خبر

برای دیگر کاربردها، خبر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

خبر (وام‌واژه از زبان عربی، جمع: اخبار)، یا تازه‌ها (پارسی سره)، به مطالبی گفته می‌شود که برای آگاهی مردم می‌گویند یا می‌نویسند که می‌تواند به شکل اینترنتی منتشر شود (مانند گوگل نیوز) یا به شکل کاغذی که به آن روزنامه (یا هفته‌نامه و ماه‌نامه وابسته به بسامد انتشار) گویند (مثلاً واشنگتن پست یا گاردین یا همشهری) یا به شکل تلویزیونی که به آن شبکه خبری گویند (مانند بی‌بی‌سی یا شبکه خبر).

خبر

برای خبر تعاریف متفاوتی آورده شده‌است. اما معروف‌ترین جمله که به قدمت حرفه ژورنالیسم در تعریف وجود دارد این است که سگی انسان را گاز گرفت خبر نیست، اما انسانی سگ را گاز گرفت خبر است. این گفته، همانند بسیاری از گفته‌ها و ضرب‌المثل‌ها، به رغم کوتاه بودن اما در بین خبرنگاران جهان مشهوریت دارد. خبر رویدادی جدید است که جذابیت لازم را برای مخاطبان مورد نظر داشته باشد؛ بنابراین رویدادی که در یک شهر خبر محسوب می‌شود، در شهر دیگری ممکن است خبر نباشد.

اغلب متخصصان در این حوزه تعریفی برای آن ذکر کرده‌اند. برای نمونه اِولین وُوگ دربارهٔ تعریف خبر می‌گوید که خبر چیزی است که فردی بی‌تفاوت به دنیا بخواهد آن را بخواند و تنها زمانی خبر می‌شود که او آن را بخواند. بعد از آن ارزشی ندارد. یا آرتور مک ایون، سر دبیر سان فرانسیسکواگزمیز دربارهٔ خبر چنین تعریفی را می‌آورد: هر آنچه خواننده را بهُ نچُ نچ وا دارد خبر است.

برای خبر تعاریف بسیار دیگر آورده شده از جمله اینکه، خبر ماده اولیه روزنامه است. خبر باید فوری و پس از حادثه به جریان افتد، برای عموم جالب باشد، حاوی اطلاعات تازه باشد، خنثی نباشد و ادراکات فرهنگی جامعه خاص خود را منعکس کند.

تشریح خبر

خبر دربرگیرنده نکاتی است که بیشتر جنبه تازگی و نو بودن دارد و مردم را از حوادث و تحولاتی که به تازگی روی داده آگاه می‌سازد. اما لزوماً همیشه این‌گونه نیست. برخی رویدادها در طول چند دهه بارها اتفاق می‌افتند و در اخبار منعکس می‌شوند و به ندرت توجهی برای تکرار و پخش آن‌ها یافت می‌شود.

برخی معتقدند که هر چه در خبررسانی ارزش‌ها و دیدگاه‌های قشرها و طبقات بیشتری از شهروندان لحاظ شود، ما با سیستم خبری مسؤولانه تری در قبال شهروندان روبروییم. هربرت. ج. گنز در کتاب دموکراسی و خبر فاصله زیادی می‌بیند بین اوضاع کنونی خبررسانی در جامعه آمریکا و مدل آرمانی‌اش که مبتنی است بر دموکراسی آرمانی شهروندان.

اخبار خوب

برخی چنین می‌گویند که خبر خوب، خبری است که توسط مخاطب دیده شود، و بعد از خودنمایی، تأثیرگذار باشد. برای دیده شدن باید به فرم توجه کرد و برای تأثیرگذاری باید محتوا داشت. برای دیده شدن می‌توان به مواردی همچون یک تیتر جذاب یک شروع طلایی، یک ترکیب بندی و ساختار حرفه‌ای، یک تصویر مناسب و یک پایان مؤثر اشاره کرد.

