سهیل محسن افنان

سهیلِ محسن اَفنان (زادهٔ ۱۲۸۳ در عکا – درگذشتهٔ ۱۳۶۹) پژوهشگر فلسفه و زبان‌های فارسی و یونانی بود. او دانش‌آموختهٔ دانشگاه آمریکایی بیروت بود و افزون بر عربی، انگلیسی و فرانسوی با زبان‌های پارسی میانه و لاتین نیز آشنایی داشت. از آثار او می‌توان به ترجمهٔ متن‌های یونانی به فارسی و نیز تدوین واژه‌نامه‌های فلسفی اشاره کرد. او را، چون نامش را با اضافه بنوت و به شیوه کهن سهیلِ محسن افنان می‌نوشت، عرب پنداشته اند، حال آن که هم خانواده مادری و هم خانواده پدری اش ایرانی بودند و خودش نیز علاوه بر ایرانشناسی، دلداده فرهنگ ایران و زبان پارسی. بازپسین کتابش «پژوهش‌های پارسی درباره زبان پارسی دری» است. او در میان ایرانیان کم‌تر شناخته شده است و بیش‌تر نوشته‌هایش در بیروت چاپ شده اند.

خانواده

مقالهٔ اصلی: خاندان افنان

سهیلِ محسن افنان در خانواده‌ای از بهاییان تبعیدی در عکا چشم به جهان گشود. مادرش طوبا خانم دختر عبدالبها و منیره خانم بود. پدرش، میرزا محسن، نیز از بهاییان شیراز بود. افنان در تازی جمع «فنن» است، که خود به معنای «شاخه راست» است. در میان بهاییان برای اشاره به خاندان مادری علی‌محمد باب به کار می‌رود. میرزا محسن خود پسر میرزا سیدحسن افنان کبیر و نواده میرزا علی است، که پدرزن علی‌محمد باب و عموی مادر او بود. هرچند بعدها شوقی افندی او را (به همراه بستگانش) ناقض عهد و میثاق اعلام کرد.

نخستین چاپ نمایشنامه ایرانیان نوشته آیسخولوس، از یونانی به فارسی برگردانیده سهیل افنان، ۱۳۳۱ جلالی

آثار

• واژه‌نامه فلسفی: فارسی- عربی- انگلیسی- فرانسه- پهلوی- یونانی- لاتین، نشر نقره، تهران، ۱۳۶۲.
• دربارهٔ هنر شعر، ارسطو، سهیلِ محسن افنان (مترجم)، تهران: حکمت.
• ایرانیان، آیسخولوس، سهیل افنان (مترجم)، با مقدمه رضا داوری اردکانی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. ۱۳۹۰
• افق زندگی و اندیشه‌های ابن سینا، سهیل محسن افنان، مرضیه سلیمانی (مترجمان)، تهران: علم.
• پیدایش اصطلاحات فلسفی در عربی و فارسی، سهیل محسن افنان، محمد فیروزکوهی (مترجمان)، تهران: حکمت.
• پژوهش در باره زبان پارسی، بیروت، ۱۳۵۲