اَخسِتان یکم[۱] پس از کشته شدن برادرش فریدون دوم در سال ۵۳۹ تا هنگام مرگ در ۵۷۶ جلالی ۲۱اُمین شروانشاه بود. او به سبب جابه‌جایی پایتخت شروانشاهان از شَماخی به باکو در پی تصرف شماخی به دست قِزِل اَرسَلان شناخته می‌شود. او ممدوح فَلَکی و خاقانی بوده است.

اخستان یکم
شروان‌شاه اَخسِتان نخست
سلطنت۵۳۹–۵۷۶ جلالی
تاج‌گذاری۵۳۹
پیشینفریدون دوم شروان
جانشینشاهنشاه شروان
زادهشماخی
درگذشته۵۷۶ جلالی
شماخی
فرزند(ان)چهار دختر و دو پسر
شاهزاده ابوالفتح محمد شاه
شاهزاده منوچهر
همگی در زلزله ۱۱۹۲ مُردند.
نام کامل
جلال‌الدین اخستان
دودمانکسرانیان
پدرمنوچهر سوم شروان
مادرتامار، دختر داویت چهارم، پادشاه گرجستان

نمونه را خاقانی در مدحش می‌گوید:

تریاق ما چهر ملک پور منوچهر ملک با طاعن مهر ملک طاعون سزاوار آمده
از بوس لب‌های سران بر پای اسب اخستان از نعل اسبش هر زمان یاقوت مسمار آمده

همچنین نظامی گنجوی شاعر بزرگ قرن ششم ایرانی درباره اخستان یکم چنین می گوید :[۲]

دارنده تخت پادشاهی. دارای سپیدی سیاهی

سرخیل سپاه پاسداران. سر جمله جمله شهریان

خاقان جهان ملک معظم. مطلق ملک ملوک عالم

صاحب جهت و جلال تمکین. یعنی که جلال دولت و دین

پانویس

ویرایش
  1. Ż. Sajjādī (25 April 2014). "AḴESTĀN". [[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] (به انگلیسی). Vol. ۱. Bibliotheca Persica Press. Retrieved 16 تیر 1393. {{cite encyclopedia}}: Check date values in: |تاریخ بازبینی= (help); URL–wikilink conflict (help)
  2. نظامی گنجوی ، خمسه ، جلد ۲ ، لیلی مجنون ، در مدح اخستان [بن] منوچهر ، با توضیح و فرهنگ لغات دکتر بهروز ثروتیان.

منابع

ویرایش
  • دیوان خاقانی شروانی.
  • ویکی‌پدیای انگلیسی.
اخستان یکم
زادهٔ:  ? درگذشتهٔ: ۵۷۶
عنوان سلطنتی
پیشین:
شروانشاه فریدون دوم
شروانشاهان
۱۱۶۰ - ۱۱۹۷
پسین:
شروانشاه شاهنشاه