جمهوری پارلمانی
|
جمهوری پارلمانی یا جمهوری مجلس‌محور نوعی از حکومتِ جمهوری است که در آن حکومت با نظام پارلمانی (مجلس‌محوری) اداره می‌شود البته رئیس حکومت در این نظام از طرف پارلمان انتخاب می‌شود و پارلمان قادر است کنترل زیادی را بر کابینه از طریق رای اعتماد و استیضاح و سؤال از وزیران اعمال کند، پارلمان مهمترین منبع قدرت در این حکومت محسوب می‌شود. این به این معناست که بین قوهٔ مجریه و قوهٔ مقننه جدایی مشخصی وجود ندارد و تفکیک قوا انجام نشده‌است.
انواع متفاوتی از جمهوری‌های پارلمانی در دنیا وجود دارد که در بیشتر آن‌ها دو مقام متفاوت سمت رئیس حکومت و رئیس کشور را بر عهده گرفته‌اند. رئیس حکومت که در جمهوری مجلس‌محور معمولاً نخست‌وزیر یا صدراعظم نامیده می‌شود ریاست قوهٔ مجریه را بر عهده دارد و قدرت اصلی اجرایی کشور در اختیار اوست. اما رئیس دولت یا رئیس‌جمهور مقامی تشریفاتی یا دارای اختیاراتی محدود محسوب می‌شود که جایگاه آن با پادشاه در نظام‌های پادشاهی مشروطه قابل مقایسه است؛ ولی در جمهوری‌های ریاستی و نیمه‌ریاستی اغلب رئیس جمهور هم ریاست دولت و هم ریاست حکومت را بر عهده دارد و از اختیارت وسیع اجرایی برخوردار است.
در تعدادی از جمهوری‌های پارلمانی که شامل آفریقای جنوبی، سورینام، بوتسوانا، جزایر مارشال و نائورو می‌شوند، ریاست دولت و حکومت به یک مقام یعنی رئیس‌جمهور واگذار شده‌است. با این حال شیوهٔ انتخاب رئیس‌جمهور در این جمهوری‌ها مشابه شیوهٔ انتخاب نخست‌وزیر در جمهوری‌های پارلمانی دیگر است، یعنی پارلمان رهبر حزب پیروز یا ائتلاف پیروز در انتخابات را به عنوان رئیس جمهور انتخاب می‌کند و با پایان دورهٔ پارلمان دورهٔ ریاست‌جمهوری هم به پایان می‌رسد.
منابعویرایش
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Parliamentary republic». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۱.