ای رقیب

ای رقیب Hey Guard / Ey Reqîb که اکنون آن را «ای دشمن» ترجمه می‌کنند، سرود رسمی حکومت اقلیم کردستان عراق است.

این سرود توسط شاعر کرد یونس رئوف دلدار (۱۹۱۸–۱۹۴۸) در زندان حکومت وقت عراق در سال ۱۹۳۸ سروده شده‌است. اصل این سرود به گویش سورانی سروده شده ولی بعدها به صورت گویش کرمانجی نیز درآمده‌است و برای اولین بار در جمهوری مهاباد مورد استفاده قرار گرفت.

اهمیت این سرود به حدی است که طی چند دهه گذشته تمام احزاب جدی و قدرتمند کرد -در هر چهار بخش کردستان- آن را به عنوان سرود ملی کردستان پذیرفته‌اند. در این میان تنها برخی احزاب مانند جمعیت اسلامی کردستان عراق و طیف‌های پنج‌گانه کومله هنوز در برابر آن مقاومت می‌کنند.

متن سرود

ای رقیب

ای رقیب، قوم کُرد همچنان با نشاط و سرزنده است

گردش چرخ زمانه نمی‌تواند او را به تسلیم وادارد.

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.

جوانان کُرد دلیرانه بپاخاسته‌اند

تا با خون خود تاج زندگی را رنگین نمایند

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.

ما فرزندان ماد و کیخسرو ایم

کُرد و کُردستان، دین و آیین ما است

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد

ما فرزندان رنگ سرخ انقلابیم

بنگر گذشته‌مان را که چقدر خونین است.

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم، و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد

فرزندان کُرد حاضر و آماده‌اند

جان فدایند و جان فدا باقی خواهند ماند

چه کسی می‌گوید کُرد مرده است؟ کُرد زنده است.

زنده‌ایم و پرچممان هرگز برنخواهد افتاد.

به کردی سورانی	به کردی سورانی و الفبای لاتین	به کردی شمالی	به کردی شمالی و الفبای لاتین
ئهٔ ڕه‌قیب! ئهٔ ڕه‌قیب هه‌ر ماوه قه‌ومی کورد زمان نایشکێنێ دانه‌یی تۆپی زه‌مان که‌س نهڵێ کورد مردووه، کورد زیندووه زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاکه‌مان ئێمه ڕۆڵهٔ ڕه‌نگی سوور و شۆڕشین سه‌یری که خوێناوییه ڕابردوومان که‌س نهڵێ کورد مردووه، کورد زیندووه زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاکه‌مان لاوی کورد هه‌ستایه سه‌ر پێ وه‌ک دلێر تا به خوێن نه‌خشی بکا تاجی ژیان که‌س نهڵێ کورد مردووه، کورد زیندووه زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاکه‌مان ئێمه رۆڵهٔ میدیا و که‌یخوسره‌وین دینمان، ئایینمان هه‌ر نیشتمان که‌س نهڵێ کورد مردووه، کورد زیندووه زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاکه‌مان لاوی کورد هه‌ر حازر و ئاماده‌یه گیان فیدایه، گیان فیدا، هه‌ر