پرسی سایکس
سِر پِرسی مولزورث سایکس (به انگلیسی: Sir Percy Molesworth Sykes) (زادهٔ ۲۸ فوریهٔ ۱۸۶۷ – درگذشتهٔ ۱۱ ژوئن ۱۹۴۵) ژنرال، نویسنده، و جغرافیدان انگلیسی بود.
سِر پرسی مولزورث سایکس | |
|---|---|
 | |
| نام تولد | پرسی مولزورث سایکس |
| زاده | ۲۸ فوریه ۱۸۶۷ برامپتون، کنت، انگلستان |
| درگذشته | ۱۱ ژوئن ۱۹۴۵ (۷۸ ساله) |
| وفاداری |  بریتانیا |
| شاخه نظامی |  ارتش بریتانیایی هند |
| درجه | سرتیپ |
| یگان | لنسر شانزدهم، دومین گارد اژدها (خلیج اژدها)، پلیس جنوب (به‌طور کلی فرمانده کل قوا) |
| فرماندهی | سرکنسول خوزستان |
| جنگ‌ها/عملیات‌ها | جنگ بوئر دوم |
| نشان‌ها | نشان امپراتور هند دلاور نشان بَث دلاور نشان اس‌تی مایکل و اس‌تی جورج |
سایکس در سال ۱۸۶۷ در برامپتون نزدیک کنت متولد شد. پدرش کشیش ارتش ویلیام سایکس (متولد 1829)[۱] و مادرش مری، دختر کاپیتان آنتونی الیور مولزورث، عضو توپخانه سلطنتی، از نوادگان رابرت مولزورث، ویسکونت اول مولزورث بودند.[۲][۳] پدرش کشیش افتخاری ملکه ویکتوریا بود. دو خواهر به نام الا کنستانت سایکس و اتل روزالی سایکس داشت که هر دو نویسنده بودند.[۴] پدرش ویلیام پسر دوم ریچارد سایکس، از اجلی هاوس، استاک پورت، صاحب شرکت سفیدگری سایکس بود. ریچارد سایکس، بازیکن راگبی بود که شهرهایی را در آمریکا تأسیس کرد، و پسر عموی سر آلن سایکس بود که اولین بارونت نماینده ناتسفورد، چشایر بود.[۱][۵]
فعالیت‌ها ویرایش
سایکس در سال ۱۸۹۲ در هنگ‌های ارتش هندوستان خدمت کرد و در آنجا با زبان فارسی آشنا شد. دو سال بعد به ایران آمد و کنسولگری انگلیس در کرمان را به‌راه انداخت. در سال ۱۸۹۸ کنسولگری سیستان را بنا نهاد. در سال ۱۹۰۱ در جنگ‌های ترانسوال آفریقا شرکت کرد. بین سال‌های ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۳ سرکنسول انگلیس در خراسان بود. در سال ۱۹۱۵ از او خواسته شده بود تا زمانی که سر جورج مکارتنی و همسرش کاترین مکارتنی به مرخصی رفته بودند، به عنوان کنسول موقت جانشین او در کاشغر (در ترکستان چین) شود. او به همراه خواهرش الا سایکس به تاشکند رفتند و سپس با اسب سواری بر روی گذرگاه‌هایی در ارتفاع ۱۲۰۰۰ فوتی از سطح دریا برای یافتن کاشغر در ترکستان حرکت کردند. سفر آنها بیش از یک ماه طول کشید. در سال ۱۹۲۰ او و خواهرش کتاب "در میان بیابان‌ها و واحه‌های آسیای مرکزی" را منتشر کردند. در سال ۱۹۱۶ به فرماندهی پلیس جنوب ایران منصوب شد و به جنوب ایران آمد و با یک سپاه ۱۱هزارنفریِ هندی، ایرانی و افسرهای انگلیسی مأمور سرکوب مبارزان و مقاومت مردم جنوب شد. او مقر فرماندهی خود را شهر شیراز قرار داد و با همکاری عبدالحسین فرمانفرما و دیگر متنفذین هواخواه انگلیس به سرکوب نهضت جنوب پرداخت. وی سرانجام در سال ۱۹۱۸ از ایران احضار شد.[۶]
سمت‌ها ویرایش
- فرمانده پلیس جنوب ایران (۱۹۱۸–۱۹۱۶)
- سرکنسول انگلیس در کرمان
- سرکنسول انگلیس در سیستان (۱۸۹۸)
- سرکنسول انگلیس در خراسان (۱۹۱۳–۱۹۰۵)
- سرکنسول انگلیس در ترکستان چین (۱۹۱۵)
تألیف ویرایش
سایکس از سال ۱۲۷۱ هجری خورشیدی (پیش از مشروطهٔ در ایران) تا سال ۱۲۹۷ (اواخر جنگ جهانی اول) که در ایران و بلوچستان انگلیس بوده و اطلاعات گران‌بهایی از این مناطق به‌دست آورده‌است. معروف‌ترین کتاب او تاریخ ایران در ۲ جلد است. کتاب هزار مایل در پرشیا نیز از آثار اوست.[۷] سایکس همچنین تلاش کرد دنباله‌ای بر حاجی بابای اصفهانی بنویسد. کتاب سایکس، با عنوان افتخار عوالم شیعه: اعمال یک زیارت(۱۹۱۰)، ماجرای نورالله خان، نوه حاجی بابای اصفهانی را تعریف می‌کند.[۸]
نگارخانه ویرایش
-
سِر پِرسی سایکس در کنار عبدالحسین میرزا فرمانفرما -
عمارت قونسول انگلیس در کرمان -
چادرهای سایکس در ماهان -
سِر پرسی سایکس در کرمان، حدود ۱۹۰۲ میلادی
منابع ویرایش
- سایکس، سِر پِرسی، تاریخ ایران (۲ جلد)، ترجمهٔ سید محمدتقی فخر داعی گیلانی.
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Neumann, Caryn E. (2006-04-06). "Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts". African American Studies Center. Oxford University Press.
- ↑ Burke, Bernard, Sir, 1814-1892 & Mosley, Charles. (2003). Burke's peerage & baronetage / edited by: Charles Mosley, et al. London: Burke's Peerage and Gentry.
- ↑ "Burke's Peerage and Baronetage". Notes and Queries. s10-XI (272): 219–220. 1909-03-13. doi:10.1093/nq/s10-xi.272.219a. ISSN 1471-6941.
- ↑ "Sykes, Ella Constance (1863–1939), traveller and writer". Oxford Dictionary of National Biography (به انگلیسی). doi:10.1093/ref:odnb/73441. Retrieved 2023-11-12.
- ↑ "Alumni oxonienses: the members of the university of Oxford, 1715 to 1886". Notes and Queries. s7-VII (158): 18–19. 1889-01-05. doi:10.1093/nq/s7-vii.158.18d. ISSN 1471-6941.
- ↑ لوایح و سوانح (اسنادی از جنبش روحانیت جنوب ایران در جنگ جهانی اول)، سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری، بوشهر: مرکز بوشهرشناسی (۱۳۷۱)، ص۱۶۶.
- ↑ کتاب هزار مایل در پرشیا در آرکایو archive.org
- ↑ گنجوی، مهدی. از حاجی بابای اصفهانی تا افتخار عوالم شیعه، رسانه پارسی، 1399
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پرسی سایکس موجود است. |
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به پرسی سایکس در ویکیگفتاورد موجود است. |