آلخاندرو مالاسپینا

کاشف ایتالیایی

آلخاندرو مالاسپینا (Alejandro Malaspina) (زادهٔ ۵ نوامبر ۱۷۵۴ – درگذشتهٔ ۹ آوریل ۱۸۱۰)، کاوشگر توسکانیایی که بیشتر عمر خود را به عنوان افسر نیروی دریایی اسپانیا گذراند. او تحت یک فرمان سلطنتی، سفر دریایی به دور دنیا را از سال ۱۷۸۶ تا ۱۷۸۸ بر عهده گرفت. سپس از سال ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۴ با هیئت علمی اعزامی (هیئت اعزامی مالاسپینا) از طریق اقیانوس آرام به کاوش و نقشه‌برداری بیشتر بخش‌های ساحل غربی آمریکا از دماغهٔ هورن تا خلیج آلاسکا پرداخت و از گوام و فیلیپین عبور نموده و در نهایت به نیوزیلند، استرالیا و تونگا سفر کرد.

آلخاندرو مالاسپینا
زاده۵ نوامبر ۱۷۵۴
مولاتسو، دوک‌نشین بزرگ توسکانی، امپراتوری مقدس روم
درگذشته۹ آوریل ۱۸۱۰
پونترمولی، امپراطوری فرانسه
وفاداری اسپانیا
شاخه نظامی نیروی دریایی اسپانیا
سال‌های خدمت۱۷۷۴–۱۷۹۵
درجهسرتیپ
فرماندهیسفر اکتشافاتی مالاسپینا
جنگ‌ها/عملیات‌هامحاصره عظیم گیبرالتار

مالاسپینا، «الساندرو» نام گرفت. او نامه‌های اسپانیایی خود را با نام «الساندرو» امضا می‌کرد که به‌روز شدهٔ نام اصلی او آلخاندرو است.[۱]

اوایل زندگی

ویرایش

مالاسپینا در مولاتسو، قلمروی کوچکی که توسط خانواده‌اش حکمرانی می‌شد و بخشی از دوک‌نشین بزرگ توسکانی و شاه نشین امپراتوری مقدس روم بود، چشم به جهان گشود. پدرش مارکی کارلو مورلو و مادرش کاترینا ملی لوپی دی سوریا نام-داشتند. خانوادهٔ او از سال ۱۷۶۲ تا ۱۷۶۵ به همراه عموی بزرگش جووانی فوگلیانی اسفورزا دآراگونا، نائب‌السلطنهٔ سیسیلی در پالرمو زندگی می‌کردند. او از سال ۱۷۶۵ تا ۱۷۷۳ در کالج کلمانتین در رم به تحصیل پرداخت و سپس در سال ۱۷۷۳ به شوالیه‌های مالت راه یافت و در حدود یک سال در جزیرهٔ مالت، جاییکه اصول دریانوردی را آموزش می‌دادند، زندگی کرد.

خدمت در نیروی دریایی

ویرایش

مالاسپینا در سال ۱۷۷۴ وارد نیروی دریایی اسپانیا شد و درجهٔ گاردینماریا را دریافت کرد.[۲]

او از سال ۱۷۷۴ تا ۱۷۸۶ در شماری از نبردهای دریایی شرکت کرد و چندین بار ترفیع نمود. در ژانویه ۱۷۷۵ سوار بر کشتی بادبانی سانتاترزا برای آزادسازی ملیلا که تحت محاصرهٔ مراکشی‌ها بود، روانه شدند.[۲]

مالاسپینا در ژوئیه ۱۷۷۵ در محاصرهٔ الجزیره شرکت داشت و به درجهٔ ناوبان دوم کشتی بادبانی ترفیع یافت.

مالاسپینا از سال ۱۷۷۷ تا ۱۷۷۹ سوار بر کشتی بادبانی آستریا، سفر دریایی گرداگرد فیلیپین را آغاز کرد که از هر دو جهت دماغهٔ امید نیک را دور زد. او در طی همین سفر به ناوبان کشتی بادبانی ترفیع یافت. در ژانویهٔ ۱۷۸۰ او در نبرد دماغهٔ سانتاماریا شرکت کرد و مدت کوتاهی بعد از آن به سمت ناوبان کشتی ارتقا یافت. او در زمان محاصرهٔ بزرگ جبل‌الطارق در سپتامبر ۱۷۸۲ در یک توپخانهٔ شناور خدمت می‌کرد. در دسامبر همان سال مالاسپینا سوار بر سان جوستو در جنگ دماغهٔ اسپارتل شرکت نمود و به سرعت بار دیگر به درجهٔ ناخدای کشتی بادبانی ارتقا نمود.[۲]

او در سال ۱۷۸۲ مظنون به بدعت دینی بود و به تفتیش عقاید اسپانیایی معرفی شد، ولی او را بازداشت نکردند.

