دشت قبچاق

دشت قبچاق و یا قفچاق دشت و ناحیه‌ای است در شمال دریای خزر که طایفهٔ ترکان منسوب بدان را ترکان قبچاقی گویند .مدت زیادی پیش از استقرار قبایل ترک و مغول سکاها که مردمانی از نژاد هند و اروپایی بودند در این دشت سکنی گزیده و در این دشت به دامپروری و کوچرویی مشغول بودند و این مکان سرزمین آنان محسوب می گردید.این مکان همچنین محل سکونت ترکان سلجوقی پیش از در دست گرفتن قدرت توسط آنان و فرمانروایی بر کشور ایران بود، که در این مکان به گله داری و کوچرویی مشغول بودند.پس از روی کار آمدن چنگیز خان مغول و تسلط مغولان بر این مکان، در هنگام تقسیم ممالک اشغال شده توسط خان مغول، چنگیز خان، دشت قبچاق به جوجی خان پسر چنگیز خان مغول رسید و جوجی خان و پسرش باتو خان و فرزندان او در آن ناحیه به سر برده و به فرمانروایی پرداختند. بنا بر گفته تاریخ نویسان، تا سال ۹۲۹ ه ق. فرزندان جوجی در دشت مزبور حکمرانی کرده و دشت قبچاق را به دو قسمت تقسیم کردند، دشت قبچاق شرقی یعنی ناحیهٔ بین درهٔ سفلای سیحون و کوه‌های الغ طاغ (الغ تاغ) و کوچک طاغ (کوچک تاغ) که محدود بود از مغرب به مساکن قبایل گوگ (کبود) اردو، مطیع باتو از شمال به مساکن ازبکان مطیع شیبان از مشرق به خانات اولوس جغتای، از جنوب به ریگزار قزل قوم و کوه‌های الکساروسکی. دشت قبچاق غربی، یعنی ناحیه‌ای که رودهای دن و رود ولگا آنرا مشروب می‌سازد و محدود بود از مشرق به کوه‌های اورال از مغرب به رود دنپیر از شمال به دریای خزر و از جنوب به دریای سیاه.

Cuman-Kipchak Confederation دشت قبچاق
Khanate
→   → ۹۰۰–۱۲۲۰ ←
Coat of arms
دشت قبچاق در اوراسیا سال ۱۲۰۰
پایتخت	نامشخص
زبان‌(ها)	زبان‌های ترکی‌تبار
ساختار سیاسی	Khanate
تاریخچه
- تأسیس	۹۰۰
- انقراض	۱۲۲۰

قومی از ترکان قبچاقی ترکان قنقلی بودند و ترکان خاتون (مادر محمد خوارزمشاه) از ترکان قنقلی بود.

جستارهای وابسته

• حمله مغول به ایران

منابع

• معین، محمد (۱۳۵۸)، فرهنگ فارسی، جلد ششم، تهران: انتشارات امیرکبیر
• اقبال آشتیانی، عباس (۱۳۸۹)، تاریخ مغول، تهران: موسسه انتشارات نگاه، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۵۱-۴۵۲-۵