طوایف [[مردم لر|لر]] هستند که شهاب الدین العمری درباره آنان صحبت کرده است. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مینوریسکی، ولادمیر (۱۳۶۲). لرستان ولرها. ترجمه: اسکندر، امان اللهی ،تهران: اتنشارات بابک . ص. ۵۳.|پیوند=https://eliteraturebook.com/books/view/15286/%D8%AF%D9%88+%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7}}</ref> همچنین او در ذکر طوایف لر کوچک از طایفه‌ای به نام فضلویی به عنوان طوایف اصلی [[مردم لر|لر]] ذکر کرده.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ گزیده . نویسنده: حمدالله مستوفی ص۵۵۰}}</ref> برخی "نژاد" این حاکمان را کرد<ref>{{یادکرد وب|url=http://self.gutenberg.org/article.aspx?&exp=standard&title=hazaraspid#cite_note-1|title=نسخه آرشیو شده|accessdate=۱۹ فوریه ۲۰۱۷|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161220030311/http://self.gutenberg.org/article.aspx?&exp=standard&title=hazaraspid#cite_note-1|archivedate=۲۰ دسامبر ۲۰۱۶|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/hazaraspids|عنوان=HAZĀRASPIDS|ناشر=دانشنامه ایرانی کا|تاریخ=|تاریخ بازدید=28 نوامبر 2016}}</ref>و برخی عرب <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نظنزی، معین الدین (۱۳۸۷). منتخب التواریخ معینی. قم: تبیان. ص. ۳۹ و ۴۰.}}</ref> دانسته اند. البته هیچکدام از این نظریه ها به دلیل تشکیک ارا به اثبات نرسید اند.
شایان ذکر است که اتابکان لر در زمان حکمرانی خود خدمات بسیاری انجام دادند به طوری لرستان( کوچک و بزرگ) رشک بهشت گردید<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرف نامه شرف الدین بدلیسی}}</ref>
حمدلله مستوفی فضلویه را از قبایل لر بزرگ شمرده است.
اتابکان هزار اسب تا نیمه اول قرن نهم باقی بودند و آخرین ایشان که غیاث الدین کاوس نام داشت به دست [[سلطان ابراهیم میرزا تیموری|سلطان ابراهیم]] پسر [[شاهرخ|شاهرخ تیموری]] برافتاد و سلسله ایشان به پایان رسید.
== تاریخ اتابکان هزاراسپی ==
سطر ۳۴ ⟵ ۳۲:
هزار اسف و برادران تمامت لرستان و شولستان و کردارکان کهپایه لرستان تا چهار فرسنگی اصفهان، در ضبط خود آوردند. اتابک به تکلهٔ سلغری چند نوبت لشکر به جنگ ایشان فرستاد مقهور و مکسور با پیش او رفتند و بیشتر نزاع ایشان به جهت قلعه مانجست که حضی حصین و رکن رکین است بود و هزار اسف می‌گفت از قبل اتابک محافظ این قلعه‌ام. چون اتابک تکلهٔ ساغری را دفع او دست نمی‌داد به مصالحت و مصاهرت رغبت نمود و کار هزار اسف عروجی تمام یافت. هر موضع که قابل زراعت دید دیه‌ها ساخت و درو مردمان نشاند و هیچ جای خراب نگذاشت. پس پسر خود تکله را به خدمت ناصر خلیفه فرستاد و التماس اتابکی کرد. خلیفه التماس او مبذول داشت و او را منشور و تشریف داد.
چون هزار اسف درگذشت، تکله لُر که نوادهٔ سلغریان فارس بود، قائم مقام پدر گشت. چون خبر وفات هزار اسف به فارس رسید، اتابک سعد سلغری، جهت آزاری که به واسطهٔ شکست شولان از لران داشت، جمال الدین عمر لالبا را که عم زادهٔ هزار اسف بود، با ده هزار پیاده شول و ترکان به جنگ تکله فرستاد. به نزدیک قلعه پیرو به اتابک تکله رسیدند. با او پانصد سوار بود. ناچار در مقابله ایشان به مقاتلت بازایستاد. چون کثرت خصمان را بود، عزیمت هزیمت داشت. ناگاه تیری بر جمال الدین عمرلالبا آمد و بدان تباه شد و شکست بر لشکر فارس افتاد و کار اتابک تکله عروجی تمام یافت. سلغریان سه نوبت دیگر لشکر به جنگ او فرستادند و هر سه بار مقهورو مغلوب بازگشتند. بعد از ان اتابک تکله با لشکری گران آهنگ لر کوچک کرد. در ان وقت حسام الدین خلیل پسر زادهٔ شجاع الدین خورشید، حاکم لر کوچک بود. میانشان محاربات بسیار رفت. عاقبت حسام الدین خلیل از او ستوه شد و بعضی ولایات لر کوچک در تصرف اتابک تکله آمد و تکله با وطن مألوف رفت.
== فهرست اتابکان لر بزرگ و مدت امارتشان ==
| |||