رهنورد زریاب

رَهنورد زریاب (زاده ۳ شهریور / سنبله در کابل – درگذشته ۲۱ آذر ۱۳۹۹ در کابل) نویسنده‌ای معاصر در عرصهٔ داستان‌های کوتاه و یک روزنامه‌نگار اهل افغانستان بود.

محمداعظم رهنورد زریاب
در سال ۱۳۹۵
زادهٔ	مرداد ۱۳۲۳ کابل، افغانستان
درگذشت	۲۱ آذر ۱۳۹۹ (۷۶ سال) کابل، افغانستان
علت مرگ	ویروس کرونا سندرم حاد تنفسی ۲
ملیت	افغانستانی
محل تحصیل	دانشگاه کابل، دانشگاه ویلز جنوبی
پیشه	نویسنده
سال‌های فعالیت	۱۳۴۲ تا ۱۳۹۹ هجری خورشیدی
شناخته‌شده برای	پژوهش در ادبیات و فرهنگ
آثار	رمان: گلنار و آیینه، چار گرد قلا گشتم، شورشی که آدمی‌زادگکان و جان‌ورکان برپا کردند، کاکه شش‌پر و دختر شاه پریان، درویش پنجم، سکه‌ای که سلیمان یافت داستان کوتاه: داستان‌ها (شش عنوان در دو مجلد) سایر: قلندرنامه، هذیان‌های دور غربت، چه‌ها که نوشتیم، آزادی گفتار و اندیشه، پایان کار سه روین‌تن و…
همسر	سپوژمی زریاب
فرزندان	نگین، شبنم زریاب و پرند

زندگی

محمداعظم رهنورد زریاب در ۳ سنبلهٔ سال ۱۳۲۳ در کابل چشم به جهان گشود. پدرش از غزنی و مادرش از شمال کشور بود. وی از قوم هزاره های اهل سنت افغانستان بود. زریاب بعد از به پایان رساندن لیسه حبیبیه وارد دانشگاه کابل شد و رشته خبرنگاری را انتخاب کرد. مدتی پس از پایان تحصیل با استفاده از یک بورس تحصیلی به بریتانیا رفت و از دانشگاه ویلز جنوبی گواهی‌نامهٔ کارشناسی ارشد گرفت.

رهنورد زریاب در اوایل دههٔ ۱۳۷۰ خورشیدی به فرانسه مهاجرت کرد و پس از سقوط طالبان به کابل بازگشت و برای مدتی به عنوان مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ کار کرد. پس از آن کار خود را به عنوان ویراستار در تلویزیون طلوع به عنوان ویراستار ادامه داد. او همچنین به عنوان رئیس انجمن نویسندگان افغانستان نیز کار کرده بود.

در پاییز سال ۱۳۹۱ منوچهر فرادیس نویسنده افغانستانی، نشری را به نام محمداعظم رهنورد زریاب تأسیس کرد. اکنون این نشر، از ناشران صاحب‌نام و مهم افغانستان در حوزه پارسی زبان حساب می‌شود که آثار ادبی پارسی زبان و جهان را منتشر کرده‌است.

رهنورد زریاب از نظر شمار نوشته‌ها پرکارترین نویسنده افغانستان در چند دههٔ اخیر بود و به سبک‌های گوناگون می‌نوشت.

زریاب که در هفته‌های پایانی عمرش به کرونا مبتلا شده بود؛ در ۲۱ آذر ۱۳۹۹ (۱۱ نوامبر ۲۰۲۰) در بیمارستان ۴۰۰ بستر (تخت) کابل درگذشت.

رهنورد زریاب مقالاتی نیز درباه دربارهٔ صادق هدایت و بزرگ علوی نوشته‌است.

همسر او سپوژمی زریاب، نویسنده‌ای نامدار در افغانستان است. این زوج، سه فرزند دارند.

فعالیت‌ها

رهنورد زریاب پس از خدمت سربازی به این وظایف اشتغال داشت:

• خبرنگار در هفته‌نامه ژوندون؛
• مدیر عمومی خبرنگاران روزنامه اصلاح ـ انیس؛
• مدیر مسئول فصلنامهٔ ARYANA (Afghanistan Republic) که به زبان انگلیسی چاپ می‌شد.
• مدیر عمومی دفتر «معرفی افغانستان» (Publicity for Afghanistan؛
• مسئول بخش هنر در وزارت اطلاعات و فرهنگ؛
• آمر دفتر فرهنگ مردم؛
• دبیر روزنامهٔ The Kabul New Times؛
• دبیر بخش داستان‌نویسی اتحادیهٔ نویسندگان؛
• رئیس اتحادیهٔ نویسندگان افغانستان از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰؛
• مشاور وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان در دوران حامد کرزی که از این پست استعفا کرد.

کتاب‌شناسی

از رهنورد زریاب این کتاب‌ها به چاپ رسیده‌اند:

• داستان‌ها (مجموعهٔ شش جلدی داستان‌های کوتاه):
• شهر طلسم شده
• مردی که سایه‌اش ترکش کرد
• دزد اسپ
• و باران می‌بارید
• سگ و تفنگ
• مارهای زیر درختان سنجد
• پیراهن‌ها (ترجمه چند داستان از چند نویسنده جهان)
• حاشیه‌ها (مجموعه مقاله‌های پژوهشی)
• گنگ خوابدیده (مجموعه مقاله‌های پژوهشی)
• پایان کار سه رویین‌تن (مجموعهٔ مقاله‌های پژوهشی)
• زیبای زیر خاک خفته (گزیده داستان‌های کوتاه)
• گلنار و آیینه (رمان) نشر زریاب
• چه‌ها که نوشتیم (مقاله‌های پژوهشی و یادواره‌ها)
• دور قمر (بین سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۵ در شماره‌های مسلسل «وفا» در پیشاور به چاپ رسیده‌است)
• … و شیخ گفت (داستایت‌ها) نشر زریاب
• چار گرد قلا گشتم (رمان) نشر زریاب
• شورشی که آدمی زاده‌گکان و جان‌ورکان برپا کردند (رمان) نشر زریاب
• قلندرنامه
• کاکه شش پر و دختر شاه پریان (رمان)
• درویش پنجم (رمان) نشر زریاب
• سکه‌ای که سلیمان یافت (رمان) نشر زریاب
• آزای اندیشه و گفتار (مجموعه مقاله‌های پژوهشی)
• هذیان‌های دور غربت (طنزها)

رمان‌های ناتمام

• سیب و ارستاطالیس
• رازهای دایه پیر
• و سرانجام آقای سحرخیز بیدار می‌شود
• زن بدخشانی
• رهنورد زریاب فیلمنامهٔ فیلم «اختر مسخره» را نیز نوشته‌است.

جستارهای وابسته

• فهرست افراد هزاره

منابع

• «رهنورد زریاب». فردا (farda.org). دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۱.
• روان‌فرهادی. «افغانستان: ادبیات (AFGHANISTAN xii. Literature)». دانشنامهٔ ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۱.