آی‌خانم
آی‌خانم یک واژۀ ازبکی است که «آی» به معنی «ماه» و «خانم» هم به معنای «بانو» می‌باشد. این بنای تاریخی احتمالاً همان اسکندریه بر آمودریا (Alexandria on the Oxus) باشد. آی‌خانم یا ماه‌بانو نام یک پایگاه باستانی و تپۀ نسبتاً همواری بر بالای بلندی‌ها و در تقاطع رود آمودریا و دریای کوکچه در شمال افغانستان است. در روستای آی‌خانم ولسوالی دشت قلعۀ ولایت تخار افغانستان موقعیت دارد. این شهر افسانه‌ای بدست اسکندر مقدونی بنیانگذاری و آباد شده بود. سنگ بنای این شهر نیز توسط اسکندر، سردار مقدونی، کار گذاشته شده‌است که اکنون در موزۀ کابل نگهداری می‌شود. قدمت این سنگ بنا به حدود سیصد سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد و گفته می‌شود که تنها بنایی در جهان می‌باشد که اسکندر قطعاً آن را لمس کرده‌است. این پایگاه باستانی مربوط به تمدن دولت یونانی بلخ می‌باشد.
| آی‌خانم/ماه‌بانو | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات پایگاه | |
| نام کشور | افغانستان |
| استان | ولایت تخار، در محل پیوندگاه آمودریا و رود کوکچه در نزدیکی ولسوالی خواجه غار، در حدود ۱۰۰ کیلومتری شمالشرق شهر قندوز |
| بیشینهٔ تاریخی | سلوکیان، سده‌های چهارم و سوم پیش از میلاد؛ یونانی باختری‌ها، سده‌های سوم و دوم پیش از میلاد[۱] |
| کاوشگر | هیئت باستان‌شناسی فرانسه در افغانستان (DAFA) |
| تاریخ کاوش | ۱۹۶۴ - ۱۹۷۸ |
منابعویرایش
- ↑ فهرست پایگاه‌های باستان‌شناسیِ افغانستان (عنوان فرانسوی: Catalogue des sites archeologiques d'Afghanistan/عنوان انگلیسی: Archaeological gazetteer of Afghanistan)، جلد اول، نوشتهٔ وارویک بال (Warwick Ball)، انتشارات Editions Recherche sur les civilisations، پاریس، ۱۹۸۲
- حفریات آی‌خانم، گزارش‌های سال‌های ۱۹۶۵، ۱۹۶۶، ۱۹۶۷، ۱۹۶۸ (عنوان فرانسوی: Fouilles d'Aï Khanoum. - 1: Campagnes 1965, 1966, 1967, 1968)، نوشتهٔ پل برنارد (Paul Bernard)، سری گزارش‌های هیئت باستان‌شناسی فرانسه در افغانستان (Mémoires de la Délégation archéologique française en Afghanistan)، انتشارات Klincksieck، پاریس، ۱۹۷۳
- گنجینهٔ پنهان افغانستان از موزیم ملی، کابل (AFGHANISTAN Hidden Treasures from the National Museum, Kabul)، نوشتهٔ فردریک هیبرت (.Hiebert, F) و پیِر کَمبون (.Cambon, P)، انتشارات جغرافیای ملی (National Geographic)، واشینگتن، ۲۰۰۸
پیوند به بیرونویرایش
- تارنمای جغرافیای ملی، گنجینهٔ پنهان افغانستان از موزیم ملی، کابل
- نگارخانه ملی هنر آمریکا، گاه‌شمار گنجینهٔ پنهان افغانستان از موزیم ملی، کابل
- موزه متروپولیتن نیویورک، گنجینهٔ پنهان افغانستان از موزیم ملی، کابل
نگارخانهویرایش
تندیسی از صورت یک زن، پایگاه باستانی آی‌خانم/ماه‌بانو، سدۀ دوم پیش از میلاد.
سرستون کریتنی، پایگاه باستانی آی‌خانم/ماه‌بانو، سدۀ دوم پیش از میلاد.
تندیس یک زن، پایگاه باستانی آی‌خانم/ماه‌بانو، سدۀ دوم پیش از میلاد.
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آی‌خانم موجود است. |