گیان فیدا که‌س نهڵێ کورد مردووه، کورد زیندووه زیندووه قه‌ت نانه‌وێ ئاڵاکه‌مان	Ey reqîb! Ey reqîb her mawe qewmî kurd ziman Nayşikênê daneî topî zeman Kes nellê Kurd mirduwe, Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê allakeman Ême rolley rengî sûr u şorrişîn Seyrî ke xwênawiye rabirdûman Kes nellê Kurd mirduwe, Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê allakeman Lawî Kurd hestaye ser pê wek dilêr Ta be xwên nexşî deka tacî jiyan Kes nellê Kurd mirduwe, Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê allakeman Ême rolley Mîdya u Keyxusrewîn Dînman, ayînman her niştiman Kes nellê Kurd mirduwe, Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê allakeman Lawî Kurdî her hazir u amadeye Gyan fîdaye, gyan fîda, her gyan fîda Kes nellê Kurd mirduwe, Kurd zînduwe Zînduwe qet nanewê allakeman	ئهٔ ره‌قیب! ئهٔ ره‌قیب هه‌ر، مایه قه‌ومێ کورد زمان ناشکێ و دانایێ ب تۆپێ زه‌مان که‌س نه‌بێ کورد دمرن، کورد ژین دبن ژین دبن قه‌ت ناکهڤێ ئالا کوردان ئه‌م خۆرتێن ره‌نگێ سۆر و شۆره‌شن سه‌یر بکه خوینا دییان مه دا رژاند که‌س نه‌بێ کورد دمرن، کورد ژین دبن ژین دبن قه‌ت ناکهڤێ ئالا کوردان لاوێ کورد رابوویه سه‌ر پێ وه‌ک شێران تا ب خوین نه‌خشین بکه تاجێ ژیان که‌س نه‌بێ کورد دمرن، کورد ژین دبن ژین دبن قه‌ت ناکهڤێ ئالا کوردان ئه‌م خۆرتێن میدیا و که‌یخوسره‌وین دین ئیمان و ئایینمان، هه‌ر نشتیمان که‌س نه‌بێ کورد دمرن، کورد ژین دبن ژین دبن قه‌ت ناکهڤێ ئالا کوردان خۆرتێ کورد تهڤ حازر و ئاماده‌نه جانفیدانه، جانفیدانه، هه‌ر جانفیدا که‌س نه‌بێ کورد دمرن، کورد ژین دبن ژین دبن قه‌ت ناکهڤێ ئالا کوردان	Ey reqîb! Ey reqîb her, maye qewmê Kurd ziman Naşikê û danayê bi topê zeman Kes nebê Kurd dimirin, Kurd jîn dibin Jîn dibin qet nakevê ala Kurdan Em xortên rengê sor û şoreşin Seyr bike xwîna dîyan me da rijand Kes nebê Kurd dimirin, Kurd jîn dibin Jîn dibin qet nakevê ala Kurdan Lawê Kurd rabûye ser pê wek şêran Ta bi xwîn nexshîn bike tacê jiyan Kes nebê Kurd dimirin, Kurd jîn dibin Jîn dibin qet nakevê ala Kurdan Em xortên Mîdya û Keyxusrewîn Dîn îman u ayînman, her nishtîman Kes nebê Kurd dimirin, Kurd jîn dibin Jîn dibin qet nakevê ala Kurdan Xortê Kurd tev hazir û amadene Canfîdane, canfîdan her canfîda Kes nebê Kurd dimirin, Kurd jîn dibin Jîn dibin qet nakevê ala Kurdan

