توماس هنری هاکسلی
توماس هنری هاکسلی (به انگلیسی: Thomas Henry Huxley) اف‌آراس (۴ مه ۱۸۲۵ –۲۹ ژوئن ۱۸۹۵) زیست‌شناس (آناتومیست) انگلیسی بود. وی به دلیل دفاعیه‌هایش از نظریه تکامل چارلز داروین به «بولداگ داروین» شهرت یافت.[۱]
| توماس هنری هاکسلی | |
|---|---|
.jpg) پرتره وودبری‌تایپ هاکسلی (سال ۱۸۸۰ یا پیشتر) | |
| زادهٔ | ۴ مهٔ ۱۸۲۵ ایلینگ، میدلسکس |
| درگذشت | ۲۹ ژوئن ۱۸۹۵ (۷۰ سال) ایست‌بورن، ساسکس |
| محل زندگی | لندن |
| ملیت | انگلیسی |
| محل تحصیل | سیدنهم کالج لندن بیمارستان چارینگ کراس |
| شناخته‌شده برای | تکامل، آموزش علوم، ندانم‌گرایی |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | جانورشناسی، کالبدشناسی تطبیقی |
| محل کار | رویال نیوی، کالج سلطنتی جراحان انگلستان، دانشکده سلطنتی معادن، انجمن سلطنتی، دانشگاه لندن |
| تأثیر گرفته از | توماس وارتون جونز ادوارد فوربس چارلز داروین |
| تأثیر گذار بر | مایکل فاستر پاتریک گدس هنری فرفیلد آزبورن اچ. جی. ولز ری لنکستر ویلیام هنری فلاور آلدوس هاکسلی جولیان هاکسلی |
مناظره مشهور هاکسلی با ساموئل ویلبرفورس در سال ۱۸۶۰، نقطه عطف پذیرش عمومی تکامل بود. هاکسلی روز قبلش تصمیم گرفته بود آکسفورد را ترک کند، ولی با ملاقاتی که با رابرت چیمبرز نویسنده کتاب وستیج‌ها داشت، نظرش عوض شد و تصمیم گرفت او هم به مناظره بپیوندد. هاکسلی با ویلبرفورس که توسط ریچارد اوون حمایت می‌شد، بحث مشهور نزدیکی انسان‌ها به کپی‌ها را انجام داد.[۲]
هاکسلی در پذیرش برخی ایده‌های داروین مثل تدریجی‌گرایی کند بود، و دربارهٔ انتخاب طبیعی مردد بود، ولی با این حال از داروین در حوزه عمومی با قدرت دفاع می‌کرد. او در آموزش و پرورش علمی در بریتانیا نقش کلیدی ایفا کرد، و با تندروی‌های سنتی دینی مبارزه می‌کرد.
توماس هاکسلی در سال ۱۸۹۶، واژه 'ندانم‌گرا' را برای توصیف دیدگاه خود نسبت به خداباوری ابداع کرد، که تا امروز هم کاربرد دارد.[۳]
هاکسلی تحصیل رسمی نداشت، و تقریباً هر چیزی می‌دانست خودش آموخته بود. برخی او را بهترین کالبدشناس تطبیقی قرن ۱۹ دانسته‌اند.[۴] او ابتدا روی بی‌مهرگان کار کرد، و بسیاری روابط ناشناخته میان این گروه را روشن کرد. سپس به مهره‌داران روی آورد، و به ویژه روی رابطه کپی‌ها و انسان کار کرد. بعد از مقایسه آرکئوپتریکس با کامپسوناتوس، نتیجه‌گیری کرد که پرندگان از دایناسورهای گوشتخوار تکامل یافته‌اند، نظریه‌ای که تا به امروز نیز پذیرفته‌شده‌است. تمایل به این بوده‌است که این اثر آناتومیک خوب تحت تأثیر فعالیت پرانرژی و بحث‌برانگیز وی به نفع تکامل و کارهای گسترده عمومی وی در زمینه آموزش علمی باشد که هر دو اثرات قابل توجهی در جامعه در انگلیس و جاهای دیگر داشته‌اند. سخنرانی رومی هاکسلی در سال ۱۸۹۳ با عنوان «تکامل و اخلاق» در چین بسیار تأثیرگذار بود. ترجمه چینی از سخنرانی هاکسلی حتی ترجمه چینی خاستگاه گونه‌ها داروین را دگرگون کرد.