مالاسپینا از مارس ۱۷۸۳ تا ژوئیه ۱۷۸۴ طی سفر به فیلیپین فرماندهٔ دوم کشتی بادبانی آسونسیون بود. همانند نخستین سفرش به فیلیپین از هر دو جهت دماغهٔ امید نیک را دور زد. او در سال ۱۷۸۵ هنگامی که به اسپانیا بازگشت، سوار بر بریگانتین ویوو، در بررسی‌های هیدروگرافی و نقشه‌برداری از بخش‌هایی از سواحل اسپانیا شرکت کرد. وی در همان سال، ناوبان شرکت گواردیاماریناس کادیز نام گرفت.[۲]

جنجال و تبعید سیاسی

ویرایش

مالاسپینا در دسامبر ۱۷۹۴ شاه چارلز چهارم و نخست‌وزیر مانوئل د گودوی را ملاقات کرد. در ابتدا همه چیز خوب پیش رفته و مالاسپینا در مارس ۱۷۵۹ به درجهٔ دریاسالار ترفیع یافت.

او در سپتامبر ۱۷۹۵ تلاش خود را آغار کرد تا با پیشنهادهای دولت اسپانیا را تحت تأثیر قرار دهد. متأسفانه مالاسپینا حمایتی را که پیش از سفرهای دریایی خود داشت، از دست داد و موقعیت سیاسی تا حدودی به دلیل انقلاب فرانسه به صورت ریشه‌ای تغییر کرد. ظاهراً نخست‌وزیر گودوی به او حقه زد و بخشی از یک توطئه را برای سرنگونی وی ترتیب داد. مالاسپینا در ۲۳ نوامبر به اتهام توطئه علیه دولت دستگیر شد.

به دلیل مناقشات اسپانیا با انقلاب فرانسه در بودجهٔ نیروی دریایی سرمایه‌ای برای انتشار گزارش هفت جلدی او از سفرهای سال‌های ۱۷۸۹ تا ۱۷۹۴ وجود نداشت: این گزارش تا اواخر قرن نوزدهم میلادی چاپ نشد (جدا از یک ترجمهٔ روسی توسط آدام یوهان فون کروسنسترن همزمان با نسخه‌های پی در پی مجلهٔ رسمی ادارهٔ نیروی دریایی روسیه میان سال‌های ۱۸۲۴ تا ۱۸۲۷ منتشر شد).[۳] چند ترجمهٔ معاصر دیگر نیز وجود داشتند اما دو قرن زمان برد تا گزارش‌های حجم سفر منتشر شوند. در سال ۱۸۰۹ خوزه اسپینوزا ای تلو مشاهدات زمین‌شناسی و نجومی این سفرها را در دو جلد منتشر نمود که شامل شرح مختصری از سفر نیز بود. این شرح به زبان روسی برگردانده شد و توسط آدام یوهان فون کروسنسترن در سال ۱۸۱۵ در سنت‌پترزبورگ منتشر شد. مجلهٔ سفر دریایی مالاسپینا برای نخستین بار به زبان روسی منتشر شد. انتشار آن توسط کروسنسترن همزمان با مسائل پی در پی مجلهٔ رسمی ادارهٔ نیروی دریایی روسیه میان سال‌های ۱۸۲۴ تا ۱۸۲۷ انجام گرفت. (سفارت روسیه در مادرید یک رونوشت از نسخهٔ خطی را در سال ۱۸۰۶ به دست آورده بود)[۴] مجلهٔ فرانسیسکو خاویر د ویانا، فرماندهٔ دوم کشتی آترویدا در سال ۱۸۴۹ در مونت ویدئو منتشر شد.[۵] مجلهٔ بوستامانت در سال ۱۸۶۸ در مجلهٔ رسمی ادارهٔ نقشه‌برداری از آب‌های زمینی منتشر شد.[۶] یک گزارش مختصر از سفرهای مالاسپینا شامل بخش اعظم مجلهٔ او، «دفتر خاطرات سفر» در سال ۱۸۸۵ توسط پدرو د نووو ای کلسون در مادرید انتشار یافت.[۷] همچنین در سال ۱۹۸۴ ویرایش مجدد آن در مادرید منتشر شد.[۸] سرانجام نسخهٔ نهایی سفر او توسط موزه نیروی دریایی و وزارت دفاع در سال‌های ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۹ در اسپانیا به صورت نُه جلدی منتشر شد.[۹] جلد دوم آن در یک ترجمهٔ انگلیسی حاشیه‌نویسی شده-ی جامعهٔ هاکلوت مربوط به موزه نیروی دریایی طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ منتشر شد.[۱۰]

