تام و جری

تام و جِری (به انگلیسی: Tom and Jerry) نام یک انیمیشن است که با نویسندگی و کارگردانی ویلیام هانا و جوزف باربرا و با پشتیبانی مترو گلدوین مایر بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۸ و در ۱۱۴ قسمت ساخته شد. این پویانمایی دربارهٔ داستان‌های گربه ای به نام تام (Tom) و موشی به نام جری (Jerry) است. به جز متروگلدوین مایر شرکت‌های دیگری نیز مثل شرکت برادران وارنر نیز ساخت تام و جری را ادامه دادند. این پویانمایی از اهمیت و محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است و پس از گذشت دهه‌ها، همچنان از یادها نرفته‌است. این دو شخصیت با همدیگر دشمن اند ولی وقتی در یک دردسر بزرگی که بین آن دو می‌آید با هم متحد می‌شوند. اغلب در انیمیشن شانس جری بیش‌تر از تام است.

تام و جری
میان‌نویس تام و جری که بین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۴ استفاده می‌شد.
کارگردان	ویلیام هانا (۱۹۴۰–۱۹۵۸) جوزف باربرا (۱۹۴۰–۱۹۵۸) جین دایچ (۱۹۶۱–۱۹۶۲) چاک جونز (۱۹۶۳–۱۹۶۷) موریس نوبل (۱۹۶۴–۱۹۶۷) Abe Levitow (۱۹۶۵–۱۹۶۷) Tom Ray (۱۹۶۵–۱۹۶۷) بن واشم (۱۹۶۵–۱۹۶۷)
تهیه‌کننده	Rudolf Ising (۱۹۴۰) فرد کوئیمبی (۱۹۴۰–۱۹۵۵) ویلیام هانا (۱۹۵۵–۱۹۵۸) جوزف باربرا (۱۹۵۵–۱۹۵۸) William L. Snyder (۱۹۵۱–۱۹۵۲) چاک جونز (۱۹۵۳–۱۹۵۷) Walter Bien (۱۹۵۳–۱۹۵۵) Les Goldman (۱۹۵۳–۱۹۵۷) Earl Jonas (۱۹۵۵–۱۹۵۷)
نویسنده	ویلیام هانا (۱۹۴۰–۱۹۵۸) جوزف باربرا (۱۹۴۰–۱۹۵۸) جین دایچ (۱۹۵۱–۱۹۵۲) Eli Bauer (۱۹۵۱–۱۹۵۲) Larz Bourne (۱۹۵۱–۱۹۵۲) مایکل مالت (۱۹۵۳–۱۹۵۷) Jim Pabian (۱۹۵۵) باب اوگل (۱۹۵۵–۱۹۵۷) John W. Dunn (۱۹۵۵–۱۹۵۷)
بازیگران	Harry E. Lang کلارنس نش ویلیام هانا رد کافی لیلیان رندولف بیلی بلچر داز باتلر مل بلانک الن سوئیفت جون فوری Dick Nelson
موسیقی	اسکات بردلی (۱۱۳ قسمت کوتاه) ادوارد اچ. پلامب (۱ قسمت کوتاه) Steven Konichek (۱۲ قسمت کوتاه) Eugene Poddany (۲۰ قسمت کوتاه) Dean Elliott (۸ قسمت کوتاه) کارل برنت (۲ قسمت کوتاه) هویت کرتین (۱۵ قسمت کوتاه) Yvette Blais and Jeff Michael (۱۵ قسمت کوتاه) Tom Worrall (۳۹ قسمت کوتاه) Gary Lionelli (۲۵ قسمت کوتاه) J. Eric Schmidt Tom Erba (۲۵ قسمت کوتاه) Vivek Maddala David Ricard John Van Tongeren هنری مانچینی (تام و جری: فیلم سینمایی)
توزیع‌کننده	مترو گلدوین مایر
تاریخ‌های انتشار	فوریه ۱۹۴۰ تا نوامبر 2022
مدت زمان	۶ تا ۱۰ دقیقه
کشور	ایالات متحده آمریکا

تاریخچه

پیدایش

تا پیش از ایده تام و جری، شخصیت‌های موفق دیگری چون میکی‌ ماوس (والت دیزنی) و پورکی پیگ (لونی تونز) وجود داشتند و مترو گلدوین مایر به دنبال ایده‌ای برای جبران عقب افتادگی خود از آنها بود. در آن هنگام، ویلیام هانا و جوزف باربرا (دو جوان زیر ۳۰ سال) در بخش پویانمایی شرکت مترو گلدوین مایر، کار می‌کردند. تا آن دوره، مفهوم ساده درگیری موش و گربه بارها تکرار شده بود اما آن دو توانستند این ایده را به گونه‌ای زیبا و مردم‌پسند ارائه کنند.