اوایل زندگیویرایش
توماس هنری هاکسلی، هفتمین فرزند از هشت فرزندِ جورج هاکسلی (پدر) و ریچل ویترز (مادر) در ناحیه ایلینگ که آن زمان بخشی از میدلسکس بود در لندن به دنیا آمد. والدین او از معتقدان به کلیسای انگلستان بودند اما خود او بیشتر با جنبش «ناسازگاران» که پروتستان‌هایی در مخالفت با کلیسای انگلستان بودند علاقه‌مند بود. مانند بسیاری از دانشمندان قرن ۱۹امی انگلستان، او نیز در خانواده‌ای متوسط و باسواد رشد کرد. پدر او تا پیش از تعطیل شدن مدرسهٔ شهرستان ایلینگ به تدریس ریاضی در آن مشغول بود و پس از آن بود که خانواده با مشکلات جدی مالی مواجه شد و در نتیجهٔ این مشکلات توماس هنری نوجوان در ۱۰ سالگی مجبور به ترک تحصیل شد در حالی که تنها دو سال از شروع تحصیلات او می‌گذشت.
برخلاف این شروع بد، او مصمم بود تا خود بدون معلم شروع به یادگیری علم کند و این‌چنین او به یکی از بزرگترین خودآموخته‌های قرن ۱۹ام تبدیل شد. از همان ابتدای ترک تحصیل او شروع به خواندن کتاب‌های مختلفی نظیر زمین‌شناسی توماس کارلایل و منطق همیلتون کرد. در نوجوانی با اتکا به استعداد خود، شروع به یادگیری زبان آلمانی کرد که بعدها در ترجمهٔ کارهای داروین به زبان آلمانی برایش راهگشا بود، در جوانی آن‌قدری لاتین و یونانی یادگرفته بود که آثار ارسطو را به زبان اصلی یونانی بخواند.
بعدها در جوانی به‌طور خودآموخته در شناخت و بررسی مهره‌داران و بی‌مهرگان متخصص شد. او در طراحی هم استعداد خوبی داشت و بسیاری از طراحی‌های کتاب‌هایش از جاندارانی که روی آن‌ها تحقیق می‌کرد را خود طراحی می‌کرد. او در نوجوانی چندسالی را نزد چند پزشک مختلف که از آشنایان خانواده بودند به کار مشغول شد تا این که در نهایت به دلیل پشتکار زیادش یک بورسیه تحصیلی کوچک برای بیمارستان چارینگ کراس لندن دریافت کند. بعدها و در سال ۱۹۴۵ بود که او اولین مقالهٔ علمی خود را در مورد وجود یک غشای ناشناخته در لایه‌های زیرین مو را به چاپ رساند، لایه‌ای که از همان زمان تاکنون به لایهٔ هاکسلی معروف است. به دلایلی دیگر او هیچ‌گاه دانشگاه خود را تمام نکرد و واجد دریافت مدرک دانشگاهی نشد و در نهایت به نیروی دریایی سلطنتی انگلستان پیوست.
پانویسویرایش
- ↑ (Encyclopædia Britannica Online 2006)
- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Thomas Henry Huxley». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۲.
- ↑ Huxley T.H. 1889. Agnosticism: a rejoinder. In Collected Essays vol 5 Science and Christian tradition. Macmillan, London.
- ↑ Poulton E.B. 1909. Charles Darwin and the origin of species. London.
پیوند به بیرونویرایش
- Huxley, Thomas Henry (1825-1895) National Library of Australia, Trove, People and Organisation record for Thomas Huxley
- The Huxley File at Clark University - Lists his publications, contains much of his writing.
- Works by Thomas H. Huxley in audio format from LibriVox
- Huxley review: Darwin on the origin of species تایمز, 26 December 1859 p8–۹.
- Huxley review: Time and life: Mr Darwin's "Origin of species." Macmillan's Magazine 1: 1859 p142–148.
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ Thomas Huxley موجود است. |
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به توماس هنری هاکسلی در ویکیگفتاورد موجود است. |