جدول علائم ریاضی به ترتیب تاریخ اختراع
جدول زیر بسیاری از علائم متداول در ریاضیات را به ترتیب تاریخ اختراع یا تاریخ استفاده نشان داده‌است.
علامت
|
نام | تاریخ اولین استفاده | اولین نویسنده‌ای که علامت را استفاده کرده‌است. | |
|---|---|---|---|---|
+
|
جمع | ۱۳۶۰ (میلادی) | نیکل اورسم | |
−
|
تفریق | ۱۴۸۹ (میلادی) (اولین ظهور علائم در چاپ) | ژوهان ویدمن | |
√
|
ریشهٔ دوم | ۱۵۲۵ (میلادی) (بدون سرکش روی رادیکال) | کریستف رودلف | |
(…)
|
پرانتز (برای گروهبندی اولویت دار) | ۱۵۴۴ (میلادی) (در یادداشتهای دستنویس) | میشائل اشتیفل | |
| ۱۵۵۶ (میلادی) | نیکولو تارتالیا | |||
=
|
مساوی | ۱۵۵۷ (میلادی) | رابرت ریکورد | |
×
|
ضرب | ۱۶۱۸ (میلادی) | ویلیام اوترد | |
±
|
علامت مثبت-منفی | ۱۶۲۸ (میلادی) | ||
∷
|
تناسب | |||
n√
|
رادیکال (برای ریشهٔ nام) | ۱۶۲۹ (میلادی) | آلبر ژیرار | |
<
> |
بزرگتر و کوچکتر | ۱۶۳۱ (میلادی) | توماس هریوت | |
xy
|
توان | ۱۶۳۶ (میلادی) (استفاده از اعداد رومی به عنوان توان) | جیمز هیوم | |
| ۱۶۳۷ (میلادی) (به شکل فعلی) | رنه دکارت | |||
√ ̅
|
رادیکال (برای ریشهٔ دوم) | ۱۶۳۷ (میلادی) (با سرکش بالای رادیکال) | رنه دکارت | |
%
|
درصد | ۱۶۵۰ (میلادی) | نامعلوم | |
÷
|
تقسیم | ۱۶۵۹ (میلادی) | یوهان رآن | |
∞
|
بی نهایت | ۱۶۵۵ (میلادی) | جان والیس | |
≤
≥ |
بزرگتر مساوی و کوچکتر مساوی | ۱۶۷۰ (میلادی) (با خط افقی روی علامت نامساوی) | ||
| ۱۷۳۴ (میلادی) (با دو تا خط افقی زیر علامت نامساوی) | پیر بوگر | |||
d
|
دیفرانسیل | ۱۶۷۵ (میلادی) | گوتفرید لایبنیتس | |
∫
|
انتگرال | |||
:
|
دو نقطه (برای تقسیم) | ۱۶۸۴ (میلادی)) | ||
·
|
نقطه (برای ضرب) | ۱۶۹۸ (میلادی) | ||
/
|
[خط مورب (اسلش) (برای تقسیم) | ۱۷۱۸ (میلادی) (اقتباس از خط کسری اختراع شده توسط ریاضی‌دانان مسلمان در قرن ۱۲ میلادی) | توماس تووینگ | |
≠
|
نامساوی | نامعلوم | لئونارد اویلر | |
∑
|
زیگما یا سیگما | ۱۷۵۵ (میلادی) | ||
∝
|
تناسب | ۱۷۶۸ (میلادی) | ویلیام امرسون | |
∂
|
دیفرانسیل جزئی | ۱۷۷۰ (میلادی) | مارکی دو کندورسه | |
x′
|
پریم (برای مشتق) | لئونارد اویلر | ||
≡
|
همنهشتی یا همانی (برای روابط متجانس (هم ارز)) | ۱۸۰۱ (میلادی) (اولین ظهور در چاپ، استفاده شده در نوشته‌های شخصی گاوس قبل از این تاریخ) | کارل فریدریش گاوس | |
[x]
|
جزء صحیح | ۱۸۰۸ (میلادی) | ||
∏
|
حاصل ضرب | ۱۸۱۲ (میلادی) | ||
!
|
فاکتوریل | ۱۸۰۸ (میلادی) | کریستین کرامپ | |
⊂
⊃ |
شمول مجموعه (زیرمجموعه و فرامجموعه) | ۱۸۱۷ (میلادی) | جوزف گرگون | |
| ۱۸۹۰ (میلادی) | ارنست شرودر | |||
|…|
|
قدر مطلق | ۱۸۴۱ (میلادی) | کارل وایرشتراس | |
| دترمینان ماتریس | ||||
‖…‖
|
نمایش ماتریس | ۱۸۴۳ (میلادی) | ||
∇
|
نابلا (برای دیفرانسیل برداری) | ۱۷۴۶ (میلادی) (سابقاً به عنوان عملگری چند منظوره توسط همیلتون استفاده می‌شده‌است) | ویلیام همیلتون | |
∩
∪ |
اشتراک و اجتماع | ۱۸۸۸ (میلادی) | جوزپه پینو | |
∈
|
عضویت | ۱۸۹۴ (میلادی) | ||
∃
|
سور وجودی | ۱۸۹۷ (میلادی) | ||
ℵ
|
اِلف (برای عدد اصلی (cardinal number)مجموعه‌های نامحدود) | ۱۸۹۳ (میلادی) | گئورگ کانتور | |
{…}
|
کمانک (برای نمایش مجموعه) | ۱۸۹۵ (میلادی) | ||
ℕ
|
N دو خطی (برای مجموعهٔ اعداد طبیعی) | جوزپه پینو | ||
·
|
نقطه (برای ضرب داخلی) | ۱۹۰۲ (میلادی) | جوسایا ویلارد گیبز؟ | |
×
|
ضرب (برای ضرب خارجی) | |||
∨
|
یای منطقی (OR منطقی) | ۱۹۰۶ (میلادی) | برتراند راسل | |
(…)
|
نمایش ماتریس | ۱۹۰۹ (میلادی) | جرارد کووالسکی | |
[…]
|
۱۹۱۳ (میلادی) | کاتبرت ادموند کولییس | ||
∮
|
انتگرال بسته | ۱۹۱۷ (میلادی) | آرنولد سامرفلد | |
ℤ
|
Z دوخطی (برای مجموعه اعداد صحیح) | ۱۹۳۰ (میلادی) | ادموند لانداو | |
| دههٔ ۱۹۳۰ (میلادی) | گروه نیکلا بورباکی | |||
ℚ
|
Q دو خطی (برای مجموعه اعداد گویا) | |||
∀
|
سور عمومی | ۱۹۳۵ (میلادی) | گرهارد گنتسن | |
∅
|
مجموعهٔ تهی | ۱۹۳۹ (میلادی) | آندره وی / نیکلا بورباکی | |
ℂ
|
C دو خطی (برای مجموعه اعداد مختلط) | ناتان جاکوبسون | ||
→
|
پیکان (فلش) (برای نمایش تابع) | ۱۹۳۶ (میلادی) (برای تفکیک اشکال عناصر خاص) | اویستین اوره | |
| ۱۹۴۰ (میلادی) (به شکل فعلی f: X → Y) | ویلتورد هورویز | |||
⌊x⌋
|
'جزء صحیح | ۱۹۶۲ (میلادی) | کنت ای آیورسن | |
∎
|
انتهای اثبات | نامعلوم | پاول هالموس | ~
مَدَّک
|
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Table of mathematical symbols by introduction date». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۰۸.