در آغاز، نام گربه «جَسپِر» و نام موش «جینکس» بود. امکان صدا گذاشتن برای شخصیت‌ها وجود داشت اما چون در آن هنگام فیلمهای کمدی صامت مانند فیلمهای چارلی چاپلین خیلی محبوب بودند و بنابرین هانا و باربرا تصمیم گرفتند که تام و جری، بی‌کلام باشند. صدای جیغ تام، صدای ویلیام هانا است.

نخستین قسمت تام و جری به نام «Puss Gets the Boot» در ۱۰ فوریه ۱۹۴۰ پخش شد. هانا و باربرا امید زیادی برای موفقیت آن نداشتند. اما هنگامی‌که که یکی از مدیران زن سینمایی آمریکا به نام «Bessa Short» در نامه‌ای از تگزاس از آن‌ها تاریخ پخش قسمت بعدی تام و جری را می‌پرسد هانا و باربرا برای ساخت قسمت‌های بعدی، انگیزه پیدا می‌کنند.

نخستین سری

نخستین سری قسمت‌های تام و جری بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۸ در ۱۱۴ قسمت ساخته شد. چون ساخت هر قسمت چند هفته طول می‌کشید و نزدیک به ۵۰٬۰۰۰ دلار آمریکا هزینه داشت شمار قسمت‌های ساخته شده در هر سال، انگشت‌شمار بودند. این سری، بهترین مجموعه کارهای تام و جری در جهان هستند.

تعطیلی بخش پویانمایی مترو گلدوین مایر

در میانه دهه ۱۹۵۰ (میلادی) فرد کوئیمبی، تهیه‌کننده مترو گلدوین مایر بازنشسته شد و مترو گلدوین مایر در سال ۱۹۵۷ (میلادی) بودجه بخش پویانمایی شرکت را قطع کرد؛ زیرا مدیران مترو گلدوین مایر، گسترش استفاده مردم از تلویزیون به جای سالن سینما را تهدید می‌دیدند و به این نتیجه رسیده بودند که به جای ساختن قسمت‌های تازه، تا جای ممکن از پخش قسمت‌های پیشین درآمد به دست آورند. با بسته شدن بخش پویانمایی مترو گلدوین مایر، هانا و باربرا شرکت خودشان را راه انداختند.

استودیو پراگ

در آغاز دهه ۱۹۶۰ مترو گلدوین مایر تصمیم گرفت ساخت تام و جری را بدون هانا و باربرا از سر بگیرد. در سال‌های ۱۹۶۱ (میلادی) و ۱۹۶۲ (میلادی) برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، یک استودیو در پراگ (چکسلواکی) راه‌اندازی شد. برای جلوگیری از سوءتفاهم ارتباط مترو گلدوین مایر با کمونیسم، در میان‌نویس پویانمایی‌ها نام پویانما ها از چکی به آمریکایی تغییر داده شدند. در این استودیو ۱۳ قسمت به کارگردانی جین دایچ ساخته شدند که بدترین اپیزودهای ساخته شده تام و جری‌ به شمار می‌روند. مشکل و کمبود بودجه و نیروی انسانی، و هچنین ناآشنایی پویانماها از نمونه اصلی تام و جری بود؛ بنابراین ادامه کار در دهه ۱۹۶۰ به چاک جونز سپرده شد.

دهه ۱۹۷۰

در دهه ۱۹۷۰ ساخت تام و جری دوباره به هانا و باربرا سپرده شد. در قسمت‌های ساخت این دوره، تام و جری رفیق یکدیگر بودند. علت این رفاقت این بود که دیگران از خشونت زیاد قسمت‌های نخستین انتقاد می‌کردند و همچنین دستورالعمل تازه‌ای برای ساخت قسمت‌های تازه در نظر گرفته شد. اما رفاقت تام و جری باعث شد این سری، هرگز به اندازه قسمت‌های اصلی موفق نباشد.

