زبان برمه‌ای (به برمه‌ای: မြန်မာဘာသာ) یک زبان طبیعی از خانواده زبان‌های چینی-تبتی از شاخه زبان‌های لولو-برمه‌ای است. این زبان، زبان رسمی میانمار است و همچنین این زبان از سوی حکومت این کشور به‌طور رسمی با نام میانمار شناخته می‌شود. اما بیشتر همان نام برمه‌ای را به کار می‌برند. برمه‌ای زبان بومی نژاد بامار (برمه‌ای) و دیگر زیرشاخه‌های نژادی وابسته است. در برمه ۳۲ میلیون نفر به‌عنوان زبان نخست و اقلیت‌های نژادی به‌عنوان زبان دوم به این زبان سخن می‌گویند. این زبان در خارج از برمه کاربرد ندارد.

Burmese
Myanmar language
မြန်မာစာ (written Burmese)
မြန်မာစကား (spoken Burmese)
بیانIPA:[mjəmàzà]
[mjəmà zəɡá]
زبان بومی درMyanmar
قومیتBamar
شمار گویشوران
۳۳ million  (2007)[۱]
Second language: 10 million (no date)[۲]
گونه‌های نخستین
Burmese alphabet
Burmese Braille
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 میانمار
 انجمن ملل آسیای جنوب شرقی
تنظیم‌شده توسطMyanmar Language Commission
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹my
ایزو ۲–۶۳۹bur (B)
mya (T)
ایزو ۳–۶۳۹mya – کد همگانی
کدهای اختصاصی:

int – [[Intha]]

tvn – [[Tavoyan dialects]]

tco – [[Taungyo dialects]]

rki – [[Rakhine language ("Rakhine")]]

rmz – Marma ("မြန်မာ")
گلاتولوگsout3159[۳]
زبان‌شناسی77-AAA-a
{{{mapalt}}}
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.

برمه‌ای جزو دسته زبان‌های تبتی-برمه‌ای از زیرشاخه‌های خانواده زبان‌های چینی-تبتی است. برمه‌ای یک زبان نواخت‌بر و منفرد است. این زبان از خط برمه‌ای استفاده می‌کند که از خط زبان مون مشتق شده که از خط برهمایی ریشه گرفته است.

زبان گفتاری و زبان نوشتاری ویرایش

برمه‌ای به دو دسته رده‌بندی می‌شود. یکی شکل رسمی است که در کارهای ادبی، انتشارات رسمی، برنامه‌های رادیویی و سخنرانی‌های رسمی به‌کار می‌رود. دیگری شکل گفتاری است که در گفتگوهای روزانه کاربرد دارد.

واژه‌ها ویرایش

بخش عمده‌ای از واژه‌های برمه‌ای به خانواده زبان‌های تبتی-برمه‌ای تعلق دارد. با این وجود زبان برمه‌ای از زبان‌های پالی، انگلیسی و مون و در اندازه‌ای کمتر از زبان‌های چینی، سانسکریت و هندی تاثیر پذیرفته است.

  • وام‌واژه‌های پالی بیشتر مربوط به مذهب، حکومت، هنر و دانش هستند.
  • وام‌واژه‌های انگلیسی بیشتر به فناوری، واحدهای سنجش و نهادهای نوین مربوط می‌شوند.
  • زبان مون تاثیر زیادی در برمه‌ای داشته است و بسیاری از وام‌واژه‌های این زبان از زبان برمه‌ای قابل جداسازی نیستند.
  • وام‌واژه‌های سانسکریت، چینی و هندی به تعداد کمتری در برمه‌ای دیده می‌شوند.

تاثیر زبان فارسی ویرایش

از سده شانزدهم میلادی که زبان فارسی، زبان رایج اهالی غرب برمه (آراکان) بود، بر زبان برمه‌ای نیز تأثیر گذاشت. امروزه نیز واژه‌های فارسی زیادی به‌ویژه اصطلاحات دریانوردی مانند بندر، شاه‌بندر، ناخدا در این زبان یافت می‌شوند.[۴]

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin
  2. Burmese at اتنولوگ (15th ed., 2005)
  3. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Southern Burmish". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)
  4. ایرانیان در میانمار بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine (سفارت جمهوری اسلامی ایران - بانکوک)

منابع ویرایش

  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Burmese language»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۸).