امپراتوری اسپانیا

امپراتوری جهانی میان سده‌های شانزدهم تا نوزدهم میلادی

امپراتوری اسپانیا (به اسپانیایی: Imperio español) یکی از پهناورترین امپراتوری‌ها در تاریخ جهان و یکی از نخستین امپراتوری‌های گسترش‌یافته در سطح جهانی بود. در سده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی، اسپانیا مرکز سلطه بر مستعمره‌های مختلفی در مناطق گوناگون جهان به ویژه «جهان نو» بود.[۴][۵][۶]

امپراتوری اسپانیا

Imperio español  (اسپانیایی)
Imperium Hispanicum  (لاتین)
۱۴۹۲–۱۹۷۶
پرچم
شعار: Plus Ultra  (لاتین)
"فراتر از آن"
سرود: Marcha Real  (اسپانیایی)
"مارش پادشاهی"
امپراتوری اسپانیا، اواخر دهه ۱۷۰۰. سرزمین‌هایی مانند لوئیزیانا یا پاتاگونیا مورد ادعا قرار گرفتند اما به‌طور کامل کنترل نشدند.
امپراتوری اسپانیا، اواخر دهه ۱۷۰۰. سرزمین‌هایی مانند لوئیزیانا یا پاتاگونیا مورد ادعا قرار گرفتند اما به‌طور کامل کنترل نشدند.
پایتختدربار سیار (۱۴۹۲–۱۵۶۱)
مادرید (۱۵۶۱–۱۶۰۱, ۱۶۰۶–۱۹۷۶)
وایادولید (۱۶۰۱–۱۶۰۶)
زبان(های) رسمیاسپانیایی
زبانهای دیگر
دین(ها)
کاتولیک رومی[یادداشت ۱]
نام(های) اهلیتاسپانیایی یا اسپانیولی
عضویت
حکومت
۱۹۷۵–۱۹۷۶
رئیس دولت 
• ۱۴۹۲–۱۵۱۶
فرمانروایان کاتولیک (اولین)
• ۱۹۷۵–۱۹۷۶
خوآن کارلوس یکم (آخرین)
تاریخ 
۱۲ اکتبر ۱۴۹۲ ۱۴۹۲
۱۴۹۳
۱۵۱۲–۲۹
۱۵۱۹–۲۱
۱۵۱۹–۲۲
۱۵۲۴–۱۶۹۷
۱۵۳۳–۶۲
۱۵۳۷–۴۰
۲۷ آوریل ۱۵۶۵
۱۵۸۰–۱۶۴۰
۱۸۰۸–۳۳
• خروج از صحرای اسپانیا
۱۹۷۶
مساحت
۱۷۸۰[۳]۱۳٬۷۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۵٬۳۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)
واحد پولرئال اسپانیا
اسکود (از ۱۵۳۷)
دلار اسپانیایی (از ۱۵۹۸)
پزوتا اسپانیا (از ۱۸۶۹)
پیشین
پسین
فرمانروایان کاتولیک اسپانیا
پادشاهی اسپانیا
پادشاهی ناپولی
دوک‌نشین میلان
پادشاهی سیسیل
هلند اتریش
جمهوری هلند
کلمبیای بزرگ
استان‌های متحد ریو د لا پلاتا
امپراتوری اول مکزیک
تحت‌الحمایه پرو
جمهوری شیلی
گینه استوایی
لوئیزیانا (فرانسه نو)
قلمرو فلوریدا
دولت نظامی ایالات متحده در کوبا
دولت نظامی ایالات متحده در پورتوریکو
دولت دریایی گوآم
جمهوری اول فیلیپین
دولت نظامی ایالات متحده در جزایر فیلیپین
گینه نو آلمان
مراکش

گرچه در واقع منظور از امپراتوری اسپانیا، مستعمره‌های اسپانیا در قارهٔ آمریکا و جنوب‌شرق قارهٔ آسیا است.

امپراتوری اسپانیا در اوج گسترش خود بر سرزمین‌های وسیعی واقع در قارهٔ آمریکا از آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی تا آمریکا جنوبی و نیز مناطقی از آفریقا و جزایر فیلیپین در آسیای شرقی حکمرانی می‌کرد.

