نبرد وردن (به فرانسوی: Verdun) خونین‌ترین نبرد جنگ جهانی اول که ۱۸ دسامبر ۱۹۱۶ با شکست آلمانی‌ها پایان یافت. محصول این نبرد ده‌ماهه که ۲۱ فوریه ۱۹۱۶ در شمال شرقی فرانسه و در نزدیکی شهری به همان نام یعنی وردن آغاز شده بود نزدیک به ۳۴۰ هزار کشته و بیش از نیم میلیون زخمی بود. شمار کشته شدگان فرانسوی ۱۶۳ هزار و آلمانی ۱۴۳ هزار گزارش شده‌است. در این نبرد بیش از ۴۰ میلیون گلوله توپ بکار رفته بود. نبرد در زمینی پُراز تپه صورت گرفته بود. ژنرال فون فالکنهاین رئیس ستاد ارتش آلمان هجدهم دسامبر به ستاد ارتش آلمان اعلام کرد که ادامه این نبرد به مصلحت نیست و سپس به نیروهای خود دستور عقب‌نشینی داد. فرمانده نیروهای فرانسوی در این نبرد مارشال پتن بود که با این پیروزی، قهرمان ملی فرانسه شد. فرانسویان همین قهرمان ملی را در پایان جنگ جهانی دوم به اعدام محکوم کردند که با یک درجه تخفیف روانه حبس ابد شد زیرا که در جریان جنگ جهانی دوم، ادامه جنگ با آلمان را به مصلحت فرانسه ندیده بود.[۱]

نبرد وردن
بخشی از جبهه غرب از جنگ جهانی اول

نقشه نبرد
تاریخ۲۱ فوریه – ۱۸ دسامبر ۱۹۱۶
(۹ ماه، ۳ هفته و ۶ روز)
موقعیت
منطقه استحکامی وردن
وردن, فرانسه
۴۹°۱۲′۲۹″ شمالی ۵°۲۵′۱۹″ شرقی / ۴۹٫۲۰۸۰۶°شمالی ۵٫۴۲۱۹۴°شرقی / 49.20806; 5.42194
نتایج پیروزی فرانسه
طرف‌های درگیر
امپراتوری آلمان امپراتوری آلمان جمهوری سوم فرانسه فرانسه
فرماندهان و رهبران
اریش فون فالکنهاین
ولیعهد ویلهلم
Konstantin Schmidt von Knobelsdorf
Ewald von Lochow
Max von Gallwitz
Georg von der Marwitz
جوزف جوفر
Noël de Castelnau
Fernand de Langle de Cary
Frédéric-Georges Herr
فیلیپ پتن
رابرت نیول
Adolphe Guillaumat
Auguste Hirschauer
شارل مانژن
قوا
ح. ۵۰ لشگر ۷۵ لشگر (در گردش)
تلفات و خسارات

۳۳۶۰۰۰–۳۵۵۰۰۰ تلفات

  • ح. ۱۴۳۰۰۰کشته

تلفات ۳۷۹۰۰۰

  • ۱۶۳۰۰۰ کشته
  • ۲۱۶۰۰۰ زخمی

آغاز جنگ وردن ویرایش

در آغاز سال ۱۹۱۶میلادی و در جریان جنگ جهانی اول، نیروهای آلمان به قصد تصرف پاریس، در بامداد روز ۲۱ فوریه سال ۱۹۱۶ میلادی در ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه ، با آتش توپخانه‌ استحکامات وردن و سنگرهایی که ۳ لشکر فرانسوی در آن‌ها موضع گرفته بودند را در هم کوبیدند. توپخانه آلمان مجهز به ۱۳۰۰ آتشبار از انواع مختلف ، مدت ۹ ساعت جبهه‌ای به طول ۱۵ کیلومتر را زیر آتش گرفت. در این میان، هرچند یکی از قلعه‌های اطراف شهر به تصرف آلمان درآمد ، ولی نیروهای مدافع وردن که با کمک قوای کمکی و تازه‌نفس تقویت شده بودند، پیشروی آلمانی‌ها را در همین مرحله متوقف ساختند و پنج حمله بزرگ نیروهای آلمان برای پیشروی به طرف وردن ، تا ماه مارس ۱۹۱۶م با شکست مواجه گردید. در اول ژوئیه ۱۹۱۶ ، درحالی‌که آلمانی‌ها حمله بزرگ و تازه‌ای را برای تصرف وردن تدارک می‌دیدند، نیروهای انگلیس و فرانسه به تهاجم وسیعی در شمال غربی فرانسه دست زدند و پس از پنج ماه نبرد سنگین، یکی از خونین‌ترین و وسیع‌ترین عملیات‌های نظامی در طول جنگ جهانی اول رقم خورد.[۲]

سرانجام جنگ ویرایش

سرانجام نیروهای انگلیس و فرانسه با وجود تحمل تلفات سنگین در این نبرد، موفق نشدند آلمانی‌ها را از مواضع خود در این منطقه عقب برانند ولی تلفات و ضایعات وارده بر ماشین جنگی آلمان در این جنگ سنگین‌تر بود و کارشناسان نظامی آلمان بعدها بر نقطه عطف بودن نبرد وردن در تاریخ جنگ جهانی اول و سرآغاز شکست آلمان در این جنگ، اذعان کردند.[۳]

تسلیحات استفاده شده ویرایش

در این جنگ، علاوه بر به کار گرفتن وسیع نیروی هوایی، برای اولین بار از تانک استفاده شد. ولی کاربرد تانک‌های انگلیسی که برای نخستین بار در پانزدهم سپتامبر وارد میدان شدند، به علت بارندگی‌های شدید و گل آلود بودن زمین، چندان درخشان نبود. نکتهٔ مهمتر این که در این جنگ برای اولین بار در طول جنگ جهانی ستاد ارتش آلمان از راهبرد جنگ فرسایشی بهره گرفت که البته به دلیل پست تر بودن منابعش نسبت به منابع متفقینی که سلطه اقتصادی و تجاری بر دنیا داشتند، به نتیجه چندانی نرسیده و متحمل تلفات عظیمی شدند.(رجوع کنید به اریش فون فالکنهاین، بخش ارزیابی)

تلفات جنگ ویرایش

نبرد وحشتناک سرانجام پس از ده ماه درگیری خونین، با مرگ بیش از دو میلیون و دویست و شصت و پنج هزار نفر از نیروهای متخاصم در هجدهم دسامبر ۱۹۱۶م به پایان رسید. تلفات عظیم این جنگ، علاوه بر وسعت عملیات نظامی و به کار گرفتن سلاح‌های جدید جنگی، ناشی از استفاده وسیع نیروهای متخاصم از گازهای سمی و سلاح‌های شیمیایی بود.

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. «آغاز جنگ وردن».
  2. «آغاز جنگ وردن». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۵.
  3. «پایان عملیات وردن». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۵.