گز (درخت)

گـَز یا گِز (نام علمی: Tamarix) سرده‌ای است از تیره گزیان. گز درختی شورپسند بومی مناطق خشک اوراسیا و آفریقاست و شامل ۵۵ گونه بوده که حدود ۳۵ گونهٔ آن در خاورمیانه و ۲۳ گونه از آن در ایران یافت می‌شود.

گز (درخت)
گز (درخت)، Tamarix
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
راسته:	میخک‌سانان
تیره:	گزیان
سرده:	گز

پراکندگی در ایران

شکوفه درخت گز

شاه‌گز کهنسال، بوشهر، روستای عطیبه

حدود ۲۳ گونه درخت گز در ایران می‌روید که مشهورترین آنها:

• شاه‌گز تنومندترین و کهنسالترین گونه که گاهی از ۱۵ متر هم فراتر می‌رود.
• کورگز (گز شاهی) نوع نسبتاً بلند اما باریکتر از شاه گز
• شورگز (گز سنبله بلند) در حواشی رودها ودره‌های شور می‌روید.
• یلقون (با اسم علمی تاماریکس پالازی) که در حوالی کرج یافت می‌شود.
• تاماریکس تتراندر که در حوالی شیراز می‌روید.
• تمیس که در جنگل‌های شمالی ایران دیده می‌شود.

شاه‌گز گونه خاص و مشهور گز در جنوب ایران، درختی است کهن‌سال، این درخت به علت رسیدن ریشه‌اش به آب سطحی زمین عمر طولانی دارد، گویند که در بعضی مناطق گرمسیر بیش از هزار سال عمر کرده است. غالباً بیشترین ارتفاع این درخت به ۱۰ تا ۱۵ متر می‌رسد. گز درختی است دارای برگ‌هایی باریک، نوک تیز و فشرده به هم و شورمزه دارد که حتی مورد تغذیه حیوانات نیز قرار نمی‌گیرد.

گونه‌ها

شاه‌گز Tamarix stricta گز سنبله باریک Tamarix leptopetala کورگز Tamarix aphylla گز آتشین Tamarix hispida گز انگبین Tamarix gallica گز پرشاخه Tamarix ramosissima گز چینی Tamarix chinensis گز گل‌ریز Tamarix parviflora گز سنگالی Tamarix senegalensis Tamarix africana Tamarix alii Tamarix amplexicaulis Tamarix androssowii Tamarix aralensis Tamarix aravensis Tamarix arceuthoides Tamarix aucheriana Tamarix austromongolica Tamarix baluchistanica Tamarix boveana Tamarix brachystachys Tamarix canariensis Tamarix dalmatica Tamarix dioica Tamarix dubia Tamarix duezenlii Tamarix elongata Tamarix ericoides Tamarix eversmannii Tamarix florida Tamarix gansuensis Tamarix gennessarensis Tamarix gracilis Tamarix hampeana Tamarix hohenackeri Tamarix indica Tamarix jintaensis

Tamarix jordanis Tamarix karelinii Tamarix kasakhorum Tamarix kermanensis Tamarix komarovii Tamarix korolkowii Tamarix kotschyi Tamarix kutchensis Tamarix laxa Tamarix leptostachya Tamarix litwinowii Tamarix macrocarpa Tamarix mascatensis Tamarix meyeri Tamarix mongolica Tamarix negevensis Tamarix nilotica Tamarix octandra Tamarix pakistanica Tamarix palaestina Tamarix passerinoides Tamarix pycnocarpa Tamarix sachensis Tamarix salina Tamarix sarenensis Tamarix smyrnensis Tamarix sultanii Tamarix szowitsiana Tamarix taklamakanensis Tamarix tarimensis Tamarix tenuissima Tamarix tetragyna Tamarix tetrandra Tamarix usneoides

در شاهنامه

مقالهٔ اصلی: اسفندیار

در نبرد رستم و اسفندیار، رستم، با راهنماییِ سیمرغ، با تیری از چوب درخت گز بر چشمِ اسفندیار زد.

منابع

• ^ کتاب: محمدیان، کوخردی، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، ج۲. چاپ ششم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
• محمدیان، کوخردی، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، جلد دوم. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.