گرایش به اخبار خوب روز به روز در حال افزایش است، خبر خوب یا به انگلیسی goodnews خبری است که حس مثبت به مخاطب را انتقال دهد . برخی ها معتقدند حتی در دل بدترین خبرها می توان رد پای خبر خوب را یافت به‌طور مثال بعد از حوادث طبیعی و خرابی هایی که بوجود می اید اخبار مربوط به امداد رسانی و کمک به مصدومین به نوعی خبر خوب است و این خبرنگار است که باید از دل تاریکی ها خبر خوب را پیدا کند و نشر دهد. در اکثر کشورهای دنیا پایگاههای خبر خوب به نام good news وجود دارد در ایران نیز پایگاه خبری اخبار خوب با مجوز معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تولید و نشر خبرهای خوب می پردازد. 1

«هاف پست» از جمله رسانه‌های مشهور آمریکایی است که یک بخش ویژه را به «خبر خوب» اختصاص داده است. موسس این رسانه، «آریانا هافینگتون»، گفته است اخبار خوبی که بر روی خروجی آن‌ها قرار می‌گیرد، با احتمال بالایی و به میزان دوبرابر یک مقاله معمولی هاف‌پست، توسط مخاطبین با دیگران به اشتراک گذاشته می‌شود. «جسیکا پرویس» که مدیر بخش «خبر خوب» این پایگاه خبری تحلیلی است می‌گوید:« مخاطب یک مطلب بخش خبر خوب، نسبت به یک مطلب معمولی وبسایت،‌ بیشتر احتمال دارد برای آن کامنت بگذارد یا آن را با دیگر به اشتراک بگذارد. علت چنین موضوعی این است که به اشتراک گذاشتنِ گزارش‌هایی که طبق منطق خبر خوب،‌ راه‌حل‌محور هستند، جنبشی از مخاطبین را شکل‌ می‌دهد که به‌طور ضمنی به هم این پیام را می‌دهند که همه آن‌ها بر روی این راه‌حل متفق‌القول هستند؛ به‌ویژه در دوره‌ای که پژوهش‌های بی‌شمار حاکی از آن است که تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی باعث شده که ما بیشتر احساس انزوا و تنهایی کنیم».[ 2

ناگفته‌های پیشین، خبر

برخی رویدادهای خبری هم با آنکه مدت‌ها از زمان وقوعشان می‌گذرد، با افزودن مطالب ناگفته پیشین یا اطلاعات تازه‌ای که از آن‌ها به دست آمده‌است، جنبه‌ای از تازگی می‌یابند.بعضی از این اخبار شایعات گذشته هستند که دوبار تکرار می شوند و یا اخباری هستند که دوباره تکرار می شوند که در زیر مجموعه شایعه قرار میگیرد. برای مثال به این بخش از یک رویداد خبری که ۵۶ سال پیش از وقوع آن گزارش شده‌است، تازه گی جدیدی در خبر دیده می‌شود. محتوای اسناد دولتی که در جریان تلاش مردی برای یافتن پدر گمشده اش فاش شد، نشان می‌دهد چگونه هزاران نظامی چینی که در جریان جنگ جهانی دوم در ارتش انگلیس خدمت می‌کردند، در جوی آکنده از نژادپرستی ضد شرقی مجبور شدند به کشورشان بازگردند.

همچنین یاسر عرفات که در اکتبر سال ۲۰۰۴ به شدت بیمار شد که بر اثر این بیماری فوت کرد. پس از چند سال نبش قبر عرفات در خصوص علت مرگش و ابهاماتی که ایجاد شده بود باعث ایجاد تازگی در خبر شد.

سبک ساعت شنی

سبک ساعت شنی را سبک خبرنویسی مدرن نیز نامگذاری می‌کنند. گفته می‌شود این سبک، سبکی است که به خوبی قادر است، سلیقه‌های گوناگون مخاطبان خبر را راضی نگه دارد.

ساعت شنی، مدل گسترش یافته سبک تلفیقی است، در این سبک، لید کمی مشروح‌تر، و کامل‌تر آورده می‌شود. در سبک تلفیقی قوانین کلمه شماری (۲۵ تا ۳۵ کلمه) را رعایت می‌کند، اما در سبک ساعت شنی ممکن است لید ۶۰ کلمه یا حتی بیشتر هم باشد، ممکن است یک لید از سه یا چهار پاراگراف تشکیل شود.

