امپراتوری اسپانیا

امپراتوری اسپانیا (به اسپانیایی: Imperio español) یکی از پهناورترین امپراتوری‌ها در تاریخ جهان و یکی از نخستین امپراتوری‌های گسترش‌یافته در سطح جهانی بود. در سده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی، اسپانیا مرکز سلطه بر مستعمره‌های مختلفی در مناطق گوناگون جهان به ویژه «جهان نو» بود.

امپراتوری اسپانیا Imperio español  (اسپانیایی) Imperium Hispanicum  (لاتین)
۱۴۹۲–۱۹۷۶
چپ: صلیب بورگوندی راست: اوایل عصر مدرن
شعار: Plus Ultra  (لاتین) "فراتر از آن"
سرود: Marcha Real  (اسپانیایی) "مارش پادشاهی"
امپراتوری اسپانیا، اواخر دهه ۱۷۰۰. سرزمین‌هایی مانند لوئیزیانا یا پاتاگونیا مورد ادعا قرار گرفتند اما به‌طور کامل کنترل نشدند.
پایتخت	دربار سیار (۱۴۹۲–۱۵۶۱) مادرید (۱۵۶۱–۱۶۰۱, ۱۶۰۶–۱۹۷۶) وایادولید (۱۶۰۱–۱۶۰۶)
زبان(های) رسمی	اسپانیایی
زبانهای دیگر	ببینید ناپولی سیسیلی ساردنیایی گوانچه آراگونی بربری آستوری باسکی کاتالان/والنسیایی اکسیتانی لمباردی گالیسیایی عربی اندلسی (تا اوایل قرن ۱۷ میلادی) پرتغالی ایتالیایی لوکزامبورگی هلندی کچوایی ناواتلی زاپوتک مایایی سبوانو چینی تاگالوگی و سایر زبان‌های بومی و غیربومی مختلف
دین(ها)	کاتولیک رومی
نام(های) اهلیت	اسپانیایی یا اسپانیولی
عضویت	تراستامارا هابسبورگ دودمان کاپت (بوربون‌ها، دودمان والوآ، خاندان والوآ-بورگوندی، خاندان کاپت) دودمان بناپارت دودمان ساووی
حکومت	نظام پادشاهی مرکب ۱۴۹۲–۱۷۰۰ پادشاهی مطلقه ۱۷۰۰–۱۸۲۰, ۱۸۲۳–۱۸۳۳, ۱۹۲۳–۱۹۳۰ پادشاهی مشروطه ۱۸۲۰–۱۸۲۳, ۱۸۳۳–۱۸۷۳, ۱۸۷۴–۱۹۲۳, ۱۹۳۰–۱۹۳۱ ۱۹۷۵–۱۹۷۶ پادشاهی پارلمانی ۱۸۲۳–۱۹۲۳, ۱۹۷۵–۱۹۷۶ جمهوری ۱۸۷۳–۱۸۷۴, ۱۹۳۱–۱۹۳۹ دیکتاتوری ۱۹۳۹–۱۹۷۵ دوره گذار دموکراتیک ۱۹۷۵–۱۹۷۶
رئیس دولت
• ۱۴۹۲–۱۵۱۶	فرمانروایان کاتولیک (اولین)
• ۱۹۷۵–۱۹۷۶	خوآن کارلوس یکم (آخرین)
تاریخ
• کریستف کلمب قاره آمریکا را کشف کرد	۱۲ اکتبر ۱۴۹۲ ۱۴۹۲
• استعمارگری اسپانیا در قاره آمریکا آغاز شد	۱۴۹۳
• فتح ناوار	۱۵۱۲–۲۹
• فتح امپراتوری آزتک	۱۵۱۹–۲۱
• سفر کاوشگری ماژلان	۱۵۱۹–۲۲
• فتح منطقه مایا	۱۵۲۴–۱۶۹۷
• فتح امپراتوری اینکا	۱۵۳۳–۶۲
• فتح مویسکا	۱۵۳۷–۴۰
• تأسیس هند شرقی اسپانیا	۲۷ آوریل ۱۵۶۵
• اتحادیه ایبری	۱۵۸۰–۱۶۴۰
• جنگ‌های استقلال آمریکا از اسپانیا	۱۸۰۸–۳۳
• خروج از صحرای اسپانیا	۱۹۷۶
مساحت
۱۷۸۰	۱۳٬۷۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۵٬۳۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)
واحد پول	رئال اسپانیا اسکود (از ۱۵۳۷) دلار اسپانیایی (از ۱۵۹۸) پزوتا اسپانیا (از ۱۸۶۹)
پیشین پسین فرمانروایان کاتولیک اسپانیا پادشاهی اسپانیا پادشاهی ناپولی دوک‌نشین میلان پادشاهی سیسیل هلند اتریش جمهوری هلند کلمبیای بزرگ استان‌های متحد ریو د لا پلاتا امپراتوری اول مکزیک تحت‌الحمایه پرو جمهوری شیلی گینه استوایی لوئیزیانا (فرانسه نو) قلمرو فلوریدا دولت نظامی ایالات متحده در کوبا دولت نظامی ایالات متحده در پورتوریکو دولت دریایی گوآم جمهوری اول فیلیپین دولت نظامی ایالات متحده در جزایر فیلیپین گینه نو آلمان مراکش

