حزب پان ایرانیست

حزبِ پان ایرانیست تشکیلاتی است که هدفِ خود را مبارزه با استثمار، استبدادو استعمار می‌داند. پایه‌های ایدئولوژیکِ این تشکیلات، در ۱۵ شهریور ۱۳۲۰ بنیاد گذاشته شد و در سال ۱۳۳۰ واردِ مرحلهٔ حزبی و سیاسی شد. این سازمان در دوره‌های گوناگون در مجلس شورای ملی نماینده داشت. پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷) مرکزِ اصلیِ حزب به خارج از کشور منتقل شد و هم‌اکنون در داخل و خارج از ایران به فعالیتِ خود ادامه می‌دهد.

حزب پان ایرانیست
رهبر	زهرا صفارپور
بنیان‌گذار	محسن پزشکپور
بنیان‌گذاری	۱۳۲۶
مقرها	تهران
مرام سیاسی	پان‌ایرانیسم ملی‌گرایی ایرانی
وبگاه
paniranist-party.org/index.php
سیاست در ایران حزب‌ها انتخابات

تاریخچه

مکتب پان ایرانیسم در سال ۱۳۲۶ به رهبری محسن پزشکپور بنیان‌گذاری گردید. افراد این مکتب در سال‌های ۱۳۲۰ به هنگام ورود نیروهای انگلیسی به ایران و در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ به هنگام اشغال آذربایجان بدست ارتش سرخ با تشکیل گروه‌های ضربت و زیرزمینی به مبارزه علیه بیگانگان پرداخته بودند. در سال ۱۳۳۰ خورشیدی مکتب پان ایرانیسم به مرحله نوینی گام گذاشت و حزب پان ایرانیست تشکیل گردید. در همان سال داریوش فروهر و محسن پزشکپور، دو تن از اعضای برجستهٔ حزب بر سر روش فعالیت سیاسی و موضعگیری در قبال درگیری میان شاه و مصدق و سلطنت شاه مطابق با قانون اساسی مشروطه، اختلاف نظر پیدا کردند و حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم به رهبری داریوش فروهر از حزب پان ایرانیست جدا شد.

ملی شدن صنعت نفت

حزب پان ایرانیست در جریان مبارزات مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا کودتای ۲۸ مرداد حضور فعال داشت و رسماً از دولت دکتر محمد مصدق حمایت می‌کرد. در تاریخ ۳۰ تیرماه ۱۳۳۱ یکی از اعضای حزب در جریان تظاهرات کشته شد و در جریان کودتای بیست و هشتم مرداد سال ۱۳۳۲ اوباش همراه با شعبان جعفری به دفتر مرکزی حزب در تهران یورش بردند. حزب پان ایرانیست تا رویداد سال ۱۳۳۲ از دولت قانونی مصدق رسماً حمایت کرد. اما پس از کودتای ۲۸ مرداد، سیاست عدم تقابل با حکومت را در پیش گرفت. حزب ملت ایران به عنوان یک گروه مخالف به جبهه ملی ایران پیوست و فعالیت خود را در قالب یک گروه اپوزیسیون ادامه داد.

فعالیت‌های پارلمانی

حزب پان ایرانیست از سال ۱۳۴۶ با شرکت در انتخابات مجلس دوره ۲۲ توانست ۵ عضو در مجلس شورای ملی داشته باشد. همزمان نیز در مجلس مؤسسان برای اصلاح قانون اساسی نیز حضور داشت. اعضای حزب پان ایرانیست تا سال ۵۷ به گونه آشکار و نهان در میدان سیاسی و فرهنگی ایران زمین حضور داشتند و چه در مجلس شورای ملی (دوره‌های ۲۲ و ۲۵) و چه در کابینه‌های وقت فعالیت می‌کردند؛ محسن پزشکپور و دکتر محمدرضا عاملی تهرانی دو تن از اندیشمندان و سیاستمدارانی هستند که به پایداری پایه‌های تئوریک نهضت پرداختند.

تجزیه بحرین

با کودتای بیست و هشتم مرداد و سرنگونی دولت مصدق، برخی اعضای حزب دوران چند ماهه ای را در بازداشتهای کوتاه مدت به‌سر بردند. اما سیاست کلی حزب تا جریان تجزیهٔ بحرین و استیضاح دولت هویدا بر تنش زدایی و عدم تقابل با نظام حاکم استوار گردید و همچنین سلطنت شاه به عنوان اصلی از اصول قانون اساسی مشروطه مورد پذیرش قرار گرفت. اما پس از استیضاح دولت هویدا، تابلوهای دفاتر حزب پان ایرانیست در سراسر کشور جمع‌آوری شد و هر پان ایرانیستی که به شغلی بالاتر از آموزگاری اشتغال داشت از سمت خود برکنار گردید.

