چمخاله
چَمخاله یک منطقه در شرق استان گیلان ایران است[۱]. در سال ۱۳۸۸ از ادغام دو منطقۀ چاف و چمخاله، یک شهر با نام «چاف و چمخاله» معرفی شد. درحال حاضر عمده درآمد مردمان چمخاله، صیادی، کشاورزی و گردشگری است. شهر چمخاله، یک شهر ساحلی و گردشگری و منطقۀ ویژۀ اقتصادی است. این شهر، دارای 18 کیلومتر نوار ساحلی بوده و علت شهرت و خاص بودنش این است که چمخاله، تنها شهر ساحلی ناحیۀ کاسپین است که طلوع خورشید که بصورت معمول، باید از سمت شرق صورت بگیرد، از زاویۀ دید این شهر، از روبرو (ظاهراً از سمت شمال دریای کاسپین) رخ می دهد؛ به طوری که در نگاه اول، بیننده تصور می کند که خورشید از سمت شمال طلوع کرده است. علت این رخداد، آن است که ساحل چمخاله، به دلیل خمیدگی (فرورفتگی) به سمت دریا، به نوعی، بخشی از یال غربیِ سواحل دریای کاسپین در منطقۀ مجاور خود می باشد. این پدیده، چمخاله را بسیار خاص و منحصر به فرد جلوه می دهد.
علت نامگذاری
ویرایشچمخاله از دو کلمۀ «چم» و «خاله» تشکیل شده است. چَم از آوای کردی جنوبی به معنای «رودخانه» است و خاله به زبان گیلکی و به معنای «انشعاب» می باشد. معنی لغوی چمخاله، «انشعاب رودخانه» است. بیشتر ساکنان چمخاله، از مهاجران کردزبان کرمانشاه می باشند.
محمود پاینده لنگرودی معتقد است: چمخاله، از ترکیب دو کلمۀ گیلکیِ «چم» (به معنای پیچ و خم) و «خاله» (به معنای رود) ساخته شده و در مجموع، به معنای «رودِ پیچاپیچ» است. این توضیح، با مسیر پر پیچ و خمِ رودخانه ای که از کوهپایه های لنگرود آغاز شده و در نزدیکی چمخاله، با یک پیچ کامل، به سمت این شهر حرکت کرده و در نهایت به دریا ختم می شود، همخوانی دارد.
جاذبه های گردشگری
ویرایشچمخاله به دلیل برخورداری از ساحل کم نظیر و تقریبا بی نظیر از توریستی ترین مناطق شمال و بخصوص گیلان میباشد. شهر چمخاله دارای جاهای دیدنی و تفریحی زیادی است که از جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
طبیعی و تفریحی
- ساحل دریا کاسپین به وسعت 18 کیلومتر که بی نظیرترین ساحل شمال ایران میباشد
- بلوار رودخانه و پل زیبای چمخاله
- پارک جنگلی توسکا در کنار رودخانه و نزدیکی دریا
- مرداب زیبا چمخاله که اگر با قایق موتوری بروید بسیار جذاب و دیدنی میباشد
- جزیره ارشیا چمخاله ، جزیره ای بسیار خاص و با انواع ورزشهای آبی
- بندر و دهنه چمخاله تلاقی بین دو رودخانه (چمخاله و شلمان) با دریا کاسپین
- بازار روز محلی جمعه بازار
- هتل گردی شهر بندری چمخاله با داشتن هتل های زیاد جلوه خاصی به این شهر داده است از معروفترین آنها هتل پنج ستاره ،ستاره دریا و هتل ماندگار میباشد
- ضمنا چمخاله یکی از خاص ترین شهرهای ساحلی برای ورزشهای آبی در دریا و رودخانه میباشد
دانشگاه و مراکز آموزش عالی
ویرایشبندر چمخاله دارای یک دانشگاه و مرکز تحقیقات علوم شیلاتی و فنون دریایی دکتر کیوان واقع در خیابان توسکا جنب بندر میباشد که در این دانشگاه و مرکز تحقیقاتی کارهای بسیاری از جمله موارد ذیل انجام میشود.که انرا به یک مرکز خاص آموزشی و پژوهشی تبدیل کرده است. ۱- راه اندازی بخش تکثیر ماهیان خاویاری که با فروش بچه ماهیان درآمدزایی خوبی خواهد داشت.
2_ راه اندازی بخش عمل آوری محصولات شیلاتی نظیر خاویار سازی هچنین فیله و بسته بندی ماهی و ایجاد سردخانه با توجه به ظرفیت بالای استان در پرورش ماهیان خاویاری.
3_ راه اندازی بخش بیوتکنولوزی شامل:
– استخراج ویتامین ها، کرم خاویار، ژل خاویار وسایر مواد بهداشتی، آرایشی و پزشکی.
– استخراج آنزیم بمنظور استخراج آنزیم های تسهیل کننده در هضم و جذب غذا از دستگاه گوارش ماهیان.
