خبرگزاری فارس

خبرگزاری ایرانی وابسته به سپاه پاسداران

خبرگزاری فارس یک خبرگزاری به زبان فارسی از سوی جمهوری اسلامی ایران است.[۱] این خبرگزاری به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وابستگی دارد.[۲][۳]. دامنهٔ com. این وبگاه در تاریخ ۴ بهمن ۱۳۹۸ به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران مسدود شد.[۲] این خبرگزاری در ۴ آذر ۱۴۰۱ توسط بلک ریوارد هک و مدتی غیرفعال شد.[۴][۵]

خبرگزاری فارس
نماگرفت
نمای وبگاه خبرگزاری فارس در ۸ شهریور ۱۳۹۸
گونه وبگاه
خبرگزاری
در دسترس به زبانفارسی، عربی، ترکی و انگلیسی
ستادتهران، میدان فردوسی، ابتدای کوچه شاهرود
مالکپیام تیرانداز
بنیانگذار(ان)سعید نوبری و رضایی
وبگاه
راه‌اندازیبهمن ۱۳۸۱
وضعیت کنونیفعال

تاریخچه ویرایش

این خبرگزاری در بهمن ماه ۱۳۸۱ راه اندازی شده است. [۶]مجوز ابتدایی خبرگزاری فارس برای سعید نجار نوبری سال ۱۳۷۸ «مدیرکل وقت روابط عمومی دادگستری استان تهران» به عنوان مؤسسهٔ فرهنگی فارس صادر شد و نوبری در بهار سال ۱۳۸۲ این مؤسسه را به مهدی فضایلی، حسن مرادی دادخواه و حسن شیرازی‌زاده فروخت[۷] نخستین سردبیر این مجموعه بیژن مقدم بود. در سال ۱۳۸۷ مهدی فضائلی با واگذاری سهام خود به حمیدرضا مقدم‌فر از مؤسسهٔ فرهنگی فارس خارج شد.[۸] به این ترتیب حمیدرضا مقدم‌فر سومین مدیرعامل این خبرگزاری شد. مقدم‌فر تا سال ۱۳۹۰ در این سمت باقی ماند و بعد از آن جای خود را به سید نظام‌الدین موسوی، مدیر مسئول پیشین روزنامهٔ جوان، داد.[۹]

از ۲۲ بهمن‌ماه سال ۱۳۸۱ محل فعالیت این خبرگزاری به ساختمانی واقع در خیابان انقلاب زیر پل کالج منتقل شد.[۱۰][۱۱] هم‌اکنون خبرگزاری فارس، ساختمان نُه طبقهٔ پیشین روزنامهٔ جوان (نزدیک به سپاه پاسداران) را در اختیار گرفته و پس از بازسازی آن که بیش از چهار سال طول کشید، از ابتدای سال ۹۳ به این ساختمان واقع در میدان فردوسی، کوچه شاهرود نقل مکان کرده‌است.

آرم ویرایش

آرم این خبرگزاری به صورت حرف «فا» طراحی شده‌است و کل طرح امواج مدور آب را نمایش می‌دهد که به نشانی یکی از قابلیت‌های خبر یعنی ایجاد امواج و حرکت در جامعه است.[۱۲]

بودجه ویرایش

بودجهٔ خبرگزاری فارس، از طریق کمک‌های فرهنگی سپاه پاسداران تأمین می‌شود. بسیاری از مدیران آن، پیشینهٔ عضویت در این دستگاه نظامی سیاسی را دارند. با توجه به محرمانه تلقی شدن جزئیات بودجهٔ دستگاه‌های نظامی در ایران، تا مدت‌ها وابستگی فارس به بودجهٔ سپاه، خبری غیررسمی تلقی می‌شد، اما در ژوئن سال ۲۰۰۸ وبگاه «تابناک» (وابسته به محسن رضایی فرماندهٔ پیشین سپاه) در گزارشی رسماً این خبر را مورد تأیید قرار داد.[۱۳]

سرویس‌ها ویرایش

خبرگزاری فارس در حال حاضر به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی منتشر می‌شود. در این خبرگزاری سرویس‌های مختلفی راه‌اندازی شده که هرکدام به صورت مستقل اقدام به فعالیت کرده و اخبار و مطالب خود را در بخش‌های مربوط منتشر می‌کنند و در نهایت مهم‌ترین اخبار در صفحهٔ نخست وبگاه و در بخش منو در سمت راست وبگاه نمایش داده می‌شود. این سرویس‌ها عبارت‌اند از: سرویس اجتماعی، اقتصادی، بین‌الملل، سیاسی، دانشگاه، فرهنگی، ورزشی، استان‌ها، عکس، صوت و تصویر، سیاست خارجی، دیدگاه، گفتگو، اخبار شرکتها، گرافیک و کاریکاتور، دانستنی‌ها، تیتر اخبار و در قسمت تاریخ شامل: تاریخ اسلام، تاریخ معاصر، تاریخ تمدن، در بخش دانستنی‌ها: پزشکی، علمی، خواندنی‌ها، در بخش انتشارات: کتاب و مجله و در ادامه انرژی اتمی و اخبار ویژه پوشش داده می‌شود.

