آمویه

(تغییرمسیر از آمو)

آمویه یا آمو یا آمل شهری بود در آسیای میانه و نباید آن را با شهر آمل در استان مازندران اشتباه کرد. نام کنونی آن چهارجو یا چهارجوی است. برای تشخیص آن از آمل مازندران آن را یا آمل زَم یا آمل جیحون یا آمل الشط می‌خواندند. اسم این آمل مانند آمل مازندران محتملاً با نام قوم مارد یا قوم آمارد مرتبط است. آماردها، به گفتهٔ ریچارد فرای، آملی کورت و کریستوفر برونر، قومی آریایی و سکایی بوده‌اند، و نام شهر امروزی آمل مازندران برمی‌گردد به زندگی آنان در آن گستره. همچنین آن که دو آمل، یکی در مازندران و دیگری در آمودریا، جای داشته‌اند و ریچارد فرای این را دلیلی احتمالی بر مهاجرت شاخه ای از این قوم دانسته‌است.[۱]

آمویه سابقاً جزئی از ایالت خراسان بزرگ بود و با آنکه از همه طرف آن را بیابان احاطه کرده‌بود، سابقاً به عنوان محل تقاطع راه‌هایی که خراسان را به ماوراءالنهر و خیوه متصل می‌کرد، مرکز مهمی به لحاظ بازرگانی کاروانی بود. امروزه آمویه یا آمل چهارجوی یا ترکمن‌آباد نامیده می‌شود و در جنوب شرقی ترکمنستان (توران قدیم) و به فاصلهٔ ۵ کیلومتری ساحل چپ آمودریا قرار دارد. نام جدید چهارجوی وابسته به گذر مهمی از جیحون است که با این شهر چندان فاصله‌ای ندارد. اکنون چهارجوی با راه‌آهن از مغرب به مرو و کراسنوودسک و از شمال شرقی به بخارا و سمرقند و تاشکند مربوط است.[۲]

پانویس

ویرایش
  1. R.N. Frye, Ancient Central Asian History Notes,” Proceedings of the Second European Congress of Iranian Studies, (ISMEO, Rome), 185-90. Pg 188: "town of Amul on the Amu Darya and the Amul in Mazanderan, Iran, both of which may be traced back to the migration of an Iranian tribe called Amardi or Mardi " C. J. Brunner, "IRAN v. PEOPLES OF IRAN (2) Pre-Islamic", Encyclopaedia Iranica. [۱] "The Mardi nomads are named as one of the four predatory mountain peoples of the southwest discussed by Alexander’s admiral, Nearchus (Str. , 11.13.6; the others are non-Iranian)." Kuhrt, Amélie (2007). The Persian Empire: A Corpus of Sources of the Achaemenid Period. London: Routledge. ISBN 0-415-43628-1."For the Persian tribe of the Mardi, see 3, no.5. 3", pg 98. "town of Amul on the Amu Darya and the Amul in Mazanderan, Iran, both of which may be traced back to the migration of an Iranian tribe called Amardi or Mardi "
  2. دانشنامهٔ مزدیسنا، ص ۱۲۷

منابع

ویرایش
  • اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۱دانشنامهٔ مزدیسنا، واژه‌نامهٔ توضیحی آیین زرتشت، تهران: نشر مرکز، شابک ۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