طرح‌ها و نقاشی‌های اعضای هیئت اعزامی آن سفر در سال ۱۹۸۲ توسط کارمن سوتو سرانو تفسیر شدند.[۱۱] نسخهٔ خطی چهار هزار سالهٔ مربوط به سفر نیز در سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ توسط ماریا دولورس هیگوئراس رودریگز فهرست بندی شده‌است.[۱۲]

اواخر زندگی

ویرایش

مالاسپینا در پونترمولی که در آن زمان جزوی از پادشاهی کوتاه مدت اتروریا بود، خود را سرگرم سیاست محلی کرد. او در دسامبر ۱۸۰۳، هنگام شیوع بیماری تب زرد در لیورمو مابین جمهوری ناپلئونی ایتالیا و پادشاهی اتروریا قرنطینه برقرار کرد. وی در سال ۱۸۰۵ عنوان ممیز مشاور شورای دولتی پادشاهی ایتالیا را کسب کرد. ملکهٔ اتروریا در دسامبر ۱۸۰۶ او را در دربار پذیرفت. کمی بعد او با عنوان آدومستیکاتو به جامعهٔ کلمبان فلورانس راه یافت.[۲]

نخستین علائم بیماری لاعلاج در سال ۱۸۰۷ رخ دادند. الساندرو مالاسپینا در ۹ آوریل ۱۸۱۰ در پونترمولی در سن ۵۵ سالگی چشم از جهان فروبست. این خبر ۱۸ آوریل ۱۸۱۰ در روزنامهٔ جنوا اعلام شد:

پونترمولی ۹ آوریل ۱۸۱۰:

ساعت ده شب امروز ناوبر سرشناس آقای الساندرو مالاسپینا از مولازو دار فانی را وداع گفت. چه فقدان عظیمی برای آنان که ارزش گزارش‌های دریایی و سفر آن ایتالیایی مستعد را می‌دانستند و با آرامش او به هنگام بداقبالی و خوش‌اقبالی آشنا بودند. این مصیبت بدون شک برای کسانی که از نزدیک شاهد پایان زندگی او بودند و آنان که بردباری او را به هنگام درد طاقت‌فرسای حاصل از بیماری طولانی‌مدت روده تحسین می‌کردند، بسیار تلخ‌تر است.[۱۳]

میراث

ویرایش

دانشگاه-کالج مالاسپینا و دبیرستان بین‌المللی مالاسپینا در شهر کانادایی نانایمو، بریتیش کلمبیا، نام خود را به‌طور غیرمستقیم از کاوشگر گرفته‌اند (اگرچه این اسامی اخیراً به دانشگاه جزایر ونکوور و دبیرستان در دانشگاه جزایر ونکوور، تغییر یافته‌است) از راه تنگه مالاسپینا، میان جزیره تگزادا و سرزمین اصلی و شبه جزیره مالاسپینا و مجاور ورودی مالاسپینا در نزدیکی که محل پارک استانی مالاسپینا بوده و بخشی از منطقه ساحل آفتاب هستند. دانشگاه جزایر ونکوور خانهٔ مرکز تحقیقات الکساندرو مالاسپینا است.[۱۴][۱۵]

همچنین یک قلهٔ مالاسپینا و دریاچهٔ مالاسپینا در نزدیکی نوتکا ساند در جزیرهٔ ونکوور، درست در جنوبی‌ترین بخش شهر گولد ریور و یخچال شناخته شدهٔ مالاسپینا در جنوب آلاسکا، وجود دارند.