حزب رستاخیز

با تصمیم شاه مبنی بر ظهور حزب رستاخیز به عنوان تنها حزب رسمی کشور، تمام احزاب قانونی و از جمله حزب پان ایرانیست موظف شدند تا در این حزب به صورت فرمایشی ادغام شوند اما این وضعیت چندان به درازا نکشید و در زمان نخست‌وزیری شریف امامی، محسن پزشکپور رسماً ابقای مجدد حزب پان ایرانیست و خروج از حزب رستاخیز را اعلان کرد که کشمکشهایی را هم به دنبال داشت.

انقلاب اسلامی و انتقال به خارج از ایران

پس از انقلاب سال پنجاه و هفت و دستگیری اعضا و اعدام دکتر عاملی تهرانی، کادر مرکزی حزب پان‌ایرانیست در سال ۱۳۵۹ به برون مرز انتقال یافت ولی محسن پزشکپور با وجود سختی‌های فراوان در سال ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و حزب کوشش‌های خود را از سرگرفت.

کنگره‌های حزب پان ایرانیست بعد از انقلاب

بعد از انقلاب حزب پان ایرانیست موفق به برگزاری کنگره خود در سال‌های ۱۳۷۶، ۱۳۷۹، ۱۳۸۱ گردید ولی در برگزاری کنگره دهم خود در سال ۱۳۸۴ ناکام مانده و دیگر کنگره ای برگزار نکرده‌است.

کنگره هفتم

در بهمن ۱۳۷۶ با ادامهٔ فعالیت‌ها، اولین کنگره حزب پس از انقلاب تشکیل شد. کنگره هفتم پان ایرانیستها در بهمن ماه ۱۳۷۶ به ریاست مهدی صفارپور تشکیل و افراد زیر را به سمت شورای عالی رهبری انتخاب می‌کند: عبدالرضا باستانی، سهراب اعظم زنگنه، قدرت‌الله جعفری، مهدی صفارپور، سید رضا کرمانی، ابراهیم می‌رانی، منوچهر یزدی. در این کنگره محسن پزشکپور به سمت رهبری نهضت پان ایرانیسم برای همیشه انتخاب می‌شود و سید رضا کرمانی نیز مسوولیت دبیر شورای عالی حزب و مسوولیت اجرایی ان را عهده‌دار می‌گردد.

کنگره هشتم

کنگره هشتم در مورخ ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۷۹ در محل دفتر فعلی حزب پایگاه سیاووشان آغاز به کار می‌کند که با فشار مأموران امنیتی پس از سه ساعت به کار خود پایان می‌دهد با توجه به شرایط اضطراری کنگره قبل از خاتمه به ابقای شورای عالی رهبری قبلی رأی می‌دهد.

کنگره نهم

کنگره نهم حزب پان ایرانیست در تاریخ ۱۵ شهریور ماه ۱۳۸۱ با حضور ۲۷۰ نفر از منتخبان برگزار گردید که آخرین کنگره تشکیل شده این حزب می‌باشد در این کنگره اعضای شورای مرکزی برای مدت سه سال انتخاب شدند. مطابق با نتایج انتخابات اعضای اصلی و علی‌البدل شورای رهبری، هیئت داوری به شرح زیر است:

اعضای اصلی شورای عالی رهبری

• ۱ – سهراب اعظم زنگنه
• ۲ - قدرت‌الله جعفری – قائم مقام دبیرکل
• ۳ – ابراهیم می‌رانی
• ۴ – منوچهر یزدی – سخنگو
• ۵ – رضا کرمانی – اخراج
• ۶ – حسین شهریاری - اخراج
• ۷ – زهرا صفارپور – دبیرکل

اعضای علی‌البدل

• ۱ – اسماعیل رحیمی
• ۲ – نوربخش رحیم زاده
• ۳ – ابراهیم قیاسیان
• ۴ – خلیل طلایی
• ۵ – رسول رازی
• ۶ – مهدی توکلی
• ۷ – مسعود جهان‌نما

شورای داوران

• ۱ – رسول رازی
• ۲ – مهندس فضل‌الله امینی
• ۳ – مسعود جهان‌نما
• ۴ – عبدالرضا باستانی
• ۵ – غلامحسین آصف

کنگره دهم و دستگیری‌های حزب پان ایرانیست

پس از آن در سال ۱۳۸۴ با یورش نیروهای انتظامی و امنیتی، کنگرهٔ دهم حزب ناکام ماند و فشار بر اعضای حزب روز به روز بیشتر شده و متعاقباً تعدادی از اعضا در کرج، تهران، و خوزستان دستگیر و برخی با احکام حبس مواجه شدند.