سال ۲۰۰۵

در سال ۲۰۰۵ میلادی جوزف باربرا برای آخرین‌بار یک قسمت کوتاه تام و جری ساخت که نخستین تام و جری او بدون ویلیام هانا بود؛ چون ویلیام هانا در سال ۲۰۰۱ میلادی از دنیا رفت

حواشی

یکی از شخصیت‌های تام و جری به نام «مامی تو شوز» خدمتکار سیاه‌پوستی با لهجه غلیظ ایالت‌های جنوبی آمریکا است که معمولاً از کمر به پایین دیده می‌شود. وجود کفش‌های مامی، توهین‌آمیز و نژادپرستانه انگاشته می‌شود. همچنین در برخی قسمت‌ها کسان یا موقعیت‌هایی هستند که صورت آنها به رنگ سیاه است.

در هنگام بازپخش برخی قسمت‌های نخستین تام و جری در دهه ۱۹۶۰ از تلویزیون آمریکا، شخصیت «مامی تو شوز» در تدوین با شخصیت‌های تازه‌ای توسط تیم جونز جایگزین شد. امروزه قسمت‌هایی که بیشتر از همه توهین‌آمیز دانسته می‌شوند بازپخش نمی‌شوند. از سال ۲۰۱۴ آمازون پرایم پیش از پخش تام و جری، هشدار «تعصب نژادی» نشان می‌دهد.

شخصیت‌ها

شخصیت	صداپیشه	توضیح
تام گربه	بیلی بلچر	شخصیت اصلی و دشمن جری
جری (موش)	سارا برنر	شخصیت اصلی و دشمن تام
اسپایک	بیلی بلچر	یک سگ بولداگ که دوست جری است.
مامی تو شوز	لیلیان رندولف	صاحب تام
باچ	داز باتلر	گربه ای سیاه رنگ که گاهی دوست و گاهی دشمن تام است.
کوییکِر	رد کافی	اردکی کوچولو و دوست جری
توفی	فرانکوییس بورن-کاتن و لوسیل بلیس	دختر عمو جری
گربه دختر	سارا برنر	معشوقه تام
مامان اردک	رد کافی	مادر کوییکِر
هِنری	رد کافی	پدر کوییکر

حق تکثیر

امروز حق تکثیر تام و جری در اختیار شرکت برادران وارنر است.

در جهان

از آنجایی که تام و جری دیالوگ زیادی نداشت به راحتی در کشورهای گوناگون پخش می‌شود.

پخش تام و جری از سال ۱۹۶۵ در ژاپن آغاز شد. یک نظرسنجی ملی در سال ۲۰۰۵ که توسط تی‌وی آساهی از گروه‌های سنی نوجوانان تا بالغ‌های ۶۰ ساله انجام شد به تام و جری رتبه ۸۵ام فهرست ۱۰۰ پویانمایی برتر همه سال‌ها را داد.

در سال ۲۰۱۵ (میلادی) در یک نظرسنجی، تام و جری به عنوان محبوب‌ترین کارتون بزرگسالان بریتانیا برگزیده شد.

یک از بازی‌های ویدئویی تام و جری در چین بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر دارد.

در سال ۲۰۱۶ (میلادی) مقام‌های ارشد مصر تلاش کردند تام و جری را دلیل افزایش خشونت در خاور میانه معرفی کنند.

سید علی خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی ایران دستکم دو بار از این پویانمایی برای توصیف روابط ایران و ایالات متحده آمریکا استفاده کرده‌است.

جوایز

پیش از تام و جری، مجموعه پویانمایی‌های سمفونی احمقانه توانسته بود هفت بار جایزه اسکار را از آن خود کند.

• جایزه اسکار بهترین پویانمایی کوتاه (۱۹۴۳، ۱۹۴۴، ۱۹۴۵، ۱۹۴۶، ۱۹۴۸، ۱۹۵۲، ۱۹۵۳)

جستارهای وابسته

• هانا-باربرا
• فرد کوئیمبی
• تام و جری (فیلم ۲۰۲۱)

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Tom and Jerry». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ آوریل۲۰۰۸.