مالاسپینا ریچ داتفول ساند در فیوردلند واقع در نیوزیلند در سال ۱۷۹۳ توسط مالاسپینا کشف شد و نام او را دارد.[۱۶]

منابع

ویرایش
  1. Kendrick, John (2003). Alejandro Malaspina: Portrait of a Visionary. McGill-Queen's Press. p. xi. ISBN 0-7735-2652-8.; online at Google Books; Malaspina usually spelt his name “Alexandro”, a form which, as well as being standard orthography in his day, would have had the advantage for him of being pronounceable in both Italian and Spanish. On occasion, he also used the forms “Alessandro” or “Alejandro”. When he wrote in English, he signed himself “Alexander”, and when writing in French, “Alexandre”: this was in accord with the convention of the day, where names were translated into the language being used. He used the variant spellings according to the language in which he was writing. Changes in Spanish orthography made since his time by the Real Academia Española have made “Alejandro” the standard form in Spanish, and likewise the orthographic rules of the Accademia della Repubblica Italiana make the modern standard Italian form “Alessandro”. for writers in English, “Alexandro” has the convenience of obviating the need to choose between the exclusively Italian and Spanish versions of his name.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ John Black & Dario Manfredi. "A Biography of Alexandro Malaspina". Malaspina University-College. Archived from the original on 29 January 2008. Retrieved 2008-02-05.
  3. Pedro de Novo y Colson, Viaje politico cientifico alrededor del mundo por las corbetas Descubierta y Atrevida, al mando de los capitanes de navio, don Alejandro Malaspina y don José de Bustamante y Guerra, desde 1789 a 1794, Madrid, 1885; Mª Dolores Higueras Rodriguez, Diario General del Viaje Corbeta Atrevida por José Bustamante y Guerra, Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789-1794, Tomo IX, Barcelona, Lunwerg Editores, 1999, p.48; «Путешествіе въ Южно море, къ Западнимъ берегамъ Америки и островамъ Маріанскимъ и Фнлипинскимъ, совершенное подъ командою Каролевско-Испанского Флота Капитановъ Малеспини и Бустаманте» , (‘Voyage to the South Sea, West coast of America and the Mariana and Philippine islands, under the overall command of Spanish Royal Navy Captains Malaspina and Bustamante’), Записки, издаваемыя Государственнымъ Адмиралтейскимъ Департментомъ, относящiяся къ Мореплаванію, Наукамъ и Словесности (Zapiski, izdavayemiya Gosudarstvennim Admiralteiskim Departmentom, otnosyashchiyasya k' Moryeplavaniyu, Naukam i Slovesnosti / Notices issued by the State Admiralty Department relating to Navigation, Science and Literature), VI, 1824, pp.188-276; VII, 1824, pp.121-223; VIII, 1825, pp.176-272; IX, 1825, pp.1-292; XII, 1827, pp.29-191, 29-191; XIII, 1827, pp.10-178.