گرچه در واقع منظور از امپراتوری اسپانیا، مستعمره‌های اسپانیا در قارهٔ آمریکا و جنوب‌شرق قارهٔ آسیا است.

امپراتوری اسپانیا در اوج گسترش خود بر سرزمین‌های وسیعی واقع در قارهٔ آمریکا از آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی تا آمریکا جنوبی و نیز مناطقی از آفریقا و جزایر فیلیپین در آسیای شرقی حکمرانی می‌کرد.

امپراتوری اسپانیا در چند مقطع زمانی دچار ضعف شد و رو به انحلال رفت؛ نخست در جنگ دریایی با امپراتوری بریتانیا در سال ۱۵۸۸ از جنگ انگلیس و اسپانیا (۱۶۰۴–۱۵۸۵) که نیروی دریایی افسانه‌ای اسپانیا که نیم‌قرن برترین قدرت دریایی جهان محسوب می‌شد موسوم به آرمادا شکست سختی از نیروی دریایی بریتانیا خورد و از آن پس این نیروی دریایی بریتانیا بود که عنوان قدرتمندترین نیروی دریایی جهان را تا پایان جنگ جهانی اول حفظ کرد. بار دوم که امپراتوری اسپانیا به شدت تضعیف شد در اوایل قرن نوزدهم و هنگام ظهور ناپلئون در فرانسه بود، انقلاب کبیر فرانسه فضای این کشور را برای ظهور ناپلئون و ایجاد یک فرانسه قدرتمند آماده کرد. ناپلئون در سال ۱۸۰۷ میلادی به شبه‌جزیرهٔ ایبری حمله کرد. او مناطق گسترده‌ای از خاک اسپانیا و سراسر خاک پرتغال را به اشغال فرانسه درآورد و سرانجام پادشاهی اسپانیا تسلیم فرانسه شد این موقعیت باعث شد بخش‌های گسترده‌ای از خاک مستعمرات امپراتوری اسپانیا در قارهٔ آمریکا فرصت استقلال پیدا کنند در همین سال‌ها سیمون بولیوار فرماندهٔ زبدهٔ نظامی اسپانیایی در آمریکای جنوبی جنگ‌هایی را برای ایجاد استقلال مستعمره‌نشین‌های اسپانیا رهبری کرد و توانست کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی را از سلطهٔ امپراتوری استعماری اسپانیا خارج سازد، دولت ایالات متحدهٔ آمریکا نیز از مبارزات سیمون بولیوار حمایت کرد. در مکزیک نیز فرمانداران اسپانیایی این مستعمره‌نشین از پادشاهی اسپانیا مستقل شدند. گرچه اسپانیا توانست در جنگ با ناپلئون سرانجام موفق شود و فرانسوی‌ها را از اسپانیا خارج کند اما دیگر نتوانست مستعمرات از دست‌رفته‌اش را پس بگیرد.

سومین‌بار که امپراتوری اسپانیا دچار ضعف شد و عملاً تمام مستعمرات را از دست داد پس از جنگ با آمریکا در سال ۱۸۹۸ بود. در این نبرد نیروی دریایی‌اش نابود و امپراتوری تا مرز سقوط پیش رفت و بسیاری از مستعمرات باقی‌مانده‌اش نیز استقلال یافتند؛ ایالت فلوریدا به آمریکا پیوست، جزیرهٔ کوبا استقلال یافت و مجمع‌الجزایر فیلیپین به آمریکا داده‌شد که کشور آمریکا به فیلیپین استقلال بخشید، همچنین مجمع‌الجزایر پورتوریکو نیز به ایالات متحده واگذار گشت. این نبرد را عملاً پایان امپراتوری اسپانیا می‌توان دانست.

نقشه از امپراتوری اسپانیا دردوره‌های متفاوت

جستارهای وابسته

• اسپانیا

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Spanish Empire». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۷.