– تهیه چسب از کیسه شنای ماهیان خاویاری همچنین استخراج امگا۳ از ماهیان جهت مصارف پزشکی در بحث Biopharma (زیست دارو)
– تهیه چرم از پوست ماهیان خاویاری و همچنین استفاده از پوست ماهیان در بخش پزشکی برای درمان زخم (پانسمان زخم)
– استخراج گوانین از کیسه شناو ساخت مروارید مصنوعی از فلس ماهیان استخوانی .
4_ راه اندازی بخش فایکولاب(کشت وتولیدجلبک) جهت مصارف پزشکی، آزمایشگاهی،خوراکی وغذای دام وطیور.
5_ ایجاد و راه اندازی بخش تخصصی مشاوره آبزی پروری وکلینیک تشخیص ودرمان آبزیان.
6_ ایجاد و راه اندازی بخش تخصصی آزمایشگاه هیدروشیمی و تشخیص طبی آبزیان.
7_ ایجاد و راه اندازی بخش تخصصی آزمایشگاه تشخیص طبی آبزیان.
8_ راه اندازی بخش پرورش زالوی طبی واستخراج آنزیم های ان نظیر هپارین جهت مصارف پزشکی و آزمایشگاهی.
9_ راه اتدازی بخش پایش آبهای ساحلی و رودخانه ای با توجه استقرار مرکز در کنار ساحل ورودخانه چمخاله.
10_ راه اندازی بخش های تکثیرغذای زنده و آزمایشگاه فرمولاسیون جیره غذایی برای ماهیان.
11_ راه اندازی دوره های کوتاه مدت مانند دوره های غواصی، قایقرانی، خاویارسازی، پرورش ماهیان زینتی، گرم آبی، سردابی وخاویاری بااعطای گواهی نامه رسمی وبین المللی.
12_ ایجادکارگاه ساخت و تولید حوضچه های فابیرگلاس وقایق های سبک وادوات صیادی با توجه به دایر بودن رشته های شیمی، شیمی تجزیه و مکانیک و آزمایشگاههای مکانیک.
مفاخر و نخبگان
ویرایشمهندس مسعود جلالوند: جزو دانشجویان مبارز در فیلیپین فرماندار ویژه شاهرود فرماندار تنکابن ریس شیلات ایران و ریس دخانیات ایران
سرهنگ اسماعیل شیری پور : همافر نیروی هوایی ایران و مهندس پرواز و در هشت سال جنگ ایران و عراق رشادت های فراوانی انجام داد
دکتر محمد تقی مهراب پور: یکی از دکترهای معروف و قدیمی گیلان بخصوص شرق گیلان متخص داخلی و قلب و ریه و جزو هیات مدیره بیمارستان شفا لاهیجان
دکتر ابراهیم(داریوش) میرزاجانی: هیات علمی دانشگاه پزشکی گیلان و ریس اسبق دانشکده پیراپزشکی و مامایی شرق گیلان و معاون پژوهشی اسبق دانشگاه پزشکی گیلان ویکی از حاذق ترین اساتید دانشگاه
ماندگار رحیمی: فعال اقتصادی و صاحب هتل ماندگار چمخاله
مهندس رضا(غلام) جلالوند: خلبان با تجربه و دادستان در اوایل انقلاب
مهدی(پیام) مهراب پور:پیشکسوت وعضوتیم ملی کشتی فرنگی و اولین داور برجسته بین المللی کشتی سنتی ایران که دربسیاری ازمسابقات جهانی وبین المللی حضوری فعال داشتند
ادغام و تبدیل به شهر
ویرایشچمخاله از توابع بخش مرکزی شهرستان لنگرود است و در تاریخ ۱۳۸۸/۰۷/۱۲ با تصویب وزیران عضو کمیسیون سیاسی و دفاعی و بنا به پیشنهاد وزارت کشور، پس از ادغام با روستاهای پایین پاپکیاده، تپه، پلت گله، پیرپشته، تازهآباد چاف، چاف، چاف پایین، حسینآباد چاف، رادارکومه، سلطان مرادی، کمال الدین پشته، گالش کُلام و میان محله پاپکیاده از توابع همین دهستان در شهرستان لنگرود استان گیلان به عنوان شهر چاف و چمخاله معرفی شد.[۲]
جمعیت
ویرایشگویش مردم چمخاله به زبان کردی جنوبی و تقریباً مخلوطی از کردی صحنه ای، کلهری، گورانی و لکی است؛ ولی دقیقاً نمی شود گفت لهجه ای از این گویش ها باشد. منتها مشابهت زیادی به لهجه های کردی جنوبی دارد.
براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۸۱۴ نفر (۵۱۰ خانوار) بودهاست. خانوارهایی که اصالت چمخاله ای دارند به این شرح میباشد: رستمی و رستم پور، زاغی، فرضی پور، میزراجانی و مهرابپور، شیری پور، بهزادی، رحیمی، نجفی، مسلمی، فغانی، سلیمی نژاد، لاجوردی، پاشاپور، بزرگمهر و بزرگپور، کوچکی، اکبری، خانجانی و ...[۳]ولی هم اکنون با توجه به شناور بودن جمعیت این شهر در حدود ۵۴۲۳ نفر (۱۷۰۰ خانوار) می باشد.
منابع
ویرایش- ↑ مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Chamkhaleh». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۱.
- ↑ درگاه ملی آمار ایران