  4. «Путешествіе въ Южно море, къ Западнимъ берегамъ Америки и островамъ Маріанскимъ и Фнлипинскимъ, совершенное подъ командою Каролевско-Испанского Флота Капитановъ Малеспини и Бустаманте» , (‘Voyage to the South Sea, West coast of America and the Mariana and Philippine islands, under the overall command of Spanish Royal Navy Captains Malaspina and Bustamante’), Записки, издаваемыя Государственнымъ Адмиралтейскимъ Департментомъ, относящiяся къ Мореплаванію, Наукамъ и Словесности (Zapiski, izdavayemiya Gosudarstvennim Admiralteiskim Departmentom, otnosyashchiyasya k' Moryeplavaniyu, Naukam i Slovesnosti / Notices issued by the State Admiralty Department relating to Navigation, Science and Literature), VI, 1824, pp.188–276; VII, 1824, pp.121–223; VIII, 1825, pp.176–272; IX, 1825, pp.1–292; XII, 1827, pp.29–191 Записки, XII; XIII, 1827, pp.10–178 Записки, XIII. Dario Manfredi, «Sulla Prima Edizione del Viaggio di Malaspina, S. Pietroburgo, 1824–1827» , Giovanni Caboto e le Vie dell’Atlantico settentrionale, Genova, Centro italiano per gli Studi storico-geografici, 1999, pp.485–159.
  5. Francisco Xavier de Viana, Diario del viage explorador de las corbetas expañolas "Descubierta" y "Atrevida", Montevideo, Cerrito de la Victoria, 1849.
  6. J. Bustamante y Guerra, "Relación…", Anuario de la Dirrección de Hidrografía, Madrid, vol.VI, 1868, pp.240–364.
  7. Museo Naval MS 753; Pedro de Novo y Colson (ed.), Viaje politico cientifico alrededor del mundo por las corbetas Descubierta y Atrevida, al mando de los capitanes de navio, don Alejandro Malaspina y don José de Bustamante y Guerra, desde 1789 a 1794, Madrid, 1885. The section of this work relating to the visit to Dusky Sound was published in Robert McNab, Murihiku and the Southern Islands, Invercargill, William South, 1907, pp.49–56; and in Historical Records of New Zealand, 1908, Vol.I, pp.417 29.
  8. Mercedes Palau, Aránzazu Zabala and Blanca Sáiz (eds.), Viaje politico y cientifico a la América Meridional, a las costas del mar Pacífico y a las Islas Marianas y Filipinas, Ediciones El Museo Universal, Madrid, 1984.
  9. Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789–1794, Barcelona, Lunwerg, tomos 1–9, 1987–1999.
  10. The Malaspina Expedition, 1789–1794: the Journal of the Voyage by Alejandro Malaspina, Andrew David, Felipe Fernandez-Armesto, Carlos Novi and Glyndwr Williams (eds.), translated by Sylvia Jamieson, London and Madrid, Hakluyt Society in association with the Museo Naval, 3rd series, no.8, Volume I, 2001, no.11, Volume II, 2003 and no.13, Volume III, 2005.
  11. Carmen Sotos Serrano, Los Pintores de la Expedicion de Alejandro Malaspina, Madrid, Real Academia de la Historia, 1982.
  12. Mª Dolores Higueras Rodriguez, Catálogo crítico de los documentos de la Expedición Malaspina en el Museo Naval, three volumes, Madrid, Museo Naval, 1989–1994.
  13. "See also Gazzetta Universale, No.33, 24 Aprile 1810, pag.2". Archived from the original on 2014-09-12. Retrieved 2014-09-12.
  14. Malaspina International High School
  15. Alexandro Malaspina Research Centre
  16. Robert J. King, "Puerto del Pendulo, Doubtful Sound: The Malaspina Expedition’s Visit to New Zealand in Quest of the True Figure of the Earth", The Globe, no.65, 2010, pp.1-18.[۱]

