دوبله
دوبله (به انگلیسی: Dubbing) (واژه مصوب فرهنگستان: صداگذاری)،[فرهنگستان ۱] یا دوبلاژ (به فرانسوی: Doublage)، یک فرایند پس از تولید است که درصنعت فیلم‌سازی و تولید ویدئو انجام می‌شود. در این پروسه، ضبط‌های اضافی یا تکمیلی توسط صداگذار[فرهنگستان ۲] با صدای تولیدی اصلی «میکس» یا سینک می‌شوند. صداگذاری به معنای جداسازی، حذف یا تغییر صدای زبان تولیدی فیلم است؛ به عبارت دیگر، به فرایند ساخت صداهای مختلف و انطباق آنها با یک صحنه از فیلم از طریق منابع صوتی گوناگون که توسط صداگذار انجام می‌گیرد، صداگذاری گفته می‌شود. همچنین در اصطلاح دیگر، «دوبله» به بیان گفت‌وگوها یا گفتار فیلم به زبان دیگر، براساس متن ترجمهشده اشاره دارد که «دوبله کردن» (گفتارگردانی)[فرهنگستان ۳] نامیده می‌شود.[۱]
صداگذاری
ویرایش«صداگذار» براساس صداهای ضبط شده در هنگام فیلمبرداری که به همراه نسخه فاین کات و با شات لیست به او تحویل داده می شود کار خود را شروع می کند.
صداگذار براساس موقعیت زمانی و مکانی فیلم بایستی علاوه بر استفاده از صدا های موجود که در سر صحنه ضبط شده‌اند و در نظر او از لحاظ فنی قابل استفاده هستند، توسط یک فولی‌من یا فولی‌واکر بعضی صدا ها را مانند صدای پا، صدای نفس‌نفس زدن کاراکترها و صدای اشیاء مورد استفاده در صحنه، مانند چکاوک شمشیرها و تمامی صدا هایی که مورد استفاده فیلم است و در حین فیلمبرداری ضبط نشده یا خیلی ضعیف ثبت شده و قابل استفاده نیستند را بازآفرینی و ضبط می‌نماید و با استفاده از صداهای آرشیوی بقیه صداها را مانند صدای محیط، صدای زوزه باد، صدای رعد و برق، شیههٔ اسب، و… را به فراخور صحنه آماده و بر روی فیلم میکس می کند.
در استودیوی دوبلاژ با استفاده از نرم‌افزار های موجود میکس صدا تمامی صدا ها با هم مخلوط شده و بعضی صدا ها توسط این نرم‌افزارها به‌صورت اکولایزر براساس قصهٔ فیلم و در جهت ایجاد حس و حال فیلم تغییر می یابند؛ مانند تیز کردن صدا، تغییر صدا، بم کردن صدا، تلفنی کردن، و…؛ و همچنین ساخت صداهایی جدید برای موجودات فضایی از طریق مخلوط چند صدا و…
در پایان بعد از میکس نهایی و تأیید توسط طراح صدا، صدا های مخلوط شده به لابراتوار فرستاده شده و بر روی حاشیهٔ فیلم ضبط می شود.
از جمله موارد قابل بررسی و تأمل در صدا گذاری فیلم صدا گذاری فیلم‌های انیمیشن است که تفاوت های بسیاری با فیلم‌های سینما دارد.
صداگذاری بیشتر روی فیلم های قدیمی-خارجی-انیمیشن-فیلم هایی که صدابرداری ضعیف دارن و... انجام می شود.
انواع بهره‌گیری از صدا
ویرایشبه دو روش می‌توان از صدا استفاده کرد.
همزمان کردن صدا و تصاویر را سنکرون می‌نامند.
پلی‌بک
ویرایشتنظیم تصویر براساس موسیقی و صدا.
انواع ضبط صدا
ویرایشضبط صدا بر حاشیهٔ فیلم به دو روش انجام می‌شود.
مغناطیسی
ویرایشدر روش مغناطیسی نواری به رنگ قهوه‌ای در حاشیه فیلم نصب یا گوتینگ می‌شود که صدا بر روی آن ضبط می‌گردد.
مزایای روش مغناطیسی
ویرایشکیفیت صدای مغناطیسی بهتر از روش اپتیک است.
معایب روش مغناطیسی
ویرایشاگر فیلم یا نوار صدا در معرض یک میدان مغناطیسی قرار گیرد اطلاعات روی حاشیه فیلم بتدریج پاک می‌شود.
