شاه‌خزندگان یا آرکوسورها (نام علمی: Archosaurs) گروهی از خزندگان دوکاو (diapsid) هستند که از نیاکان شاه‌خزنده‌ریخت خود در عصر اولنکین (آغاز دوره تریاس) فرگشت یافتند و شکل امروزی آن‌ها شامل تمساح‌سانان و پرندگان می‌شود. نام Archosaur از یونانی گرفته شده و به معنی "مارمولک شاه و فرمانروا" است. قرار داشتن پاها در زیر بدن، کامل‌بودن دیواره میان دو بطن قلب و داشتن مغز بزرگ‌تر و به دنبال آن انجام رفتارهای پیچیده‌ مانند مراقبت از فرزندان از جمله ویژگی‌هایی است که شاه‌خزندگان را از سایر خزندگان متمایز می‌کند. شاه‌خزندگان به طور کلی به دو گروه سوسمارنماها و پرنده‌گردنان تقسیم می‌شوند. تمساح‌ها از نسل سوسمارنماها و پرندگان از نسل پرنده‌گردنان هستند.

شاه‌خزندگان
محدودهٔ زمانی: تریاس پیشین تا هولوسن
۲۵۰ تا ۰ میلیون سال پیش
آرکوسورهای زنده تنها شامل تمساح‌سانان و پرندگان می‌شود.
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
زیررده: دوکاوان[۱]
فرورده: شاه‌خزنده‌ریختان[۲]
(طبقه‌بندی‌نشده): شاه‌خزندگان[۳]
کوپ، ۱۸۶۹
کلادها

درخت تبارزایی

ویرایش

نخست‌سوسماران

سرخ‌سوسماران

نخست‌کامپسایان

 Archosauria 
 سوسمارنماها 

فیتوسور

اتوسور

رایی‌خزندگان

تمساح‌ریختان

 پرنده‌گردنان 

ائوپارکریا

پرنده‌سوسماران

پرنده‌گردنان

شاه‌سوسمارشکلان 

نخست‌سوسماران

سرخ‌سوسماران

ائوپارکریا

نخست‌کامپسایان

 Archosauria 
 کروروتارسی 

فیتوسور

پرنده‌سوسماران

Suchia

 پرنده‌گردنان 

?سخت‌اهرم

پتروسور

دایناسورسانان

Archosauria 

کوبه‌دندان (رینکوسور)

پرولاکرتا (پرولاکرتا)

پروتروسوکوس (نخست‌سوسماران)

ائوپارکریا (یوپارکری‌سانان)

نخست‌کامپسایان

 Avesuchia (Crown group Archosauria
 کروروتارسی 

فیتوسور

Gracilisuchus

پرنده‌سوسماران

 Suchia 

اتوسور

پوستوسوکوس

تمساح‌ریختان

Fasolasuchus

 Prestosuchidae

Ticinosuchus

Prestosuchus

Saurosuchus

 پرنده‌گردنان 

سخت‌اهرم

 پرنده‌گردنان 

پتروسور

 دایناسورسانان

Lagerpeton

 Dinosauriformes 

Marasuchus

دایناسور

پرنده‌کفلان

 خزنده‌کفلان 

خزنده‌پاریختان

 ددپایان 

هرراسور

نوددپایان

فیتوسور

Archosauria 
سوسمارنماها

پرنده‌سوسماران

Suchia

Gracilisuchus

Turfanosuchus

رولتوسور

اتوسور

Ticinosuchus

Paracrocodylomorpha

Poposauroidea

Loricata

Prestosuchus

Saurosuchus

باتراکوتوموس

Fasolasuchus

Rauisuchidae

تمساح‌ریختان

پرنده‌گردنان / پرنده‌گردنان*

پتروسور

Lagerpetidae

Dinosauriformes

Marasuchus

Silesauridae

دایناسور

پرنده‌کفلان

خزنده‌پاریختان

ددپایان

 
NileCrocodile

پانویس

ویرایش
  1. Diapsida
  2. Archosauromorpha
  3. Archosauria
  4. Crurotarsi یا کروروتارسی
  5. Crocodilia
  6. Rauisuchia
  7. Ornithodira
  8. Pterosauria یا دایناسورهای بالدار

منابع

ویرایش
  • "آرکوسور" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 5 November 2008.