سردبیران و مدیران عامل ویرایش

پیام تیرانداز، سردبیر سابق خبرگزاری مهر، در حال حاضر مدیرعامل خبرگزاری فارس است و سردبیری آن برعهدهٔ سعید نوبری است.[۱۴]

سردبیران ویرایش

مدیران عامل ویرایش

اثرات و حواشی ویرایش

تحریم از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا ویرایش

در تاریخ شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ دامنهٔ دات‌کام (com.) مربوط به این خبرگزاری از دسترس خارج شد. سرویسی که این دامنه را برای فارس ارائه می‌دهد در ایمیلی علت این انسداد را «دستورالعمل مقرر شده توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) و قرار گرفتن این خبرگزاری در فهرست SDN» اعلام کرد. نایب رئیس شرکت زیرساخت، این اتفاق را مربوط به تحریم‌های مالی رجیستر دامنهٔ دات‌کام دانست و ضمن ابراز عدم نگرانی افزود که خدمات دات کام از طریق رجیسترهای غیر آمریکایی و دات‌آی‌آر از طریق ایران قابل ارائه هستند. همچنین وی اشاره کرد که زیرساخت‌های موجود در شبکهٔ ملی اطلاعات بسیاری از این نگرانی‌های راجع به تحریم‌ها را از بین برده‌است.[۱۶]

تأثیرات ویرایش

این خبرگزاری خصوصاً در جریان محاکمهٔ عبدالله نوری نقش فعالی ایفا کرد.[۱۷]

بنا بر اعلام انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران، در هفته‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، ۳۹ روزنامه‌نگار و کارمند این خبرگزاری به خاطر اختلاف با مدیران در خصوص خط مشی خبری فارس، اخراج یا مجبور به استعفاء شدند. تا پیش از انتخابات ۲۲ خرداد، بیش از ۹۰ درصد بخش سیاسی خبرگزاری فارس تغییر کردند و نیروهای بسیج و وابستگان به سپاه، جایگزین آن‌ها شدند.[۱۸] خبرگزاری فارس در رتبه‌بندی سایت‌های ایرانی در الکسا رتبهٔ ۱۰ را داراست.

در سپتامبر ۲۰۱۷، وبگاه تحلیلی دیفنس‌وان نوشت که نفوذ رسانه‌ای ایران از طریق رسانه‌های دولتی از جمله فارس در خاورمیانه رو به افزایش است که این باعث تضعیف تلاش‌های آمریکا در منطقه شده‌است.[۱۹]

اخبار نامتعارف ویرایش

خبرگزاری فارس اخبار نامتعارف و جنجالی زیادی منتشر کرده‌است که تکذیب شده‌اند.[۲۰] بی‌بی‌سی فارسی در مقاله‌ای به قلم مهرداد فرهمند در این خصوص این نظر را دارد که تکرار این‌گونه موارد نادرست و کذب موجب این برداشت می‌شود که این اخبار نادرست به دلیل سهو و اشتباه منتشر نشده‌اند بلکه آگاهانه و عمدی منتشر می‌شوند. دلیل این کار این خبرگزاریِ منسوب به سپاه پاسداران می‌تواند اثرگذاری اخبار نادرستش و به ادعای خود، «جنگ نرم» در عرصهٔ رسانه باشد. به اعتقاد آن‌ها با تولید شایعات هدفدار می‌توان در مقابل تهاجمات فرهنگی ایستاد.[۳]

مجادلات پیرامون خبرهای منتشرشده ویرایش

روی صحت شماری از خبرهای این خبرگزاری اختلاف نظر است. دستگیری هفت سرباز آمریکایی توسط ایران،[۲۱] بازداشت سفیر سوئیس در ایران،[۲۲] دستگیری ۱۰ جاسوس انگلیسی در ایران،[۲۳] انفجار در مسیر حرکت احمدی‌نژاد،[۲۴] ممنوع‌الخروج شدن محمد خاتمی،[۲۵] مصاحبه با البرادعی،[۲۶][۲۷] برگزاری رزمایش مشترک روسیه، چین، ایران و سوریه،[۲۷][۲۸] دستگیری اردشیر امیرارجمند[۲۹] و مصاحبه با سارینا بابایی دختر فرانخبهٔ ۱۲ ساله‌ای که با پژوهش در علم بیونیک در حال ساخت کلیهٔ مصنوعی است[۳۰][۳۱] از آن جمله‌اند.