نوری (اپتیک)
ویرایشدر روش نوری یا اپتیک در حاشیهٔ فیلم صدا به ارتعاشات نوری تبدیل شده و ضبط می‌شود.
مزایای روش نوری
ویرایشمیدان مغناطیسی بر آن اثر نمی‌کند.
معایب روش نوری
ویرایشکیفیت صدا به خوبیِ روش مغناطیسی نیست.
دوبله کردن
ویرایشفیلمها، ویدئوها و گاهی بازی‌های ویدئویی اغلب به زبان محلی بازارهای خارجی دوبله می‌شوند. در توزیع خارجی، دوبله در فیلم‌های تلویزیونی، سریال‌های تلویزیونی، کارتون‌ها و انیمه‌ها رایج است.[۲]
انواع دوبله
ویرایشدوبله به دو صورتِ همزمان و ناهمزمان (غیرهمزمان)، گروهی و تک‌نفره انجام می‌گیرد. در دوبلهٔ همزمان، صدای جایگزین باید با حرکات لب افرادِ داخل فیلم هماهنگ باشد. در گذشته، برای انجام این نوع دوبله نواری صوتی برای صداهای جانبیِ فیلم تهیه می‌شد، اما اکنون چون در بیشتر فیلم‌های روزِ دنیا نوارِ گفتار و نوارِ صداهای جانبی جداگانه تهیه می‌شوند، صرفاً نوارِ گفتار عوض می‌شود.
دوبله همزمان
ویرایشدوبله همزمان یک فیلم در حال پخش در سینما است مردم نشسته‌اند و دوبلرها زنده و نفس به نفس دوبله می‌کنند اگر اشتباهی شود و کلمه یا جمله ای جا بیفتد یا اشتباهی در دوبله کردن انجام شود، امکان برگشت و درست کردن آن وجود ندارد.
دوبلهٔ ناهمزمان
ویرایشدر دوبلهٔ ناهمزمان، لزومی برای تطبیق صدای جایگزین با حرکات لبِ افرادِ فیلم وجود ندارد. در این نوع دوبله، صدای اصلی فیلم قطع نمی‌شود و تنها از شدت آن کاسته می‌شود. دوبلهٔ فیلم‌های مستند غالباً دوبلهٔ ناهمزمان است. از این دوبله در برخی کشورها، ازجمله در روسیه برای فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها استفاده می‌شود. در دوبلهٔ ناهمزمان فیلم‌های داستانی، بیشتر اوقات یک نفر یا دو نفر (یک زن و یک مرد) به‌جای تمامی نقش‌ها حرف می‌زنند.
دوبله در ایران
ویرایشدر ایران گویندگان فیلم، انیمیشن و مستند به دو صورت سر ضبط پروژه‌های فیلم و انیمیشن حاضر می‌شوند.
تک‌نفره (اینکاسترو)
ویرایشدر این روش هر گوینده به‌تنهایی آفیش می‌شود و دیالوگ‌های خود را به‌صورت یک‌نفره ضبط می‌کند.
همگانی یا دسته‌جمعی
ویرایشدر این روش، گویندگان پس از تمرین با یکدیگر، سرِ ضبط استودیو به گفتن دیالوگ‌ها می‌پردازند. این روش، در دوبلهٔ ایران، از دیرباز تا کنون وجود داشته‌است.
مدیر دوبلاژ
ویرایشمدیر دوبلاژ یا سرپرست گویندگان به کسی گفته می‌شود که مهم‌ترین بخش دوبلاژ را بر عهده دارد. در اصل یک مدیر دوبلاژ موفق کنترل کامل و دقیقی بر گویندگان یا دوبلورها دارد و پس از دریافت ترجمه از مترجم، آن را ویراسته می‌کند و به گویندگان تحویل می‌دهد. یک مدیر دوبلاژ موظف است فن بیان کاراکتر مورد نظر را پیش از کار و در حین کار به دوبلور القا کند و اشکالات و ایرادات وی را با آموزش برطرف کند.
یادداشت‌ها
ویرایش- ↑ «صداگذاری» [سینما و تلویزیون] هم‌ارزِ «dubbing»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ صداگذاری)
- ↑ «صداگذار» [سینما و تلویزیون] هم‌ارزِ «dubbing mixer, re-recording mixer»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر چهارم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۹-۱ (ذیل سرواژهٔ صداگذار)
- ↑ «گفتارگردانی» [سینما و تلویزیون] هم‌ارزِ «dubbing, doublage (fr.)»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ گفتارگردانی)
منابع
ویرایش- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.