کتابشناسی

ویرایش

انگلیسی

  • Iris H.W. Engstrand, Spanish Scientists in the New World: the Eighteenth Century Expeditions, Seattle, Univ. Washington Press, 1981.
  • Edith C. Galbraith, "Malaspina's Voyage around the World", California Historical Society Quarterly, vol.3, no.3, October 1924, pp. 215 37.
  • Robin Inglis (ed.), Spain and the North Pacific Coast, Vancouver Maritime Museum Society, 1992.
  • Robin Inglis, "Successors and rivals to Cook: the French and the Spaniards", in Glyndwr Williams (ed.), Captain Cook: Explorations and Assessments, Woodbridge, The Boydell Press, 2004, pp. 161–178.

غیرانگلیسی

  • Mariana Cuesta Domingo, "Espinosa y Tello y su viaje complementario al de Malaspina," in Paz Martin Ferrero (ed.), Actas del simposium CCL aniversario nacimiento de Joseph Celestino Mutis, Cádiz, Diputación Provincial de Cádiz, 1986, pp. 197–204.
  • Mª Dolores Higueras Rodriguez, Diario General del Viaje Corbeta Atrevida por José Bustamante y Guerra, Museo Naval Ministerio de Defensa La Expedición Malaspina, 1789–1794, Tomo IX, Madrid y Barcelona, Lunwerg Editores, 1999.
  • Victoria Ibáñez, Trabajos Cientificos y Correspondencia de Tadeo Haenke, Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789–1794, Tomo IV, Madrid y Barcelona, Lunwerg Editores, 1992.
  • Dario Manfredi, "Adam J. Krusenstern y la primera edición del viaje de Malaspina. San Petersburgo (1824–1827)", Derroteros de la Mar del Sur, (Lima), Año 8, núm.8, 2000, pp. 65–82.
  • Dario Manfredi, Italiano in Spagna, Spagnolo in Italia: Alessandro Malaspina (1754–1810) e la più importante spedizione scientifica marittima del Secolo dei Luni, Torino, Nuova Eri Edizioni Rai, 1992.
  • Dario Manfredi, "Sulla Prima Edizione del Viaggio di Malaspina S. Pietroburgo, 1824–1827", Giovanni Caboto e le Vie dell’Atlantico settentrionale, Atti del Convegno Internazionale de Studi, Roma, 29 settembre-1 ottobre 1997, Genova-Brigati, Centro italiano per gli Studi storico-geografici, 1999, pp. 485–159.
  • Dario Manfredi, Alessandro Malaspina e Fabio Ala Ponzone: Lettere dal Vecchio e Nuovo Mondo (1788–1803), Bologna, il Mulino, 1999.
  • Dario Manfredi, "Sugli Studi e sulle Navigazioni ‘minori’di Alessandro Malaspina", Cronaca e Storia di Val di Magra, XVI-XVII, 1987–1988, p. 159.
  • Dario Manfredi, Il Viaggio Attorno al Mondo di Malaspina con la Fregata di S.M.C. «Astrea» , 1786–1788, La Spezia, Memorie della Accademia Lunigianese di Scienze, 1988.
  • Luis Rafael Martínez-Cañavate, Trabajos Astronomicos, Geodesicos e Hidrograficos,Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789–1794, Tomo VI, Madrid y Barcelona, Lunwerg Editores, 1994.
  • Felix Muñoz Garmendia, Diario y Trabajos Botánicos de Luis Née, Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789–1794, Tomo III, Madrid y Barcelona, Lunwerg Editores, 1992.
  • Antonio Orozco Acuaviva (ed.), La Expedición Malaspina (1789–1794), Bicentenario de la Salida de Cádiz, Cádiz, Real Academia Hispano-Americana, 1989. In the contribution to this work by Pablo Anton Sole, "Los Padrones de Cumplimiento Pascual de la Expedición Malaspina: 1790–1794", pp. 173–238, the names of all of the 450 personnel who took part in the several stages of the expedition are listed.
  • Antonio Orozco Acuaviva et al. (eds.), Malaspina y Bustamante '94: II Jornadas Internacionales Conmemorativas del regreso de la Expedición a Cádiz, 1794–1994, Madrid, Rustica, 1996.
  • Mercedes Palau Baquero & Antonio Orozco Acuaviva (eds.), Malaspina '92: I Jornadas Internacionales – Madrid, Cádiz, La Coruña. 17–25 de Septiembre de 1992, Cádiz, Real Academia Hispano-Americana, 1994.
  • Juan Pimentel Igea, Examines Politicos, Museo Naval y Ministerio de Defensa, La Expedición Malaspina, 1789–1794, Tomo VII, Barcelona, Lunwerg Editores, 1996.
  • Blanca Saiz, Bibliografia sobre Alejandro Malaspina y acerca de la expedicion Malaspina y de los marinos y cientificos que en ella participaron, Ediciones El Museo Universal, Madrid, 1992.
  • Blanca Sáiz (ed.), Malaspina '93: Alessandro Malaspina e la sua spedizione scientifica (1789–1794). Atti del Congresso Internazionale, nel bicentenario della massima impresa di Alessandro Malaspina, tenutosi a Mulazzo, Castiglione del Terziere e Lerici dal 24 al 26 settembre 1993, Mulazzo, Centro di Studi Malaspiniani, 1995.
  • Emilio Soler Pascual, La Conspiración Malaspina, 1795–1796, Alicante, Instituto de Cultural"Juan Gil Albert", 1965 (Diputación Provincial, Col. Ensayo y Investigación: 32).
  • Emilio Soler Pascual y Asociación Cultural Dionisio Alcalá-Galiano, Trafalgar y Alcalá Galiano: jornadas internacionales, Cabra, 17 al 23 de octubre de 2005, Madrid, Agencia Española de Cooperación Internacional, 2006, Series: Ciencias y humanismo.
  • Carlo Ferrari / Dario Manfredi, Dallo "Zibaldone Ferrari" nuovi elementi sulle letture di Alessandro Malaspina (1796-1810) Estratto dall'"Archivio Storico per le Province Parmensi". Quarta serie, vol. XL - Anno 1988.

پیوند به بیرون

ویرایش