خبرگزاری نسیم در گزارشی از اخبار منتشرشده توسط این رسانه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ایران، عملکرد این رسانه را جانبدارانه به نفع سید ابراهیم رئیسی ارزیابی کرده‌است. به گزارش نسیم اخبار و مواضع مرتبط با رئیسی دو برابر سایر نامزدها پوشش گرفته و این پوشش شامل هیچ نکتهٔ منفی‌ای دربارهٔ رئیسی نبوده. در مقابل، ۲۵ درصد از پوشش این رسانه دربارهٔ عبدالناصر همتی «منفی، کنایی و تخریبی» بوده‌است.[۳۲]

پناهندگی کارمندان ویرایش

در سال ۲۰۰۹ جواد مقیمی و حسین سلمان، دو عکاس خبرگزاری فارس پس از دریافت هشدار از مدیر خبرگزاری به علت گرفتن عکس از معترضان پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، به ترکیه رفته و تقاضای پناهندگی کردند.[۳۳]

هک ویرایش

خبرگزاری فارس در ۴ آذر ۱۴۰۱ توسط گروه بلک ریوارد هک و غیرفعال شد. به گفته این گروه، آنها ۲۵۰ ترابایت داده را از سرورهای فارس‌نیوز حذف کرده‌اند و بخشی از اسناد شامل فکس‌ها، تماس‌های رکورد شده، اطلاعات پورتال‌های داخلی مربوط به مکالمات اداری، آرشیو تصاویر و اسناد مالی را دانلود کرده‌اند.[۳۴][۳۵][۳۶]

چند روز بعد بلک ریوارد دو سند متنی را که در دو فایل پی‌دی‌اف تهیه شده و از عملیات هک کردن خبرگزاری فارس به دست آمده، منتشر کرد. در این دو سند برنامه‌ریزی و راهکارهای جمهوری اسلامی برای بهره‌برداری سیاسی از جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲، به‌ویژه در راستای سرکوب هرگونه اعتراض از سوی بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران را نشان می‌دهد.[۳۷]

تربیت خبرنگار ویرایش

خبرگزاری فارس در سال ۱۳۸۷ با تأسیس یک مرکز آموزش خبرنگاری به نام باشگاه خبری توانا تلاش کرد تا با جذب جوانان متعهد به جمهوری اسلامی از طریق مراکزی مانند پایگاه‌های بسیج و … و برگزاری دوره‌های آموزشی روزنامه‌نگاری، افرادی را برای تزریق به تحریریهٔ خود تربیت کند که به سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی وفادار باشند. هم‌اکنون درصد بالایی از خبرنگاران فعال در تحریریهٔ این خبرگزاری، تربیت‌شده‌های باشگاه توانا هستند که به‌ویژه پس از حوادث سال ۱۳۸۸ و اخراج یا استعفای بسیاری از نیروهای قدیمی، توانسته‌اند به عنوان خبرنگار، دبیر خبر و … مشغول به کار شوند.

دانشکدهٔ رسانهٔ فارس ویرایش

در همین راستا، خبرگزاری فارس توانست در سال ۹۲ از دانشگاه جامع علمی کاربردی، مجوز تأسیس یک مرکز آموزشی را دریافت کند. از اردیبهشت ۹۳، نخستین دانشجویان ورودی این مرکز در دو رشته خبرنگاری و عکاسی خبری در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته مشغول به تحصیل شدند. در مراسم افتتاح این مرکز،[۳۸] بسیاری از شخصیت‌های سیاسی وابسته به جریان اصولگرا، از جمله غلامعلی حدادعادل و حسین شریعتمداری حضور داشتند.

دفاتر استانی خبرگزاری فارس ویرایش

خبرگزاری فارس در سایر استان‌ها واحدهای مجزایی دارد.