تفاوت دیگر، این‌که سبک ساعت شنی یک پازل سه تکه است. ابتدا درقسمت بالا، یک لید چند پاراگرافی که به سبک هرم وارونه تنظیم شده وجود دارد. در پایین یک هرم که داستان واقعه را به ترتیب تاریخی گزارش می‌کند، و در وسط یک جمله یا عبارت که هرم وارونه را به سبک هرم (ترتیبی) متصل می‌کند. به این جمله یا عبارت، جمله چرخشی می‌گویند.

می‌گویند که سبک ساعت شنی ابتدا به وسیله روی پیتر کلارک در ۱۹۸۳ بعد از اینکه او شروع به نوشتن چیزهای نو در روزنامه صبح خود کرد، نام‌گذاری شد.

ساختار ساعت شنی می‌تواند مانند هرم وارونه، مهم‌ترین اطلاعات داستان را به شکل اخبار سخت در ابتدای مطلب جای دهد. سپس با یک عبارت چرخشی شما را وارد اصل داستان به شکل ترتیبی کند.

خبر محلی و سراسری

اخبار در هر کشوری به صورت زنده و متناسب با زمان محلی آن منطقه از آنتن سراسری آن کشور پخش می‌شود.

ارزش خبری

نوشتار اصلی: ارزش‌های خبری

مناسب‌ترین زاویه دید از نظر مخاطب ارزش‌های خبری است. در خبر باید بخشی برجسته شود که ارزش خبری بیشتری نسبت به باقی ارزش‌های خبری داشته باشد. عوامل مختلفی وجود دارد که نشان دهید یک رویداد ارزش خبری دارد یا خیر.
وجود اختلاف نظر و تقابل، بروز رویدادی غیر عادی، شخص، مؤسسه یا مکان مهم و برجسته‌ای که نامش برای مردم آشنا باشد، مجاورت، علاقه شخصی یا وقتی موضوعی ارتباط مستقیمی با مخاطب پیدا می‌کند، جذابیت انسانی، خطوط زمانی (موضوعی که تازه اتفاق افتاده و شروع به اتفاق افتادن کرده‌است)، تغییر، تأثیر مستقیم بر زندگی مخاطب، خشونت و درام از مواردی هستند که در مواقع خاص دارای ارزش خبری هستند. ارزش‌های خبری به هفت دسته تقسیم می‌شوند.

1. تازگی
2. مجاورت
3. در برگیری
4. شهرت
5. شگفتی
6. فراوانی و تعداد
7. تضاد، برخورد و درگیری که یک خبر می‌تواند یک یا حتی همه آن‌ها را داشته باشد.

• تازگی بستگی دارد که خبر مناسبتی باشد یا نه اگر مناسبتی باشد در صورتی که از آن مناسبت زمان زیادی بگذرد دیگر ارزش خبری نخواد داشت.
• مجاورت به معنای نزدیکی خبر به زندگی مردم باشد مثلاً ممکن است برای یک کشور که هیچگونه مناطق نفت خیزی وجود ندارد خبر افزایش قیمت نفت مهم نباشد.
• در برگیری به دو صورت بیشتر قابل ملاحظه است قشری و جغرافیایی.

مثلاً خبر واکسیناسیون دانش آموزانی که تازه می‌خواهند وارد دبیرستان شوند برای دانش آموزان این سن و والدینشان بسیار مهم است اما برای یک فرد که مشکل او در جامعه بیکاری است اصلاً قابل توجه نیست.

• شهرت وقتی خبر به دست آمده از یک شخص مشهور باشد مثل رئیس جمهور

باشد آن خبر را جالب می‌سازد یا مثل خداحافظی یک بازیکن خیلی معروف از تیم ملی آن کشور که جنجال آفرین است.

• شگفتی وقتی ارزش خبری یک خبر را بالا می‌بردکه آن خبر یک تاکنون به وجود نیامده باشد دو خارج از تصور باشد سه بسیار کمیاب باشد چهار خلاقانه باشد.
• فروانی و تعداد هنگامی به وجود می‌آید که در آن خبر آمار و ارقامی باشد چه زیاد چه کم چه عجیب چه معمول البته هر چه جالب تر باشد ارزش بیشتری دارد.
• تضاد، برخورد و درگیری مثل سرکوب کردن مردم تظاهرات‌کننده علیه یک رژیم توسط نیروهای پلیس (برخورد)

یا درگیری دو مهمان در یک برنامه تلویزیونی زنده .(که شهرت هم به‌شمار می‌آید) تضاد مثل صدور اعلامیه علیه کشورهای دیگر.

