قره‌قل (گوسفند): تفاوت میان نسخه‌ها

'''قره‌قل''' نام نسل گوسفندی است که داری [[پوست]] مرغوب می‌باشد. موهای پوست این [[گوسفند]] بشکل حلقه حلقه می‌باشد. گوسفند قره قل در هوای خشک ودشت‌های کم آب توافق داشته درشرایط گرمای ۴۵ [[درجه سانتی گراد]] درتابستان و منفی۳۰- درجه در زمستان مقاومت دارد. از قرن ۱۴۰۰ قبل میلاد به این سو این حیوان شناخته شده‌است. در [[زبان ترکی]] «قره» را سیاه و «قل» له معنای جوی است. در [[ولایت سرخان دریا]]ی ازبکستان شهرکی به نام قره‌قل (سیاه جوی) نامیده می‌شود. در داخل این شهر جوی بزرگی مملو از لوش ولای سیاه در جریان است. به همین لحاظ این شهر را بنام قره‌قل یا سیاه جوی می‌نامند. کنیه این حیوان دراثر تغییرات ژنتیکی در شهرک قره‌قل بدنیا آمده‌است. بعدها نیز به سایر کشورهای [[آسیای مرکزی]] [[افغانستان]] [[ایران]] کشانیده شده‌است. گسترش اکوزیست این حیوان به همین مناطق محدود‌استمحدوداست. پرورش قره قل در کشور افریقائیآفریقائی [[نامیبیا]] نیز صورت می‌گیرد. در قرن ۲۰ توسط ژرمنها غرض تربیه انتقال شده‌است. از [[پوست]] این حیوان کلاه [[پوستین]] پوستینچه وبالا پوش ساخته می‌شود. این پوست پس از [[پسته]]! بزرگترین منبع صادرات افغانستان می‌باشد. درحدود۵۰-۱۶درحدود۵۰–۱۶ میلیون دلار ارز از این روش عواید بدست میاًورد. زیاده خریداران این پوست [[انگلیس]]، [[دانمارک]] و [[فنلاند]] و [[چین]] می‌باشد. ازپوست قره قل ۶ شکل [[کلاه]] ساخته می‌شود.می‌شود؛ که هرکدام ان نمایندگی ازفرهنگ همان ملت می‌نماید.

* ۱. آستراخانی: در روسیه [[اذربایجانآذربایجان ایران]] ترکیه بشکل مدور قاق و بلند ساخته می‌شود.می‌شود؛ که قات نمی‌شود. ازین کلاه قطعات نظامی نیز استفاده می‌نمود. روسها این کلاه را «کره کل پهپاخ» می‌نامند.

* ۲. کلاه تقری: درشمال افغانستان و تمام کشورهای اًسیای میانه در بین ملیت ترکمن ازبک و تاجیک معمول است. این کلاه به شکل گرد قدکوتاه ساخته می‌شود.می‌شود؛ که بنام کلاکلاً [[بزکشی]] نیز یاد می‌شود.

* ۵. نیم دایره(). در میان مردم روس استفاده دارد. مانندکلاه [[برژنف]]. این کلاه قات می‌شود.

* ۶. شپو قرقل. دراروپا بشکل کلاکلاً شپو زنانه ساخته می‌شود.

مرحله سخت و دشواراین پوست [[آش‌کاری]] است. پس ازاینکه بره نوزاد تولد شد به سرعت اورا کشته و پوست آن را جدامی‌کنند. دلیل ان اینست که حلقه‌های موی بره بالا نرود. هرقدر موی یا پشم چسپیده و باز نا شده باشد به همان اندازه قیمتی می‌باشد. دربسیاری موارد قبل از تولد مادر اورا قصابی نموده وبره آن را در بطن مادر از بین می‌برند تا جنسیت بهتر را بدست آرند. سپس هر پوست را نمک یا شوره زده به مدت یک روز سربسر می‌مانند تا تارهای پشم خوب بخوابد. روز فردا پوست‌ها را در آفتاب می‌گذارند تا خشک شود. سپس مرحله آش‌کاری آغاز می‌شود. پوست رابرای مدت ۱۸ تا ۲۰ روز نمک و آب جو زده در میان پوست گاو میپوشانندمی‌پوشانند. درین مرحله پوست باید مرطوب نگه داشته شود.شود؛ و آب جو را بخاطرنرم نگهداشتن پوست می‌پاشند تا پس از خشک شدن پوست نرم باقی بماند. سپس مرحله خرخره و تک تک شروع می‌شود. پوست را از میان پوست گاو بیرون کشیده تراش‌کاری و می‌شویند و در آفتاب خشک می‌کنند. سپس پوست را می‌تکانند. یعنی با چوپ خورد پوست را می‌کوبند. مقصد از تکاندن بیرون کشیدن پشم‌های جداشده در روی پوست ونرم کردن پوست می‌باشد. سپس قسمت‌های ناقص قیچی می‌شود. پس از قیچی مرحله سورت بندی اغازآغاز می‌شود. درین مرحله شخص خیلی متجرب پوستها را مطابق نورم بین‌المللی سورت بندی نموده در کارتن‌ها غرض صادرآماده می‌شود.

حلقه‌های مو یا پشم پرگل نازک محکم حلقوی و چسبیده با پوست باشد. رنگ سیاه و کبود پوست قره‌قل قیمت زیادی دارد نسبت به رنگ شتری و خاکستری. یعنی رنگ سیاه درجه اول رنگ کبود درجه دوم رنگ خاکستری درجه سوم و اشتری درجه چهارم قیمت دارد.دارد؛ ولی هرکدام ازین رنگ‌ها خود جنسیت‌های مختلف دارد که تغیر درسورت نیز وارد می‌کند. معمولاً بره‌هایی که در بطن مادرند پوست خوبی دارند. بهترین و قیمتی‌ترین پوست را «سور» می‌نامند که پشم روی پوست آن هموار است. از هر ۱۰۰۰بره یک بره پوست سور دارد. مردم شمال افغانستان پوست قره‌قل را «تقر» می‌گویند. از پوستی که مرغوب نباشد برای خود کلاه گرد می‌سازند که بنام کلاه ثقری یاد می‌گردد و مردم جنوب افغانستان انرا «کلاه بزکشان» می‌گویند. در افغانستان شرکت‌های زیاد صادر کننده پوست وجود دارد. در چوکات شورای وزیران ریاست قره‌قل اداره کننده صادرات پوست می‌باشد.

* کتاب [[شناسنامه افغانستان]] نوشته بصیر احمد دولت آبادیدولت‌آبادی درموردتربیه و پوست قره‌قل صفحات ۱۰۶-۱۱۰۱۰۶–۱۱۰ سال چاپ ۲۰۰۳.

* 1۱. گوسفند قره‌قل karakul sheep

* 2۲. کلاه قره‌قلی karakul hat

* کلاه بزکشی Buzkashi hat [File:Buzkashi Game.jpg]

* اعلامیه سازمان حقوق بشر در امریکاآمریکا در مورد گوسفند قره‌قل و قتل آن PDF http://www.humanesociety.org/assets/pdfs/fur/karakul_report.pdf