  • خوزستان:

این خبرگزاری در استان خوزستان به مدت پنج سال دو خبرگزاری مجزا در قالب‌های شمال و جنوب خوزستان تعریف کرده بود. پس از پنج سال هر دو واحد ادغام و در قالب خبرگزاری خوزستان کار خود را ادامه داد. اعضای خبرگزاری شمال خوزستان، مریم سادات سبط نبی، ایناس عبدالخانی، قاسم منصور آل کثیر، نادره وائلی‌زاده بودند. این اعضا مقام‌های برتر کشوری این خبرگزاری را کسب کرده بودند.[۳۹][۴۰] این خبرگزاری هدف از ادغام این دو بخش را به منظور وحدت رویه و ایجاد تمرکز و در راستای مدیریت واحد اعلام کرد.[۱۲]

  • کرمانشاه:

در ۲۳ آذر ۱۳۹۱ محسن فولادی به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان کرمانشاه منصوب شد. مدیر فعلی دفتر فارس در کرمانشاه رضا حیدری می‌باشد.[۴۱]

  • همدان:

در ۱۶ تیر ۱۳۸۷ احسان مطهری به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان همدان منصوب شد.[۴۲] پیش از این بهروز طالب‌نژاد سرپرست خبرگزاری فارس در همدان بود. هم‌اکنون مریم شهابی عهده‌دار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در همدان است.

  • یزد:

در ۲۳ اسفند ۱۳۸۷ مهدی جلیلیان به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان یزد منصوب شد. پیش از این عباس ماندگاری سرپرست فارس در یزد بود.

  • لرستان:

الهیار محمودی‌فر سرپرست نمایندگی خبرگزاری فارس در لرستان بود که در حال حاضر سعید سرشار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در این استان را بر عهده دارد.

  • آذربایجان غربی:

در آذربایجان غربی هم ابراهیم آقازاده از بهمن ۱۳۸۱ تا بهمن ۱۳۹۵ سکانداری فارس را عهده‌دار بود. وی در اواخر مدیرعاملی موسوی توسط کربلایی (مدیرکل وقت استان فارس و مدیر عامل فعلی خبرگزاری آنا) به همراه تعدادی از مدیران پیشکسوت سایر استان‌ها برکنارشد. هم‌اکنون محمد نعمت‌دوست عهده‌دار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در این استان است.

  • خراسان جنوبی:

در استان خراسان‌جنوبی نیز پس از ۱۳ سال مدیریت احسان مداح در نمایندگی خبرگزاری فارس در این استان، سجاد جعفری در سال ۱۳۹۶ به عنوان مدیر خبرگزاری فارس در این استان منصوب شد.[۴۳][۴۴][۴۵]

جشنواره فصلی فارس ویرایش

این خبرگزاری با هدف افزایش رقابت اثرگذار در رشد کیفی و محتوایی اخبار و شناسایی آثار و خبرنگاران برتر برگزار می‌کند که تاکنون سه دوره از آن برگزار شده‌است. این جشنواره در دی ۱۳۹۱ در استان فارس،[۴۶] اسفند ۱۳۹۱ در اردبیل[۴۷] و اردیبهشت ۱۳۹۲ در مازندران برگزار شد.[۴۸]