تغییرات

تا تابستان ۱۳۸۷ حزب کماکان با همان کنگرهٔ قبل فعال بود ولی در شهریور ماه ۱۳۸۷ با انجام تغییراتی در کادر رهبری بانو زهرا صفارپور به دبیر کلی حزب انتخاب شد. اما در سال ۱۳۸۹ با توجه به اختلافات به وجود آمده و عدم امکان تشکیل کنگره جدید دو نفر از اعضای شورای رهبری در شهریور ماه ۱۳۸۹ رضا کرمانی و حسین شهریاری به همراه امضاء حدود ۱۰۰ نفر از اعضا با انتشار بیانیه‌ای ادامهٔ فعالیت‌های کنگره نهم رابه مصلحت ندانسته و خواستار تشکیل شورای موقت رهبری در برونمرز شدند. در برابر، شورای عالی رهبری حزب پان ایرانیست، رضا کرمانی عضو شورا عالی رهبری را به همراه چند نفر دیگر از اعضای سازمان جوانان اخراج نمود و به جای رضا کرمانی و حسین شهریاری از اعضای علی‌البدل برای تکمیل شورای عالی رهبری استفاده نمود.

اساسنامه حزب پان ایرانیست

حزب پان ایرانیست در خارج از ایران

در طول تمام سال‌های پس از انقلاب ایران (۱۳۵۷)، علاوه بر آن دسته از هواداران حزب پان ایرانیست که در بیشتر شهرهای بزرگ ایران فعالیت دارند، بسیاری از ایشان در پایتختهای اروپایی و برخی شهرهای کانادا، استرالیا و آمریکا به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند.

انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ و مجلس دهم

حزب پان ایرانیست مانند سایر احزاب ملی‌گرای اپوزیسیون داخل این انتخاباتها را تحریم کرد.

گروه‌های موازی

با توجه به خروج برخی از افراد از حزب پان ایرانیست این موضوع سبب گردید که زهرا صفارپور دبیرکل حزب پان ایرانیست در خصوص فعالیت‌های این حزب و همچنین دربارهٔ گروه‌های موازی بیانیه‌ای صادر کند و فعالیت‌های گروه‌های موازی مدعی پان‌ایرانیست و همین‌طور «سازمان جوانان حزب پان ایرانیست» و سایت‌های وابسته به این گروه‌ها را فاقد اعتبار و بی‌ارتباط با حزب پان ایرانیست اعلام کند. تکرار موضوع فوق باعث شد که مجدداً حزب پان ایرانیست در این خصوص بیانیه‌هایی مبتنی بر غیررسمی بودن و عدم وابستگی سایر سایت‌ها و گروه‌های همنام را اعلام نماید.

به نام خداوند جان و خرد

پاینده ایران

هم میهنان ارجمند و اندامان گرانقدر حزب پان ایرانیست - از آن روز که آموختم به ایران و سر بلندی ایران بیندیشم وارد راهی شدم که احساس کردم این راه تغییرناپذیر و بی‌بازگشت است …

وفاداری به راهی که برگزیده بودم سبب شد تا اعضای شورای عالی رهبری حزب پان ایرانیست در تاریخ ۱۷ / ۸ /۱۳۸۷ مرا به عنوان دبیرکل حزب پان ایرانیست برگزینند. چنین بود که مصمم شدم پایه‌های مسئولیت و وظایف حزبی ام را بر اساس فرامین کتاب " بنیاد " و اساسنامه حزب بنیاد نهم …

با چنین بینشی در طول مسئولیتم با تعداد بسیار اندک از جوانان روبرو شدم که جویای نام بودند و حزب را نردبانی برای مقاصد خود تصور می‌کردند. بعد از گفت و شنودهای بی‌حاصل با این جوانان، نظر خود را نسبت به اخراج آنان از حزب با شورای عالی رهبری در میان نهادم که پس از بر رسی‌های لازم حکم اخراج آنان طبق اساسنامه حزب صادر شد. ...

مدتی است در فضای مجازی، سایت و و بلاگ‌هایی مشاهده می‌گردند که خود را وابسته به سازمان جوانان حزب پان ایرانیست معرفی می‌کنند. از آنجا که به کرات در مورد این سایت یا سایت‌های دیگر مورد پرسش قرار گرفته‌ام، ضروری دیدم به اطلاع همگان برسانم که گردانندگان این سایت هیچگونه ارتباطی با حزب پان ایرانیست تهران و دفتر مرکزی، پایگاه سیاوش ندارند و اساساً حزب، سازمانی به نام (سازمان جوانان) ندارد، زیرا مسایل مربوط به جوانان به صورت شورایی و زیر نظر شورای عالی رهبری حزب اداره می‌شود .

