استاتیرای دوم
استاتیرا (یونانی: Στάτειρα) یا ستاتیرا ملکه ایران و همسر داریوش سوم، واپسین شاهنشاه هخامنشی، بود.
| استاتیرا | |
|---|---|
 خانوادهٔ داریوش در نزد اسکندر | |
| واپسین ملکه هخامنشی | |
| پیشین | آتوسا |
| جانشین | استاتیرای سوم |
| زاده | پارس |
| درگذشته | ۳۳۲ پ.م. بابل |
| همسر | داریوش سوم |
| فرزندان | ستاتیرا دری‌په‌تیس اوخوس |
| دودمان | هخامنشی |
اسارت
ویرایشداریوش سوم در زمان لشکرکشی علیه اسکندر مقدونی، همسرش استاتیرا، پسرش اوخوس، دخترانش دری‌په‌تیس و استاتیرا و مادرش سیسیگامبیس را به همراه داشت.[۱] داریوش در پی شکست در نبرد ایسوس در سال ۳۳۳ پیش از میلاد، فرار کرد و خانواده‌اش به اسارت نیروهای مقدونی درآمدند.[۱] داریوش پس از این شکست به اسکندر تقاضای صلح داد و شرائط صلح، پرداخت غرامت از طرف ایران و ازدواج با خانوادهٔ سلطنتی ایران و واگذاری آسیای صغیر به اسکندر بود و در ازای این گذشت‌ها از اسکندر خواسته شده بود که خانوادهٔ داریوش را بازگرداند. اسکندر این شرائط را نپذیرفت.[۲] به گفته منابع اسکندر با اسیران با احترام برخورد کرد.[۳][۴][۳][۵]
نظریه ازدواج نزدیک با داریوش سوم
ویرایشاگرچه به هیچ وجه بدون مشکل نیست اما توسط تعدادی از نویسندگان باستانی ذکر شده است، که استاتیرا خواهر کامل داریوش و در نتیجه دختر سیسیگامبیس و آرشام دوم بوده است اما منابع دیگری، در حالی که تأکید می‌کنند که او خواهر داریوش است، هیچ جا نشان نمی‌دهد که سیسیگامبیس مادر او بوده است. ر واقع، حتی در توصیفات رقت‌انگیز مرگ استاتیرا در اسارت، تنها اصطلاحی که پیوند بین این دو زن را تعریف می‌کند، کلمه «مادرشوهر» در تاریخ کورتیوس (مورخ) (۴٫۱۰٫۱۹) است. به کار بردن این واژه عجیب است زیرا برای استفاده از یک مادر بیولوژیک استفاده نمی‌شود. عدم اشاره به پیوند مادر و دختر از این جهت عجیب تر است که منابع، یا حداقل کورتیوس (۴٫۱۰٫۱۹) و پلوتارک (الکس. ۲۱٫۶)، هیچ شکی در رابطه بین استاتیرا و مادر بودنش برای دو دخترش باقی نمی‌گذارند. استاتیرا مطمئناً خواهر کامل داریوش نبوده، بلکه حداکثر خواهر ناتنی از مادری متفاوت بوده است.[۶]
مرگ
ویرایشاستاتیرا در اوایل سال ۳۳۲ پ. م در هنگام زایمان اوخوس درگذشت.[۷] اسکندر او را به عنوان همسر شاهنشاه بزرگ ایران به خاک سپرد.[۳]
در سال ۳۲۴ پ. م دختر او به نام استاتیرا به ازدواج اسکندر و دیگر دختر او، دری‌په‌تیس، به ازدواج هفستیون، دوست صمیمی و سردار اسکندر درآمد. اسکندر حدود یک سال پس از این ازدواج درگذشت. به گفته پلوتارک هر دو دختر استاتیرا به دست روشنک، دیگر همسر اسکندر، و پردیکاس، یکی از سرداران او، کشته شدند.[۱][۸]
پانویس
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Heckel (2006), p. 116.
- ↑ پیرنیا، ص ۱۵۵
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Plutarch, Parallel Lives: Life of Alexander
- ↑ Arrian, The Anabasis of Alexander
- ↑ کوینت کورس، Historiae Alexandri Magni Macedonis, 3.12.17.
- ↑ "Full text of "Bigwood 2009 , Incestuous' Marriage In Achaemenid Iran Myths And Realities"". Internet Archive (به انگلیسی). 2016-10-23. Retrieved 2025-01-25.
One of the marriages of Darius III, on the other hand, is referred to by a number of ancient authors, although it is by no means problem-free. This is the marriage to Stateira, whom many believe to have been a full sister of Darius and thus a daughter of Sisygam- bis and Arsanes. Our sources, however, while emphasising that she was Darius' sister (adelphe or soror), nowhere suggest that Sisygambis was her mother. Indeed, even in the pathetic descriptions of Stateira's death in captivity, the only term which defines the link between the two women is the word socrus (mother-in-law) in Curtius (4.10.19), a strange word to use of a biological mother. The lack of reference to the mother-daughter bond is all the more peculiar in that the sources, or at least Curtius (4.10.19) and Plutarch (Alex. 21.6), leave no doubt about the relationship between Stateira and her two daugh- ters. Stateira was surely not a full sister of Darius, but at most a half-sister by a differ- ent mother.
- ↑ Plutarch. Parallel Lives: Life of Alexander.
- ↑ Carney (2000), p. 111.
منابع
ویرایش- ایران باستان تألیف پورداود
- فرهنگ ایران باستان تألیف پورداود
- Carney, Elizabeth Donnelly (2000), Women and Monarchy in Macedonia, Norman, OK, USA: University of Oklahoma Press, ISBN 0-8061-3212-4