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. «خبرگزاری فارس، توقیف موقت شد». رادیو زمانه. ۱۳ خرداد ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «دامنه‌های بین‌المللی وبسایت خبرگزاری فارس با دستور آمریکا مسدود شد». یورونیوز. ۲۰۲۰-۰۱-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۴.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ فرهمند، مهرداد (۶ تیر ۱۳۹۱). «چرا خبرهای فارس تکذیب می‌شود». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۱.
  4. «هک سایت خبرگزاری فارس، انتقاد صدراعظم آلمان از پیگرد معترضان».
  5. «وب‌سایت خبرگزاری فارس توسط گروه هکری «بلک ریوارد» هک شد». آراف‌آی. ۲۰۲۲-۱۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۱۲.
  6. «سخن ما | خبرگزاری فارس». www.farsnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۸.
  7. خردادماه سال ۱۳۸۲ به شمارهٔ ۸۰۸۴/۳۲ در روزنامهٔ رسمی جمهوری اسلامی
  8. دوازدهم شهریور ماه سال ۱۳۸۷ با شمارهٔ ت۱۷۵۴۷/ ۳۲ در روزنامهٔ رسمی کشور
  9. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷.
  10. «حمیدرضا مقدم‌فر با مدیر عاملی خبرگزاری فارس خداحافظی کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱.
  11. مراسم رسمی تودیع و معارفهٔ مدیرعامل خبرگزاری فارس برگزار شد
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام خبرگزاری فارس، سخن ما وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  13. رسانه برتر جمهوری اسلامی توسط نظامیان اداره می‌شود بایگانی‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine - روز آنلاین
  14. «مدیرعامل خبرگزاری فارس تغییر کرد». ایسنا. ۲۰۱۷-۱۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۳.
  15. علت خداحافظی مدیرعامل فارس پس از پنج سال؟ تابناک
  16. «آمریکا «خبرگزاری فارس» را تحریم کرد». ۵ بهمن ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۵ بهمن ۱۳۹۸.
  17. «پشت‌پردهٔ راه‌اندازی و ادامه‌به‌کار «خبرگزاری فارس» از زبان «خبرنگار سابق پارلمانی» آن؛ فارس، ساخته و پرداختهٔ «کیهان» است». سایت خرداد. ۱۴ اسفند ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مارس ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۰۹.
  18. «اخراج و استعفای اجباری ۳۹ کارمند خبرگزاری فارس». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۰۹.
  19. Paraszczuk, Joanna (25 June 2012). "Morsy Denies Iranian Interview on Peace 'Review'". The Jerusalem Post. Retrieved 29 August 2013.
  20. «ایرنا مصاحبهٔ «فارس» با رئیس‌جمهور مصر را تکذیب کرد». دویچه‌ولهٔ فارسی. ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۱.
  21. Iran denies detaining seven U.S. troops
  22. سوئیس بازداشت سفیرش در ایران را تکذیب کرد
  23. ایران دستگیری ۱۰ جاسوس را تکذیب کرد
  24. گزارش‌های ضد و نقیض از 'انفجار' در مسیر حرکت احمدی‌نژاد
  25. موضوع ممنوع‌الخروج شدن محمد خاتمی
  26. «البرادعی: قانون‌اساسی مصر در حد قانون اساسی بورکینافاسو هم نیست». خبرگزاری فارس. ۶ دی ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۶ تیر ۱۳۹۱.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ گاف‌های ادامه‌دار سایت فارس(خبرگزاری ایرنا ۳۱ خرداد ۱۳۹۱)
  28. روسیه و سوریه خبر رزمایش مشترک با ایران و چین را تکذیب کردند (رادیو فردا ۳۰ خرداد ۱۳۹۱)
  29. فرارو
  30. دیدارنیوز، پایگاه خبری تحلیلی (۱۸ مهر ۱۳۹۵). «سارینای فرانابغه؛ از ادعا تا واقعیت». دیدار نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۹.[پیوند مرده]
  31. «خبرگزاری فارس - روایت استعداد برتر 12 ساله ایرانی برای ساخت کلیه و اندام‌های بدن+تصاویر و فیلم». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۹-۰۹-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۹.
  32. فضل زرندی، سعید (۲۰۲۱-۰۶-۲۹). «بررسی عملکرد خبرگزاری فارس در انتخابات 1400». نسیم آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۰۶.
  33. Revolutionary Guards Extend Reach to Iran's Media Wall Street Journal,NOVEMBER 4, 2009
  34. «وب‌سایت خبرگزاری فارس توسط گروه «بلک ریوارد» هک شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
  35. «گروه بلک ریوارد وب‌سایت خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، را هک کرد». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۶.
  36. «خبرگزاری فارس هک شد». اقتصاد نیوز. ۴ آذر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲.
  37. «محتوای دو سند هک‌شده از خبرگزاری فارس: تهدید بازیکنان تیم ملی و استفاده از کی‌روش». رادیو فردا. ۶ آذر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲.
  38. «گزارش آیین افتتاح دانشکده رسانه فارس +عکس و فیلم». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳.
  39. خبرگزاری فارس
  40. خبرگزاری فارس
  41. مراسم معارفه سرپرست خبرگزاری فارس کرمانشاه برگزار شد + تصاویر خبرگزاری فارس
  42. خبرگزاری فارس رابطان خبری را در شهرستان‌های تابعهٔ استان‌ها فعال می‌کند خبرگزاری فارس
  43. «فهرست کامل نشریات و خبرگزاری‌های دارای مجوز لرستان». پایگاه خبری یافته (به پایگاه خبری یافته). ۱ تیر ۱۳۹۲.
  44. مهرداد دهقانی (۵ مهر ۱۳۹۳). «با حضور استاندار لرستان صورت گرفت: آغاز حفر نخستین تونل راه‌آهن دورود ـ خرم‌آباد». خبرگزاری فارس.
  45. «رحمانی‌فضلی: سیاست دولت حمایت از کشاورزان است». خبرگزاری فارس. ۳۰ دی ۱۳۹۵.
  46. خبرگزاری فارس، مازندران
  47. خبرگزاری فارس، حوزهٔ اردبیل
  48. خبرگزاری فارس، حوزهٔ مازندران

پیوند به بیرون ویرایش