به کوردیی زازاکی	به کردی زازاکی و الفبای لاتین	به کردی هورامی	به کردی هورامی و الفبای لاتین
ئهٔ ڕه‌قیب! ئهٔ ڕه‌قیب هه‌ر مه‌ندۆ قه‌ومێ کوردزوانی نێشکینۆ، نێکوونۆ ب تۆپا زه‌مانی که‌س مهڤاژۆ کورد مره‌نۆ، کورد جویینۆ جویینۆ، قه‌ت نێنا وار به‌یراقا ما ما دۆمانێ ره‌نگێ سوور و شۆره‌ش ئیمه ته‌ماشه‌که، گۆنن ئۆ راڤێرده‌یێ ما که‌س مهڤاژۆ کورد مره‌نۆ، کورد جویینۆ جویینۆ، قه‌ت نێنا وار به‌یراقا ما لاژێ کوردی ڤاشتۆ را پایان فێندا چێران تا ب گۆنی بنه‌قشنه تاجێ جویانه که‌س مهڤاژۆ کورد مره‌نۆ، کورد جویینۆ جویینۆ، قه‌ت نێنا وار به‌یراقا ما ما دۆمانێ مه‌دیا و که‌یخوسره‌و ئیمه دین ئیمان، ئایینێ ما هه‌ر وه‌لات ئۆ که‌س مهڤاژۆ کورد مره‌نۆ، کورد جویینۆ جویینۆ، قه‌ت نێنا وار به‌یراقا ما لاژێ کوردی هه‌ر هازر و ئاماده یۆ جانفه‌دا یۆ جانفه‌دا، هه‌ر جانفه‌دا که‌س مهڤاژۆ کورد مره‌نۆ، کورد جویینۆ جویینۆ، قه‌ت نێنا وار به‌یراقا ما	Ey reqîb! Ey reqîb her mendo qewmê kurdziwanî Nêşikîno, nêkuwno bi topa zemanî Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma Ma domanê rengê sûr û şoreş îme Temaşeke, gonin o ravêrdeyê ma Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma Lajê kurdî vaşto ra payan fênda çêran Ta bi gonî bineqişne tacê cuyane Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma Ma domanê Medya û Keyxusrew îme Dîn îman, ayînê ma her welat o Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma Lajê kurdî her hazir û amade yo Canfeda yo canfeda, her canfeda Kes mevajo kurd mireno, kurd cuyîno Cuyîno, qet nêna war beyraqa ma	ئهٔ ڕه‌قیب! ئهٔ ڕه‌قیب هه‌ر، مه‌نه‌ن میلله‌تی کورد زوان نمه‌ماڕۆیچش، جمنه‌ری، چه‌رخی زه‌مان که‌س نه‌واچۆ کورد مه‌رده‌ن، کورد هه‌ر زیننه‌ن زیننێنه‌و قه‌ت مه‌نامیۆره ئاڵاکێمان ئێمه ڕۆڵێ ڕه‌نگێ سوورێ و شۆڕشی بدیه چن وناڵینه‌ن، ویه‌رده‌مان که‌س نه‌واچۆ کورد مه‌رده‌ن، کورد هه‌ر زیننه‌ن زیننێنه‌و قه‌ت مه‌نامیۆره ئاڵاکێمان میلله‌تو کوردی هورزاوه سه‌رو، پای به ونێش نه‌خشین که‌رۆ تاجه‌و ژیوای که‌س نه‌واچۆ کورد مه‌رده‌ن، کورد هه‌ر زیننه‌ن زیننێنه‌و قه‌ت مه‌نامیۆره ئاڵاکێمان ئێمه ڕۆڵێ، میدیاو که‌یخوسره‌وی دین و ئایینچ، پارێزناش، نیشتمان که‌س نه‌واچۆ کورد مه‌رده‌ن، کورد هه‌ر زیننه‌ن زیننێنه‌و قه‌ت مه‌نامیۆره ئاڵاکێمان میلله‌تو کوردی، ئاماده‌و حازره‌ن گیان فیدان و گیان فیدا، هه‌ر گیان فیدا که‌س نه‌واچۆ کورد مه‌رده‌ن، کورد هه‌ر زیننه‌ن زیننێنه‌و قه‌ت مه‌نامیۆره ئاڵاکێمان	Ey reqîb! Ey reqîb her, menen mîlletî kurd ziwan Nimemarroyçiş, cimnerî, çerxî zeman Kes newaço kurd merden, kurd her zînnen Zînnênew qet menamyore allakêman Ême rollê rengê sûrê û şorrişî Bidye çin winallînen, wiyerdeman Kes newaço kurd merden, kurd her zînnen Zînnênew qet menamyore allakêman Mîlletu kurdî hurzawe seru, pay Be winêş nexşîn kero tacew jîway Kes newaço kurd merden, kurd her zînnen Zînnênew qet menamyore allakêman Ême rollê, mîdyaw keyxusrewî Dîn û ayînç, parêznaş, nîştiman Kes newaço kurd merden, kurd her zînnen Zînnênew qet menamyore allakêman Mîlletu kurdî, amadew haziren Gyan fîdan û gyan fîda, her gyan fîda Kes newaço kurd merden, kurd her zînnen Zînnênew qet menamyore allakêman

