مستوفی‌الممالک

یک صفحهٔ ابهام‌زدایی ویکی‌مدیا

مستوفی‌الممالک یکی از مناصب و القاب دیوانی ایران از دوره مغول تا عصر قاجار است.[۱]

مستوفی‌الممالک رئیس طبقه مستوفیان بود. در دوره صفویه مستوفی‌الممالک مسئول امور مالی کل مملکت محسوب می‌شد و تمامی امور مالی و مالیاتی کشور و عزل و نصب مستوفیان به دست وی صورت می‌گرفت. او در این دوره از امرا عظام محسوب می‌شد و در اواخر دوره شاه سلطان حسین حق شرکت در امراجانقی (شورای عالی دولتی) را داشت.[۲]

نادرشاه پس از تاج‌گذاری منصب مستوفی‌الممالک را بین چهار نفر تقسیم کرد و هریک را به سرپرستی امور مالی بخشی از کشور گماشت، اما در دوره زندیه این منصب بار دیگر به یک نفر سپرده شد.[۲] در آغاز دوره قاجار با گسترش دستگاه اداری کشور مستوفی‌الممالک مقام دوم کشور شد و رتبه‌ای بالاتر از منشی‌الممالک و وزیرلشکر یافت.[۳] در سال ۱۳۰۶ هجری قمری امور مالی کشور در دفتر استیفا متمرکز بود که بخشی از وزارت داخله شمرده می‌شد و زیر نظر وزیر اعظم قرار داشت.[۴]

فهرست مستوفی‌الممالک‌های ایران

ویرایش

افشاریه

ویرایش

زندیه

ویرایش

قاجاریه

ویرایش

پانویس و منابع

ویرایش
  1. خسروبیگی، هوشنگ (۱۳۸۱). «مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار». نامه انجمن. تهران (هشت): ۶۵. دریافت‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۱.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ خسروبیگی، هوشنگ (۱۳۸۱). «مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار». نامه انجمن. تهران (هشت): ۶۹. دریافت‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۱.
  3. خسروبیگی، هوشنگ (۱۳۸۱). «مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار». نامه انجمن. تهران (هشت): ۷۰. دریافت‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۱.
  4. خسروبیگی، هوشنگ (۱۳۸۱). «مستوفیان و مستوفی‌الممالک در دوره قاجار». نامه انجمن. تهران (هشت): ۷۳. دریافت‌شده در ۱۱ دی ۱۳۹۱.
  5. «معرفی همراهان فتحعلی‌شاه در جنگ‌ها و صفوف سلام» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۸.

جستارهای وابسته

ویرایش