بیهوشی تزریقی
بیهوشی تزریقی یا (به انگلیسی: TIVA) به نوعی از بیهوشی گفته می‌شود که برای القای سریع بیهوشی استفاده می‌شود. همچنین از داروهای این دسته جهت بیماران بستری در بخش‌های ویژه نیز استفاده می‌شود. لازم است ذکر شود این داروها هم همانند داروهای استنشاقی اثرات کامل ندارند یعنی به‌طور همزمان چهار ویژگی بی‌دردی، خواب‌آوری، فراموشی و بی‌حرکتی را ندارند؛ بنابراین به جای استفاده از یک دارو با دوز بالا از بیهوشی متعادل، یعنی استفاده همزمان از چند دارو با دوز کمتر استفاده می‌شود.[۱]
بنزودیازپین‌ها ویرایش
این دسته دارویی شامل دیازپام، لورازپام، میدازولام و همچنین آنتاگونیست‌های آن یعنی فلومازنیل به‌طور شایعی در حول و حوش عمل استفاده می‌گردد. مهم‌ترین و مطلوب‌ترین اثر این دسته دارویی اثر ضداضطرابی و فراموشی پس‌گرا می‌باشد. از این دارو می‌توان در دوزهای بالا برای ایجاد بیهوشی استفاده کرد.[۱]
آگونیست‌های آلفا۲ ویرایش
دگزمدتومیدین[۲] یا دکسمدتومیدین آگونیست انتخابی گیرنده آلفا۲ می‌باشد. این دارو محلول در آب بوده بنابراین فرمول تزریقی آن در دسترس است.
از این دارو عمدتاً برای آرامبخشی کوتاه مدت بیمارانی به کار می‌رود که در بخش مراقبت‌های ویژه بوده و لوله تراشه دارند. هنگامی که این دارو به همراه سایر داروهای بیهوشی عمومی استفاده می‌شود نیاز به هوشبرهای استنشاقی و وریدی کاسته می‌شود. این دارو دارای اثرات خواب‌آوری و ضددردی است.[۱]
هم خانواده‌های این دارو در دامپزشکی بسیار زیاد و پر کاربرد هستند و عبارتند از:زایلازین، دتومیدین، رومیفیدین، تمیریدون که در پیش بیهوشی و آرامبخشی کاربرد دارند.[۱]
سیکلوهگزامین ویرایش
شامل فن سیکلیدین، تایلتامین و کتامین می‌باشد. فن سیکلیدین به‌طور کامل منسوخ شده اما تایلتامین در دامپزشکی و کتامین به‌طور مشترک در انسان و دامپزشکی مصرف می‌شود.
مهم‌ترین مشخصه این دسته اصطلاحاً بیهوشی با چشم باز یا بیهوشی انفکاکی یا (به انگلیسی: Dissociative Anesthesia) است. این دسته دارویی دارای خاصیت ضد دردی و توهم زایی شدیدی می‌باشند که متأسفانه باعث افزایش پتانسیل سوءاستفاده از این دارو شده‌است.[۱]
فنوتیازین‌ها و بوتیروفونون‌ها ویرایش
فقط در دامپزشکی به عنوان پیش بیهوشی استفاده می‌شوند. چند نمونه از مهم‌ترین آنها عبارتند از:آسپرومازین (استیل پرومازین)، کلروپرومازین هالوپریدول، آزاپرون، و…
از مهم‌ترین خاصیت‌های این گروه‌ها ضد تهوع بودن آن هاست.
مخدرها (Opioid) ویرایش
اصلی‌ترین مورد استفاده از مخدرها اثر بی‌دردی آنهاست اما هرزگاهی برای آرامبخشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین داروهای این گروه می‌توان از مورفین، فنتانیل، سوفنتانیل، آلفنتانیل، رمی‌فنتانیل، پنتازوسین، بوتورفانول، لوورفانول و… نام برد.[۳]
مخدرها به ۳ دسته مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:
- آگونیست:مورفین، کدیین، فنتانیل، مپریدین
- آگونیست-آنتاگونیست:بوپرونورفین،پنتازوسین، بوتورفانول لوورفانول
- آنتاگونیست:نالتروکسان، نالوکسان
آنتاگونیست اختصاصی این گروه نالوکسان به صورت تزریقی و نالتروکسان به صورت خوراکی می‌باشد.
از این داروها می‌توان برای بیهوشی نیز استفاده کرد. بدین منظور سوفنتانیل که اثر آن معادل حدوداً ۸۰۰ الی ۱۰۰۰ برابر مورفین است داروی مناسبی است.[۳]
پروپوفول ویرایش
این دارو یک آلکیل فنول با خصوصیت خواب‌آوری بوده که از نظر شیمیایی با سایر هوشبرهای داخل وریدی تفاوت دارد. این دارو در آب محلول نیست به همین جهت به شکل یک امولسیون حاوی ۱۰درصد روغن سویا، ۲/۲۵درصد گلیسرول و ۱/۲ درصد لسیتین ساخته شده‌است. به دلیل فرمول خاصی که دارد به باکتری‌ها اجازه رشد می‌دهد بنابراین سازندگان مواد مختلفی از جمله اتیلینه دیامینه تترااستیک اسید، متابی سولفیت یا بنزیل الکل برای جلوگیری از رشد باکتری به این دارو افزوده‌اند.[۱] از خواص پروپوفول می‌توان از ضد تشنجی و ضد تهوعی آن اشاره کرد.
باربیتورات‌ها ویرایش
این دسته شامل دو دارو می‌باشد. تیوپنتال و متوهگزیتال که برای القاء بیهوشی استفاده می‌شود. این داروها اثرات ضددردی نداشته و تزریق سریع آن موجب آپنه می‌شود.
- پروتکل استاندارد برای یوتانایز حیوانات خانگی، مصرف این داروها به خصوص تیوپنتال به صورت تزریق وریدی یا تزریق داخل قلبی است.
اتومیدیت ویرایش
بهترین دارو برای بیهوشی بیماران قلبی می‌باشد، تا چند ساعت بعد از تزریق ناحیه قشری غده فوق کلیه دچار ساپرس و عدم فعالیت می‌شود.[۱]
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ D.Miller، Ronald (۱۳۹۱). اصول بیهوشی میلر. اندیشه رفیع. صص. ۱۲۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۹۸۷-۳۵۸-۹.
- ↑ «Drugs.com | Prescription Drug Information, Interactions & Side Effects». www.drugs.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۱۰-۱۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «Opioid (Narcotic) Pain Medications». WebMD.