خیزش ۱۴۰۱ ایران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳:
{{جعبه اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران}}
{{تاریخ جمهوری اسلامی ایران}}
'''خیزش ۱۴۰۱ ایران'''، که همچنین با نامهای '''جنبش مهسا'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه اعتماد: جنبش مهسا چيست و چه آينده اي دارد؟|نشانی=https://www.pishkhan.com/news/287211|وبگاه=www.pishkhan.com|بازبینی=2023-08-03}}</ref>، و یا '''جنبش زن، زندگی، آزادی'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه اعتماد: جنبش مهسا چيست و چه آينده اي دارد؟|نشانی=https://www.pishkhan.com/news/287211|وبگاه=www.pishkhan.com|بازبینی=2023-08-03}}</ref> نیز شناخته میشود، [[خیزش|خیزشی]] در ایران بود که در پی [[کشتهشدن مهسا امینی|کشتهشدن]] [[مهسا امینی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اختصاصی ایراناینترنشنال: سیتیاسکن مهسا نشانگر شکستگی جمجمه، خونریزی و اِدِم مغزی است|نشانی=https://www.iranintl.com/202209198308|ناشر=ایران اینترنشنال|بازبینی=۲۸ شهریور ۱۴۰۱|کد زبان=fa|archive-date=۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220919092411/https://www.iranintl.com/202209198308|url-status=live}}{{سخ}}{{یادکرد وب|عنوان= «مهسا امینی در کما»؛ پلیس میگوید «ناگهانی دچار عارضه قلبی شد»|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c13jpgpznx5o|ناشر=بیبیسی فارسی|تاریخ=۲۴ شهریور ۱۴۰۱|بازبینی=2022-09-16|کد زبان=fa|archive-date=۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220915142106/https://www.bbc.com/persian/articles/c13jpgpznx5o|url-status=live}}</ref><ref name="رادیو فردا ۱">{{یادکرد وب|عنوان=سکوت پلیس دربارهٔ مرگ مغزی مهسا امینی «بر اثر ضربوجرح بهدست مأموران گشت ارشاد»|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/brain-death-of-a-young-woman-in-tehran-beaten-by-police/32034606.html|ناشر=رادیو فردا|بازبینی=2022-09-16|کد زبان=fa|archive-date=۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220915142557/https://www.radiofarda.com/a/brain-death-of-a-young-woman-in-tehran-beaten-by-police/32034606.html|url-status=live}}{{سخ}}{{یادکرد وب|عنوان=مرگ مغزی مهسا ۲۲ ساله بر اثر ضربات مأموران گشت ارشاد اسلامی؛ جوّ امنیتی در بیمارستان «کسری» و ممنوعیت ملاقات خانواده|نشانی=https://kayhan.london/fa/1401/06/24/298784/|بازبینی=2022-09-15|کد زبان=fa-IR|نام=|ناشر=کیهان لندن|archive-date=۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220915214355/https://kayhan.london/fa/1401/06/24/298784/|url-status=live}}</ref> به دلیل [[تنبیه بدنی|ضربوشتم]] در بازداشتگاه [[گشت ارشاد]] آغاز شد. این خیزش از ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ با تجمع اعتراضی در مقابل بیمارستان محل مرگ مهسا امینی در [[تهران]] آغاز شد و در روزهای بعد به همهٔ ۳۱ استان<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پانزدهمین روز تظاهرات سرتاسری در ایران؛ دانشجویان در بیش از ۱۱۰ دانشگاه اعتصاب کردند|نشانی=https://www.afintl.com/202210011119|وبگاه=افغانستان اینترنشنال|بازبینی=2022-10-02|کد زبان=fa|archive-date=۲ اکتبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002101902/https://www.afintl.com/202210011119|url-status=live}}</ref> ایران گسترش یافت. معترضان در خارج از کشور نیز در بیش از ۱۵۰ شهر در سراسر جهان تجمعهای اعتراضی برگزار کردند.<ref>{{یادکرد خبر|پیوند=https://www.bbc.com/persian/iran-63100572|عنوان=مهسا امینی؛ آلبوم عکس از تجمعات اعتراضی گسترده ایرانیان در بیش از ۱۵۰ شهر جهان|ناشر=بیبیسی فارسی|صفحه=|تاریخ=۱ اکتبر ۲۰۲۲|بازیابی=۱ اکتبر ۲۰۲۲|archive-date=۱ اکتبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20221001162708/https://www.bbc.com/persian/iran-63100572|url-status=live}}</ref> این قیام در هفتههای بعدی با حضور دانشآموزان، دانشجویان، اعتصاب استادهای دانشگاه، کسبه و بازاریان گستردهتر شد.
جمهوری اسلامی هیچگاه این اعتراضات را به رسمیت نشناخت و از آن بهعنوان «اغتشاش» یاد میکند. حکومت با نادیدهگرفتن حقوق بشر،<ref>{{یادکرد خبر|نویسنده=|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32064244.html|عنوان=افزایش انتقاد غرب از سرکوب در ایران؛ کاردارهای ایران در لندن و پاریس احضار شدند|ناشر=رادیو فردا|تاریخ=۴ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲|archive-date=۴ اکتبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20221004165400/https://www.radiofarda.com/a/32064244.html|url-status=live}}</ref> کودکان را برای سرکوب قیامکنندگان بهکار گرفت<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-63100098|عنوان=واکنش خامنهای در سه دهه حکمرانی به اعتراضات چه بوده؟|ناشر=بیبیسی فارسی|تاریخ=۳ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲|archive-date=۴ اکتبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20221004164210/https://www.bbc.com/persian/iran-features-63100098|url-status=live}}</ref> و نیز اینترنت و [[رسانههای اجتماعی]]، بهطور گسترده از دسترس خارج یا فیلتر شدند. فعالان سیاسی و اجتماعی، دانشجویان، هنرمندان و ورزشکاران متعددی در ایران دستگیر شدند و مورد تهدید و فشار روانی قرار گرفتند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.iranintl.com/202210045493|عنوان=خیزش سراسری؛ تحصن و تجمع گسترده دانشجویان در دانشگاههای سراسر کشور در روز سهشنبه ۱۲ مهر|ناشر=ایران اینترنشنال|تاریخ=۴ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲|archive-date=۲۷ نوامبر ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127161500/https://www.iranintl.com/202210045493|url-status=live}}</ref>
|