سازند قم از سازندهای زمین‌شناسی ایران با سن الیگوسنمیوسن در ایران مرکزی است. نام این سازند از شهر قم گرفته شده، ولی در گذشته به نام‌های دیگر نیز نامیده شده است. برای مقطع نمونه آن، نقطه خاصی در نظر گرفته نشده است، ولی ناحیه نمونه آن را عموماً در کوه‌های حاشیه جنوب دشت قم مانند کوه میل، دو چاه، دو برادر، نرداقی، خورآباد و شوراب که این سازند در آنجا رخنمون دارد در نظر گرفته می‌شود. ضخامت سازند قم ۱۲۰۰ متر است و از نظر سنگ‌شناسی به ۹ بخش (عضو) تقسیم می‌شود.[۱]


سن: الیگوسنمیوسن
گونهسازند
واحد بالاییسازند قرمز بالایی
واحد زیرینسازند قرمز پایینی
ضخامت۱۲۰۰ متر
سنگ‌شناسی
سنگ اصلیرسوبات تبخیری، آهک، ژیپس، مارن و دولومیت
موقعیت
منطقهایران مرکزی
کشورایران
مقطع نمونه
دلیل نام‌گذاری‌شهر قم

سن سازند قم الیگوسن میانی- پایانی تا میوسن پیشین است و آن را معادل سازند آسماری در زاگرس می‌دانند. این سازند با رخساره سنگی محیط دریایی در میان دو سازند تخریبی قاره‌ای سرخ پایین و سرخ بالا قرار دارد.[۲]

سازند قم در ایران مرکزی جهت اکتشافات نفت یا گاز اهمیت بسیار دارد. شمالی‌ترین بیرون زدگی‌های سازند قم در مره کوه در پای ارتفاعات البرز و از تهران تا سمنان قابل شناسایی بوده ولی ضخامت آن بسیار اندک است. در شرق ایران مرکزی، تشخیص سازند قم از لایه‌های قرمز رنگ دشوار است، ولی مرز شمال غرب آن در ناحیه ساوه و همدان قرار که ضخامت آن ۵۰۰ تا ۲۳۰۰ متر اندازه‌گیری شده است. سازند قم در ناحیه تکاب، میانه و پیرامون دریاچه ارومیه نیز دیده می‌شود و از اینجا به رسوبات مشابهی در نخجوان و آناتولی ترکیه می‌پیوندد.[۳]

منابع ویرایش

  1. «ژئوتوریسم قم». پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷.
  2. «بررسی ساختاری و تأثیر تغییر ستبرای سازند قم بر هندسه ساختارها، منطقه دخان در باختر ساوه». فصلنامه علمی- پژوهشی علوم زمین- سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷.
  3. «ژئوتوریسم قم». پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۷.