لذا تنها سایت مورد تأیید که زیر نظر شورای عالی رهبری حزب پان ایرانیست در فضای مجازی وجود دارد با مشخصات زیر و تنها نشریه حزب با عنوان " حاکمیت ملت " می‌باشد.

سایت رسمی حزب پان ایرانیست

تأکید می‌نمایم سایت‌هایی که در فضای اینترنتی با نام پان ایرانیست وجود دارند از جمله " سازمان جوانان حزب پان ایرانیست " تحت کنترل و نظارت حزب پان ایرانیست نبوده و اقدامی است در راستای موازی سازی‌های مشکوک و فاقد اعتبار؛ لذا حزب پان ایرانیست هیچگونه مسئولیتی را در قبال مطالب و نوشتار و اقدامات آن‌ها نمی‌پذیرد.

پاینده ایران

— تهران – دبیرکل حزب پان ایرانیست: زهرا صفار پور ۱۵ آبان ماه ۱۳۹۱

تکرار موضوع فوق باعث شد که مجدداً حزب پان ایرانیست در این خصوص بیانیه‌هایی مبتنی بر غیررسمی بودن و عدم وابستگی سایر سایتها و گروه‌های همنام را اعلام نماید.

تشکیلات حزب پان ایرانیست و ساختار حزبی

ارکان حزب پان ایرانیست به قرار زیر است:

• - کنگره‌های عادی و فوق‌العاده؛
• - شورای عالی رهبری؛
• - دبیرکل و سازمان‌های تشکیلاتی زیرنظر او؛
• - شورای داوران.
  

مطابق با آخرین کنگره حزب پان ایرانیست (کنگره دکتر حسین طبیب) و تغییرات پس از ان افراد زیر مسولیت‌های گروه‌های رهبری، داوری، دبیر کلی دارند.

1. اعضای شورای عالی عبارتند از: شورای عالی رهبری زهرا صفارپور (دبیرکل)، قدرت‌الله جعفری (قائم مقام دبیرکل)، منوچهر یزدی (سخنگو)، خلیل طلایی، سهراب اعظم زنگنه.
2. دبیرکل زهرا صفارپور
3. مسولان شهرستان‌ها و سازمانها: ابراهیم قیاسیان / دفتر مرکزی تهران (پایگاه سیاوش)، غلام حسین آصف / مسئول استان خوزستان، حسن حیدری / مسئول شهرستان آبادان، اسماعیل رحیمی / مسئول تشکیلات آذربایجان و کردستان، خلیل طلایی / مسئول استان گلستان، ضرغامی / مسئول استان لرستان، امیری / مسئول شهرستان شیراز، کیومرث پشتکوهی / مسئول شهرستان شاهین شهر
4. شورای داوری: رسول رازی، فضل‌الله امینی، عبدالرضا باستانی، غلام حسین آصف، مسعود جهان‌نما

ارگان حزب پان ایرانیست

ارگان حزب پان‌ایرانیست، حاکمیتِ ملت است. از فروردین ۱۳۷۷ نشریه داخلی حزب پان‌ایرانیست به نام «ضد استعمار» منتشر شد و از شماره ۴۴ به «حاکمیت ملت» تغییر نام داد.

نشست‌های حزب

حزب پان ایرانیست در دو دفتر رسمی درون ایران اقدام به برگزاری نشست‌های حزبی می‌نماید.

منابع

• Engheta, Naser (2001). 50 years history with the Pan-Iranists. Los Angeles, CA: Ketab Corp. ISBN 1-883819-56-3
• تاریخچه مکتب پان ایرانیسم، هوشنگ طالع
• حزب پان ایرانیست، علی اکبر رزمجو
• حزب پان ایرانیست به روایت اسناد، شهلا بختیاری
• تاریخچه مختصر حزب پان ایرانیست، سهراب اعظم زنگنه

روز ۲۸ امرداد سه راه بوذرجمهری هوشنگ طالع http://fr.wikipedia.org/wiki/Parti_pan-iraniste_d%27Iran *

• http://en.wikipedia.org/wiki/Pan-Iranist_Party

نگارخانه

• 

  درفش حزب پان ایرانیست به رنگ‌های درفش ملی ایران و با نشان مخالف

جستارهای وابسته

• پان‌ایرانیسم
• محسن پزشکپور
• محمدرضا عاملی تهرانی
• رضا کرمانی
• حزب ملت ایران

پیوند به بیرون

• وب سایت رسمی حزب پان ایرانیست