رابطه خبر و منبع

هربرت گانز رابطه بین روزنامه‌نگار و منبع خبر را به رقص تانگو تشبیه می‌کند که یا منبع خبر این رابطه را هدایت می‌کند یا روزنامه‌نگار؛ گانز معتقد است در اکثر مواقع هدایت‌گر این رابطه منبع خبر است. روزنامه‌نگار معمولاً تنها به سراغ تعداد محدودی از منابع خبری که در گذشته نیز در دسترس او بوده و آن‌ها را مناسب تشخیص می‌داده است، می‌رود و نسبت به سایر منابع خبری به شکلی منفعلانه عمل می‌کند. پژوهشگرانی دیگری همچون کارلسون (۲۰۰۹٬۲۰۱۱) نیز طی یک دهه اخیر با الهام گرفتن از نظریات هربرت گانز به بررسی رابطه بین روزنامه‌نگار و منبع پرداخته‌اند و این رابطه را پویا و داینامیک توصیف کرده‌اند. اما به نظر می‌رسد رابطه روزنامه‌نگار و منبع خبر تا حد زیادی متاثر از نظام هنجاری و مدیریت رسانه‌ای حاکم در هر کشور باشد. مطالعات و تحقیقات گانز، سیگال، کارلسون و سایرین در خصوص رابطه بین روزنامه‌نگار و منبع خبر در جوامع غربی بوده‌است و به نظر می‌رسد برای رسیدن به شناخت دقیق‌تری از رابطه بین منبع و روزنامه‌نگار در جوامع شرقی و در سایر نظام‌های هنجاری رسانه‌ای، پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

نرم‌خبر

نوشتار اصلی: نرم‌خبر

در فرهنگ روزنامه‌نگاری و ارتباطات، نرم‌خبر یکی از سبک‌های خبرنویسی است. نرم‌خبر، ماهیتی گزارش‌گونه دارد، و عمدتاً برای پوشش موضوعات مورد علاقهٔ انسانی در حوزهٔ عمومی به کار می‌رود. تمرکز نرم‌خبر، بیشتر بر روی سرگرمی یا آموزش است، و می‌تواند زبانی غیررسمی داشته باشد.

برای خبر نرم تعاریف متنوع وجود دارد. با این حال یکی از مشخصه معمولی آن عبارت است از «هر خبری که خبر سخت نباشد» (Davis 1996, 108-109). همچنین خبر سخت، با پوشش وقایع حال رهبران عالی‌مرتبه، مسائل بزرگ یا اغتشاشات مهم در جریان زندگی روزمره مثل زلزله یا سانحه هوایی شناخته می‌شود(Smith 1985).

یکی از تفاوت‌ها بین خبر سخت و خبر نرم در لحن ارائه آن می‌باشد. گزارش خبر سخت، واقعیتهایی دربارهٔ رخدادها به مخاطب می‌گوید سپس تصمیم‌گیری دربارهٔ اطلاعات را به خود مخاطب واگذار می‌کند. برخی از نرم‌خبرها با رویدادهای جاری ارتباط دارند، اما این رویدادها آنی و مقطعی نیستند، و استمرار دارند (مثال: تغییر دیدگاه سیاسی در یک حزب بزرگ، پیدایش یک سبک موسیقی جدید و امثالهم). نرم‌خبر به خواننده نگاهی تحلیلی، منتقدانه، و پرسشگر می‌دهد، و در حقیقت، او را به تعقیب رویداد ترغیب می‌کند.

خبر کلامی

خبرهای کلامی به خبرهایی گویند که از گفته‌های چهره‌های خبرساز منشا می‌گیرند، نه از رویدادها یا تحول در رویدادها. در این دسته از خبرها پیامی که مربوط به وقوع رویدادی باشد، نمی‌توان یافت. هر چه هست نقل گفته‌ها است. به همین سبب بسیاری از صاحبنظران این خبرها را شبه خبر نامیده‌اند. این صاحبنظران استدلال می‌کنند که چون در متن این خبرها حتی به ارزش جدا شدن برگی از درخت رویداد یا تحولی اتفاق نمی‌افتد، نمی‌توان این نقل‌ها را خبر نام نهاد. بنابراین در همه تعاریف خبر به روشنی یا به کنایه شرط اصلی برای خبر، وقوع یک رویداد یا بروز تحول در یک جریان خبری است.

