آکروفوبیا (انگلیسی: Acrophobia) یا بُلَندی‌هَراسی[۱] یا ترس از ارتفاع[۲] یک ترس شدید یا غیرمنطقی یا فوبیا از ارتفاع است، بخصوص زمانی که فرد در ارتفاع خاصی قرار ندارد. این هراس در صورتی که فرد را دچار وحشت یا اختلال هراس کند می‌تواند خطرناک باشد. آکروفوبیا مانند ترس از صدای بلند و مهیب، یکی از دو ترس اولیه ای می‌باشد که به اکثر کودکان در سال های ابتدایی زندگی خود القا می شوند؛ بلندی‌هراسی درمان‌پذیر است و بیشتر افرادی که به دنبال درمان‌اند، می‌توانند به‌طور کامل بر ترس‌های خود غلبه کنند.[۳]

آکروفوبیا (ترس از ارتفاع)
ارتفاع ۱۵۰ متری از خیابان های کلگری کانادا.
طرز تلفظ
تخصصروانپزشکی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

تعریف ویرایش

  1. فکر کردن به شرایطی که طی آن فرد در بلندی قرار دارد و در صورت نبود کمک احتمال افتادن وی وجود دارد، یا تماشا کردن فردی در چنین شرایطی، افراد مبتلا به ترس از ارتفاع را دچار اضطراب می‌کند.
  2. همچون در سایر فوبیاها یا هراس‌ها، فرد کاملاً متوجه غیرمنطقی و نامعقول بودن ترس خود است، ولی با این وجود نمی‌تواند بر آن غلبه کند.
  3. در صورتی که فرد در شرایط استرس‌زا (بلندی) قرار بگیرد، دچار اضطراب و ترس شدید می‌شود. ممکن است او برای مقابله با این حالت از روش‌های ضدهراسی استفاده کند، همچون پوشیدن لباسی خاص، به همراه داشتن وسیله‌ای خاص یا حضور داشتن فردی دیگر.
  4. با وجود این افراد تا ممکن است از مواجهه با چنین شرایطی پرهیز می‌کنند، به‌طوری‌که ممکن است در زندگی شخصی یا اجتماعی آن‌ها تأثیر منفی داشته باشد.

به‌طور کلی، هر کسی ممکن است چنین علایمی را از خود نشان دهد، اما فرد تنها در صورتی بیمار شناخته می‌شود که این ترس زندگی روزانه و خانوادگی او را مختل کند.[۴]

علائم ترس از ارتفاع ویرایش

اگر ترس از ارتفاع دارید، ممکن است هرگز علائم سرگیجه را تجربه نکنید. در عوض هنگامی‌که در ارتفاع هستید، احساس ترس کنید و به‌طور غریزی دنبال چیزی بگردید که به آن بچسبید، چراکه نمی‌توانید تعادل خود را حفظ کنید. واکنش‌های رایج این نوع ترس عبارت‌اند از: سریع پایین آمدن، حالت خزیدن به خود گرفتن، به زانو درآمدن یا خم‌کردن بدن. از لحاظ احساسی و جسمی، واکنش به اکروفوبیا شبیه واکنش به دیگر ترس‌هاست. در این نوع ترس ممکن است شروع به لرزیدن، تعریق، تپش قلب، گریه یا حتی فریادزدن کنید. احساس وحشت و فلج‌شدن کنید و حتی قدرت تفکر را نیز از دست بدهید. اگر به اکروفوبیا مبتلا هستید، احتمالاً از موقعیت‌هایی که باعث می‌شود زمانی در ارتفاع باشید نیز وحشت دارید. برای مثال نگران باشید که در تعطیلات آینده به اتاق هتلی می‌روید که در طبقهٔ بالا قرار دارد یا از تعمیر خانه به دلیل ترس از نردبان صرف‌نظر کنید یا حتی از رفتن به خانهٔ دوست‌تان به‌خاطر داشتن بالکن یا قرار داشتن پنجره‌ای بالای پله‌ها امتناع کنید.[۵]

شیوع شناسی ویرایش

تقریبا ۲ تا ۵ درصد جمعیت عمومی به آکروفوبیا مبتلا هستند و ابتلا زنان به این فوبیا دوبرابر بیشتر از مردان است.[۶]