امپراتوری اسپانیا در چند مقطع زمانی دچار ضعف شد و رو به انحلال رفت؛ نخست در جنگ دریایی با امپراتوری بریتانیا در سال ۱۵۸۸ از جنگ انگلیس و اسپانیا (۱۶۰۴–۱۵۸۵) که نیروی دریایی افسانه‌ای اسپانیا که نیم‌قرن برترین قدرت دریایی جهان محسوب می‌شد موسوم به آرمادا شکست سختی از نیروی دریایی بریتانیا خورد و از آن پس این نیروی دریایی بریتانیا بود که عنوان قدرتمندترین نیروی دریایی جهان را تا پایان جنگ جهانی اول حفظ کرد. بار دوم که امپراتوری اسپانیا به شدت تضعیف شد در اوایل قرن نوزدهم و هنگام ظهور ناپلئون در فرانسه بود، انقلاب کبیر فرانسه فضای این کشور را برای ظهور ناپلئون و ایجاد یک فرانسه قدرتمند آماده کرد. ناپلئون در سال ۱۸۰۷ میلادی به شبه‌جزیرهٔ ایبری حمله کرد. او مناطق گسترده‌ای از خاک اسپانیا و سراسر خاک پرتغال را به اشغال فرانسه درآورد و سرانجام پادشاهی اسپانیا تسلیم فرانسه شد این موقعیت باعث شد بخش‌های گسترده‌ای از خاک مستعمرات امپراتوری اسپانیا در قارهٔ آمریکا فرصت استقلال پیدا کنند در همین سال‌ها سیمون بولیوار فرماندهٔ زبدهٔ نظامی اسپانیایی در آمریکای جنوبی جنگ‌هایی را برای ایجاد استقلال مستعمره‌نشین‌های اسپانیا رهبری کرد و توانست کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی را از سلطهٔ امپراتوری استعماری اسپانیا خارج سازد، دولت ایالات متحدهٔ آمریکا نیز از مبارزات سیمون بولیوار حمایت کرد. در مکزیک نیز فرمانداران اسپانیایی این مستعمره‌نشین از پادشاهی اسپانیا مستقل شدند. گرچه اسپانیا توانست در جنگ با ناپلئون سرانجام موفق شود و فرانسوی‌ها را از اسپانیا خارج کند اما دیگر نتوانست مستعمرات از دست‌رفته‌اش را پس بگیرد.

سومین‌بار که امپراتوری اسپانیا دچار ضعف شد و عملاً تمام مستعمرات را از دست داد پس از جنگ با آمریکا در سال ۱۸۹۸ بود. در این نبرد نیروی دریایی‌اش نابود و امپراتوری تا مرز سقوط پیش رفت و بسیاری از مستعمرات باقی‌مانده‌اش نیز استقلال یافتند؛ ایالت فلوریدا به آمریکا پیوست، جزیرهٔ کوبا استقلال یافت و مجمع‌الجزایر فیلیپین به آمریکا داده‌شد که کشور آمریکا به فیلیپین استقلال بخشید، همچنین مجمع‌الجزایر پورتوریکو نیز به ایالات متحده واگذار گشت. این نبرد را عملاً پایان امپراتوری اسپانیا می‌توان دانست.

نقشه از امپراتوری اسپانیا دردوره‌های متفاوت

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. کلیسای کاتولیک دین رسمی امپراتوری اسپانیا بود، اما ادیان زیر نیز در امپراتوری حضور داشتند: اسلام (اسلام سنی (مکاتب حنفی و مالکی [دومی تا سال ۱۶۰۹])، اسلام شیعه، مسلمانی مخفیدین آزتکها، ادیان اینکا، بودیسم، هندوئیسم، سیکیسم، جینیسم، جاندارانگاری و یهودیت (یهودیت مخفی).
  1. سلطنت رسماً در سال ۱۹۴۷ احیا شد
  2. دولت در سال ۱۹۳۶ اعلام موجودیت کرد
  3. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Taagepera1997 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  4. Fernández Álvarez, Manuel (1979). España y los españoles en los tiempos modernos (به اسپانیایی). University of Salamanca. p. 128.
  5. Schneider, Reinhold, 'El Rey de Dios', Belacqva (2002)
  6. Hugh Thomas, 'World Without End: The Global Empire of Philip II', Penguin; 1st edition (2015)