خبر کلامی بیشتر در فضای بی‌اعتمادی میان مسئولان و رسانه‌ها (نمایندگان مردم) امکان گسترش می‌باید. به این معنا که در مجموعه بیشتر مسیر میان خبرسازان، به خبرنگار به رسانه و به مردم، ایستگاه خبرنگار حذف می‌شود. به همین دلیل نقش و کارکرد خبرنگاران و مهارت‌های حرفه‌ای آنان به تدریج زنگ می‌بازد و خبرهای رسمی و بدون خطر -و در نتیجه بدون جاذبه - رواج می‌یابد. چنان که خواهد آمد سایت‌های خبری پر تعداد که هر یک از سوی یک جریان سیاسی یا سازمان دولتی تأمین مالی و حمایت می‌شوند، در گسترش این شیوه نقش دارند. کارکنان این سایت‌ها اغلب خبرهای خود را از طریق تماس‌های تلفنی با اشخاص شکل می‌دهند و تردید نباید کرد که گزینش مصاحبه شونده و نوع پرسش‌ها و پاسخ‌ها با جهان بینی آن سایت‌ها ربط مستقیم دارد.

انبوه‌سازی و خبر

اخبار مبتنی بر ارسالی‌های کاربران را انبوه سپاری در خبر می‌گویند. به دیگر سخن کاربران می‌نویسند کامنت می‌گذارند و رأی می‌دهند در واقع به نوعی به معنای اجتماعی شدن خبر است، قابلیتی که ریشه در خصوصیت وب دارد و می‌توان گفت منطق اتاق خبر عصر وب است.

ارزش‌های خبری

نوشتار اصلی: ارزش‌های خبری

ارزش‌های خبری ۷ مورد است شامل:

1. تازگی و نوبودن
2. شگفت انگیز بودن
3. بزرگی و فراوانی
4. برخورد (جنگ و درگیری)
5. مجاورت (جغرافیایی و معنوی)
6. دربرگیری
7. شهرت

شبکه‌های خبری تلویزیونی

• بی‌بی‌سی (جهانی)
• ABC (آمریکا و اروپا)
• سی‌ان‌ان (جهانی)
• فرانس ۲۴ (فرانسه و جهان)
• فاکس نیوز (فقط آمریکا)
• ام‌اس‌ان‌بی‌سی (فقط آمریکا)

• پرس تی‌وی (جهان)
• الجزیره (دنیای عرب و جهان)
• یورونیوز (اروپا)
• دویچه وله (آلمان و جهان)
• شبکه خبر(ایران و جهان)
• واحد مرکزی خبر(ایران و جهان)

خبرگزاری‌ها

پایگاه هاو یا شرکت‌هایی هستند که توسط افرادی تحت عنوان خبرنگار اخبار هر روز را از مناطق مختلف جهان جمع‌آوری کرده و در بانک اطلاعاتی خود ذخیره می‌کنند. برخی از این اخبار توسط مرکز انتشار اخبار خبرگزاری انتشار پیدا می‌کند. در حقیقت کار اصلی خبرگزاری‌ها تولید اخبار است.

برخی از خبرگزاری‌های معروف ایران

• خبرگزاری فارس
• خبرگزاری تسنیم
• خبرگزاری مهر
• خبرگزاری ایرنا
• خبرگزاری ایسنا

وب سایت‌های خبری

شرکت‌ها یا سازمان‌ها یا اشخاصی هستند که اخبار روز را در بستر اینترنت گسترش می‌دهند و کار اصلی آن‌ها انتشار اخباری است که توسط خبرگزاری‌ها انتشار می یابد. که به تعدادی از وب سایت‌های اطلاع رسانی و خبری اشاره میگردد:

• آپارات
• تابناک
• برترین ها
• شما نیوز
• پارس نیوز
• جوایز نیوز
• آفتاب نیوز
• افکارنیوز
• صاحب نیوز