شکل خفیف‌ تری از ترس یا اضطراب ناشی از دیدن ارتفاع، ناتوانی تحمل بصری ارتفاع (به انگلیسی : visual height intolerance) نامیده میشود.[۷] تا یک سوم افراد ممکن است سطحی از این عدم تحمل بصری ارتفاع را داشته باشند.[۷] این افراد معمولاً از نظر شدت بار علائم، زندگی اجتماعی و کیفیت کلی زندگی در مقایسه با افراد مبتلا به آکروفوبیا شرایط بهتری دارند. با این حال، تعداد کمی از افراد مبتلا به «ناتوانی تحمل بصری ارتفاع» نیز به دنبال کمک حرفه ای هستند.[۸]

درمان ویرایش

  1. دارودرمانی که معمولاً از هورمون کورتیزول اغلب به صورت قرص برای درمان استفاده می‌کنند.[نیازمند منبع]
  2. رفتاردرمانی شناختی یا مواجهه‌درمانی (حساسیت‌زدایی) که فرد را به‌تدریج با موقعیت‌هایی که دچار اضطراب می‌شود روبه‌رو می‌کنند تا متوجه ترس غیرمنطقیِ خود شود. این یک درمان بسیار مؤثر برای بلندی‌هراسی است. متخصصان بیمار را در مواجهه با عامل ترس قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند تا ترس را مرحله به مرحله کاهش دهند. در موارد بلندی‌هراسی، به بیماران تمرین‌هایی مانند بالارفتن از پله داده می‌شوند. متخصص باید بداند که فرد چرا و چگونه دچار ترس می‌شود. در طی جلسات منظم، پزشک باید به‌تدریج ارتفاع را افزایش و درجهٔ ترس را کاهش دهد.[نیازمند منبع]
  3. غلبه بر هیجانات خود.[نیازمند منبع]
  4. بستن چشم‌ها و کشیدن یک نفس عمیق.[نیازمند منبع]

جامعه و فرهنگ ویرایش

در فیلم سرگیجه به کارگردانی آلفرد هیچکاک، جان اسکاتی فرگوسن با بازی جیمز استوارت، پس از حادثه‌ای که باعث می‌شود او هم به آکروفوبیا و سرگیجه مبتلا شود، باید از نیروی پلیس استعفا دهد. در فیلم کلمه "سرگیجه" فقط یک بار ذکر شده است، در حالی که "آکروفوبیا" چندین بار مورد استفاده قرار میگیرد. در طول این فیلم به ترس از ارتفاع و سقوط اشاره های متعددی وجود دارد.


منابع ویرایش

  • «ویکی‌پدیای فرانسوی». دریافت‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۹.
  1. براهنی، محمدنقی (و دیگران). واژه‌نامهٔ روانشناسی و زمینه‌های وابسته. چاپ یازدهم، تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۸۲ خ. شابک: x-964-5545-17.
  2. آکروفوبیا؛ ترس از ارتفاع، فاطمه مسیب پور، اردیبهشت 1396
  3. قرصی برای درمان ترس از ارتفاع، خبرگزاری ایسنا، 19 فروردین 1390، کد خبر: 9001-04636
  4. «ویکی‌پدیای فرانسوی»، بازبینی‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۰۹
  5. Acrophobia: the Fear of Heights, Related Conditions, Symptoms, By Lisa Fritscher, 8 June 2018
  6. Juan, M. C.; et al. (2005). "An Augmented Reality system for the treatment of acrophobia" (PDF). Presence. 15 (4): 315–318. doi:10.1162/pres.15.4.393. S2CID 797073. Retrieved 2015-09-12.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Huppert, Doreen; Grill, Eva; Brandt, Thomas (2013-02-01). "Down on heights? One in three has visual height intolerance". Journal of Neurology. 260 (2): 597–604. doi:10.1007/s00415-012-6685-1. ISSN 1432-1459. PMID 23070463. S2CID 21302997.
  8. Kapfhammer, Hans-Peter; Fitz, Werner; Huppert, Doreen; Grill, Eva; Brandt, Thomas (2016). "Visual height intolerance and acrophobia: distressing partners for life". Journal of Neurology. 263 (10): 1946–1953. doi:10.1007/s00415-016-8218-9. ISSN 0340-5354. PMC 5037147. PMID 27383642.