رضا قطبی

رضا قطبی (زاده فروردین ۱۳۱۷در لاهیجان) مشهور به مهندس قطبی، استاد ریاضی دانشگاه صنعتی آریامهر، سیاست‌مدار ایرانی و رئیس تلویزیون ملی ایران از سال ۱۳۴۲ تا شهریور ۱۳۵۷ بود.

رضا قطبی
زادهٔ	۱۳۱۷ لاهیجان
ملیت	ایرانی
پیشه	سیاست‌مدار رئیس تلویزیون ملی ایران
والدین	محمدعلی قطبی (پدر) لوئیز صمصام بختیاری (مادر)

خانواده

او فرزند محمدعلی قطبی (مهندس ساختمان و مقاطعه کار) و لوئیز صمصام بختیاری و هم‌چنین پسردایی فرح دیبا (همسر محمدرضاشاه پهلوی) بود. محمدعلی قطبی، فرزند شیخ باقرخان امجدالسلطان ابن شیخ اسماعیل [شیخ الاسلام] ابن محمدرضا ابن شیخ عبدالوهاب ابن شیخ باقر ابن شیخ جعفر ابن شیخ قطب الدین محمد لاهیجی بود. قطب الدین محمد لاهیجی، جد آنان از جمله علما و ریاضیدانان قرن یازدهم هجری بود.

فرح دیبا به دلیل مرگ پدرش سهراب دیبا، از کودکی با خانواده قطبی زندگی می‌کرد.

تحصیلات

قطبی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ایتالیایی‌ها و دوره دبیرستان را در مدرسه فرانسوی‌ها گذراند. سپس به کمک بورس خیریه ایزابل تهران به همراه دخترعمه‌اش فرح دیبا جهت ادامه تحصیل رهسپار فرانسه شد و در رشته مهندسی برق در پلی‌تکنیک پاریس مشغول به تحصیل گردید. او در دروس ریاضی از استعداد خوبی برخوردار بود.

او از دانشجویان ملی‌گرای عضو حزب پان ایرانیست بود، ولی پس از ازدواج فرح پهلوی با محمدرضاشاه پهلوی در سال ۱۳۳۸، تحصیلات خود را به پایان رساند و به ایران بازگشت و به دربار راه پیدا کرد.

فعالیت‌ها

او ابتدا در دفتر کوچکی وابسته به وزارت اطلاعات و جهانگردی مشغول به کار شد و طرحهای مربوط به تأسیس یک تشکیلات بزرگ تلویزیونی را تهیه می‌کرد، تا اینکه به ریاست تشکیلات جدید «سازمان تلویزیون ملی ایران» منصوب شد و تا سال ۱۳۵۷ خورشیدی این سمت را برعهده داشت.

او همچنین مدیر عامل سازمان هنر شیراز بود که از سال ۱۳۴۶ عهده‌دار برگزاری جشن هنر شیراز بود. گفته می‌شود که قطبی و شجاع‌الدین شفا پیشنهاد دهندگان طرح تغییر تقویم کشور از هجری خورشیدی به شاهنشاهی بودند. متن خطابه معروف من صدای انقلاب شما را شنیدم (واپسین سخنرانی محمدرضا پهلوی در تلویزیون) را نیز او به همراه سید حسین نصر نوشته بود که شاه را با اصرار و فشار زیاد راضی به خواندن آن کردند.

افکار و عقاید

قطبی خود را ناسیونالیست می‌دانست ولی در واقع یک طرفدار چپ بود. در تلویزیون از افراد باسواد و با استعداد استفاده می‌کرد. او حتی اجازه داد افرادی مانند خسرو گلسرخی و احمد شاملو نیز در تلویزیون به فعالیت بپردازند. پخش تصاویر تشییع جنازه غلامرضا تختی از تلویزیون موجب شد تا روابط وی مدتی با محمدرضا پهلوی تیره شود. بخصوص که ساواک نیز مرتباً در خصوص وی گزارش‌های منفی برای شاه می‌فرستاد. سپهبد محسن محسن هاشمی نژاد درباره نحوه فعالیت او در تلویزیون ملی ایران گفته است:

خود من در کانال دو فیلمی را دیدم که به دانشجویان نشان می‌داد به چه ترتیب شما در مقابل پلیس مقاومت کنید. یک فیلم سینمایی که موضوعش این بود. و همان شب من به آقای قطبی تلفن کردم که آقا شما چه منظوری از این کار دارید؟ شما نمی‌بینید الان وضع دانشگاه‌ها به چه صورتی است که هر روز پلیس با دانشجویان درگیر است؟ شما دارید درس می‌دهید به این‌ها؟

پس از انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قطبی مدتی در تهران بصورت مخفیانه زندگی می‌کرد تا اینکه فرح پهلوی با پرداخت هزینه‌ای کلان راه خروج وی را فراهم کرد و پس از مرگ شاه بار دیگر قطبی به حلقه یاران فرح پیوست.

او در آمریکا نیز به فعالیت‌های مخابراتی اشتغال داشته‌است.

حاشیه

با مطرح شدن نام افشین قطبی به عنوان مربیگری تیم فوتبال پرسپولیس در سال ۱۳۸۶ بسیاری از رسانه‌ها مدعی شدند که او پسر رضا قطبی است. اما افشین قطبی ماه‌ها بعد پیش از نوروز ۱۳۸۷ در یک گفتگوی رادیویی این نسبت را تکذیب کرد.

منابع

• از سید ضیاءالدین تا بختیار، مسعود بهنود.
• پدر و پسر، محمود طلوعی.
• مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر

رئیسان رادیو و تلویزیون ایران