مستوفی‌الممالک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱:
'''مستوفی‌الممالک''' یکی از مناصب و [[لقب|القاب]] [[دیوان]]ی ایران از دوره [[مغول]] تا عصر [[قاجار]] است.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =خسروبیگی | نام =هوشنگ | عنوان =مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار | ژورنال = نامه انجمن | مکان = تهران | شماره =هشت | سال =۱۳۸۱ | صفحه =۶۵ | پیوند =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5678/64/text | تاریخ بازبینی =۱۱ دی ۱۳۹۱ | doi = }}</ref>
مستوفی‌الممالک رئیس طبقه [[مستوفی]]ان بود. در دوره [[صفویه]] مستوفی‌الممالک مسئول امور مالی کل مملکت محسوب می‌شد و تمامی امور مالی و مالیاتی کشور و عزل و نصب مستوفیان به دست وی صورت می‌گرفت. او در این دوره از [[امرا عظام]] محسوب می‌شد و در اواخر دوره [[شاه سلطان حسین]] حق شرکت در [[امراجانقی]] (شورای عالی دولتی) را داشت.<ref name=Mostofi1>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =خسروبیگی | نام =هوشنگ | عنوان =مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار | ژورنال = نامه انجمن | مکان = تهران | شماره =هشت | سال =۱۳۸۱ | صفحه =۶۹ | پیوند =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5678/64/text | تاریخ بازبینی =۱۱ دی ۱۳۹۱ | doi = }}</ref>
[[نادرشاه]] پس از تاجگذاری منصب مستوفی‌الممالک را بین چهارنفر تقسیم کرد و هریک را به سرپرستی امور مالی بخشی از کشور گماشت، اما در دوره [[زندیه]] این منصب بار دیگر به یک نفر سپرده شد.<ref name=Mostofi1>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =خسروبیگی | نام =هوشنگ | عنوان =مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار | ژورنال = نامه انجمن | مکان = تهران | شماره =هشت | سال =۱۳۸۱ | صفحه =۶۹ | پیوند =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5678/64/text | تاریخ بازبینی =۱۱ دی ۱۳۹۱ | doi = }}</ref> در آغاز دوره [[قاجار]] با گسترش دستگاه اداری کشور مستوفی‌الممالک مقام دوم کشور شد و رتبه‌ای بالاتر از [[منشی‌الممالک]] و [[وزیرلشکر]] یافت.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =خسروبیگی | نام =هوشنگ | عنوان =مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار | ژورنال = نامه انجمن | مکان = تهران | شماره =هشت | سال =۱۳۸۱ | صفحه =۷۰ | پیوند =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5678/64/text | تاریخ بازبینی =۱۱ دی ۱۳۹۱ | doi = }}</ref> در سال ۱۳۰۶ هجری قمری امور مالی کشور در دفتر استیفا متمرکز بود که بخشی از وزارت داخله شمره می‌شد و زیر نظر [[وزیراعظم]] قرار داشت.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =خسروبیگی | نام =هوشنگ | عنوان =مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار | ژورنال = نامه انجمن | مکان = تهران | شماره =هشت | سال =۱۳۸۱ | صفحه =۷۳ | پیوند =http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5678/64/text | تاریخ بازبینی =۱۱ دی ۱۳۹۱ | doi = }}</ref>
خط ۱۳:
=== زندیه ===
* [[میرزا محمد بروجردی]]، در سال ۱۱۷۶ هـ. ق به مستوفی‌الممالکی منصوب شد.
* [[میرزا محمدصادق مستوفی‌الممالک]]، در سال ۱۱۹۵ هـ. ق عهده‌دار این منصب بود.
=== قاجاریه ===
* [[میرزا محمدزکی علی‌آبادی]]، مستوفی‌الممالک در دوران [[آقامحمدخان قاجار]]
* [[محمدحسین‌خان صدر اصفهانی]]، مستوفی‌الممالک از ۱۲۲۱ هـ. ق تا ۱۲۲۸ هـ. ق
* [[عبدالله‌خان امین‌الدوله]] (پسر محمدحسین‌خان) مستوفی‌الممالک از ۱۲۲۸ هـ. ق تا ۱۲۳۸ هـ. ق یا ۱۲۳۹هـ. ق
* [[میرزا محمدعلی آشتیانی]]، در حدود ۱۲۳۸هـ. ق مستوفی‌الممالک شد.
* [[میرزا ابوالقاسم مستوفی‌الممالک]]، در حدود ۱۲۴۱ هـ. ق این مقام به او داده شد.
* [[میرزا حسن آشتیانی (مستوفی‌الممالک)|میرزا حسن آشتیانی]] (برادر میرزا محمدعلی آشتیانی) در اوایل صدارت [[حاجی میرزا آغاسی]] صاحب این مقام بود.
* [[میرزا یوسف آشتیانی]] (پسر میرزا حسن) از ۱۲۶۱ هـ. ق تا ۱۳۰۱ هـ.
* [[حسن مستوفی]] (پسر میرزا یوسف) پس از وفات پدرش لقب مستوفی‌الممالکی گرفت. در زمان او استیفای کل جزئی از وزارت داخله شد که زیر نظر [[علی‌اصغر اتابک|علی‌اصغرخان اتابک]] اداره می‌شد.
* [[چراغ خان احمدمحمودی بابادی باب معروف به چراغ خان مستوفی الممالک
== پانویس و منابع ==
| |||