به کردی جنوبی	به کردی جنوبی و الفبای لاتین	به کردی لکی	به کردی لکی و الفبای لاتین
ئهێ ڕه‌قیب! ئهێ ڕه‌قیب هه‌ر مایه قه‌وم کورد زوان نیه‌شکنێده‌ی دانەی توپ زه‌مان که‌س نه‌ۊشێ کورد مردیه، کورد زنیه زنیه هه‌ر نیەکەفێ ئاڵاگه‌مان ئیمه ڕووڵه‌ێ ڕه‌نگ سوور و شووڕشیم سه‌یری که خۊناویه ڕابردیمان که‌س نه‌ۊشێ کورد مردیه، کورد زنیه زنیه هه‌ر نیەکەفێ ئاڵاگه‌مان ڕووڵه‌ی کورد هه‌ڵسایه پا و دلێر تا وه خۊن ڕه‌نگین بکه‌ێ تاج ژیان که‌س نه‌ۊشێ کورد مردیه، کورد زنیه زنیه هه‌ر نیەکەفێ ئاڵاگه‌مان ئیمه ڕووڵه‌ێ میدیا و که‌یخه‌سره‌ویم دینمان ئایینمان هه‌ر نیشتمان که‌س نه‌ۊشێ کورد مردیه، کورد زنیه زنیه هه‌ر ئه‌و شه‌کێ ئاڵاگه‌مان ڕووڵه کورد هه‌ر حارز و ئاماده‌ێه گیان فیداێه، گیان فیداێه، گیان فیدا که‌س نه‌ۊشێ کورد مردیه، کورد زنیه زنیه هه‌ر نیەکەفێ ئاڵاگەمان	Ey reqîb! Ey reqîb her maye qewmi kurd ziwan Niyeşkinêdey gerdişi topi zeman Kes neüşê kurd mirdiye, kurd ziniye Ziniye her ewşekê allageman Îme rûlley rengi sûr u şûrişîm Seyrî ke xünawîye wiyerdeman Kes neüşê kurd mirdiye, kurd ziniye Ziniye her ewşekê allageman Rûlley kurd hellsase pa wêney dilêr Ta we xün rengîn bikey taci jiyan Kes neüşê kurd mirdiye, kurd ziniye Zineye her ewşekê allageman Îme rûlley mîdiya u keyxesrewîm Dîniman ayîniman her nîştiman Kes neüşê kurd mirdiye, kurd ziniye Ziniye her ewşekê allageman Rûlley kurd her hazir u amadeye Giyan fedaye, giyan fedaye, giyan feda Kes neüşê kurd mirdiye, kurd ziniye Ziniye her ewşekê allageman	ێه هۆمال ! ێه هۆمال هه‌ر مه‌مینێ قه‌وم کورد زۆن نمهڕمنتێ و نمه‌چه‌منتێ چهرخ ڕووژگارۆن که‌س نمووشێ کورد مردێه، کورد زنێه زنێه، هه‌ریژ نمه‌کهوێ په‌رچه‌مه‌مۆن ئیمه ڕووڵهێ ڕه‌نگ سۆر و شۆرشیم سهێرکه (سیل که) خووێناوویه ژه ئه‌سگه‌ته‌مۆن که‌س نمووشێ کورد مردێه، کورد زنێه زنێه، هه‌ریژ نمه‌کهوێ په‌رچه‌مه‌مۆن ڕووڵهی کورد هیزگرتێه سه‌ر پا چۆی شێر تا ڤه خووێن ڕه‌نگ که‌ن پووپ ژیان که‌س نمووشێ کورد مردێه، کورد زنێه زنێه، هه‌ریژ نمه‌کهوێ په‌رچه‌مه‌مۆن ئیمه ڕووڵهی ماد و کهیخسڕویم دینمۆن، ئاێینمۆن ههر نیشتمان(ڤهطن) که‌س نمووشێ کورد مردێه، کورد زنێه زنێه، هه‌ریژ نمه‌کهوێ په‌رچه‌مه‌مۆن ڕووڵهێ کورد هه‌ر گورج و ئامادێه گیۆن فه‌دائه، گیۆن فه‌دا، هه‌ر گیۆن فه‌دا که‌س نمووشێ کورد مردێه، کورد زنێه زنێه، هه‌ریژ نمه‌کهوێ په‌رچه‌مه‌مۆن	Ey reqîb! Ey reqîb(homał) her memînê qeom kurd zûn nimermintê o nimeçemintê çerx rûjgarûn kes nimwşê kurd mirdêe, kurd zinêe zinêeo herîj nimekiuê perçememûn îme řûłeê řeňg sor o şûřişîm seêr ke xwênawe je esgetemûn kes nimûşê kurd mirdêe, kurd zinêe zinêeû herîj nimekiuê perçememûn řûłeê kurd hêzgirtêe ser pa çûî(çü) şêr ta ve xwên reňg ken pûp jîan kes nimûşê kurd mirdêe, kurd zinêe zinêeû herîj nimekiuê perçememûn îme řûłeê mad o keyxusruîm dînmûn, aêynmûn her nîştiman(veten) kes nimûşê kurd mirdêe, kurd zinêe zinêeû herîj nimekioê perçememûn Řûłeê kurd her gurc o amadêe gîûn fedaye, gîûn feda, her gîûn feda kes nimuşê kurd mirdêe, kurd zinêe zinêeû herîj nimekioê perçememûn

منابع

• Kurdistan Regional Government Kurdistan Regional Government, KRG
• عصرنو- «ای رقیب»

جستارهای وابسته

• ماد
• کردها
• کیخسرو
• فهرست سرودهای ملی کشورها

پیوند به بیرون

سرود ای رقیب را بشنویم.

سرود زیبای «ای رقیب» که‌س نهڵێ کورد مردوه، کورد زیندوه / همراه با ترجمه انگلیسی، آلمانی و عربی

یونس رئوف

یونس رئوف

پرونده صوتی ای رقیب با صدای حماسه‌سرای کرد، «شوان پرور» به کرمانجی و نیز به صورت جمعی