میر شاهوردی خان خورشیدی

(تغییرمسیر از شاه وردی خان)

میر شاهوردی خان خورشیدی، بیست و چهارمین و آخرین اتابک لرستان از سلسله اتابکان لر کوچک بود.[۱] در حدود قرن ۱۷ میلادی میر شاهوردی خان علیه مالیات وضع شده توسط شاه عباس بزرگ شورید. این شورش منجر به حمله شاه عباس صفوی به لرستان و برداشتن میر شاهوردی خان از قدرت شد که با پایان سلسله اتابکان لر کوچک همراه شد.[۲]

میر شاهوردی خان
آخرین اتابک لر کوچک
سلطنت995 - 1006 هجری قمری
درگذشته1006 هجری قمری
فرزند(ان)نیدل، اصلان خان، احمد
دودماناتابکان لر کوچک
پدر میر محمدی

رابطه میرشاهوردی خان با شاه عباس صفوی ویرایش

با گسترش قدرت شاه عباس صفوی و سرکوب حاکمان ملوک الطوایفی، میر شاهوردی خان سعی کرد رابطه خود را با صفویان بهبود ببخشد. او برای این کار حسین بیک سلونری که از نزدیکان خود بود را به دربار شاه عباس بزرگ فرستاد تا اعلام وفاداری کند. شاه عباس بزرگ که با اتابکان لر کوچک رابطه فامیلی داشت و عمه میر شاهوردی خان همسر او بود، از این عمل استقبال کرد و محراب بیک قراداغلو را به عنوان نماینده خود نزد این اتابک لر فرستاد. میر شاهوردی خان از محراب بیک به گرمی استقبال کرد.[۳]

جنگ با اغورلو سلطان بیات ویرایش

شاه عباس صفوی، شاهزاده محمد باقر میرزا را به ریاست ملک همدان تا بغداد منصوب کرد. اغورلو سلطان بیات از فرماندهان محمد باقر میرزا، برای اجرای فرمان شاه عباس صفوی، به نزدیکی بروجرد رفت تا سپاه و تجهیزات مربوطه را گردآوری کند. در همین زمان میر شاهوردی خان به اغورلو سلطان بیات حمله کرد و او را کشت. این امر به شدت باعث شد شاه عباس نسبت به میر شاهوردی خان کینه ورزی کند. حسین بیک سلونری نماینده اتابکان در دربار صفوی، بسیار سعی کرد که میرشاهوردی خان را از خطا تبرئه کند و نشان دهد که اغورلو سلطان بیات مقصر بوده است اما موفق نشد.[۴]

حمله شاه عباس به اتابک میرشاهوردی خان ویرایش

شاه عباس بزرگ که در تدارک جنگ با ازبکان بود تصمیم گرفت به اتابکان لر لشکر کشی کند؛ از این رو از به سوی خرم آباد شتافت. میر شاهوردی خان که از حمله شاه عباس بزرگ غافلگیر شده بود به سمت کبیر کوه که مرز ایران و عثمانی بود گریخت و ناچار به خاک عثمانی و شهر بغداد پناه برد. چند سال بعد میر شاهوردی خان به کمک پادشاه بغداد توانست سپاهی تجهیز کند و دوباره به لرستانات مسلط شود. در سال 1006 هجری قمری مجددا شاه عباس به میرشاهوردی خان حمله کرد و او بار دیگر به بغداد گریخت. میر شاهوردی خان که که فکر نمیکند صفویان تا این حد به تعقیب او بیایند با خیال راحت در قلعه جنگله بغداد مستقر شد. اما الله وردیخان قوللر آقاسی به دستور شاه عباس بزرگ به تعقیب او رفت و او را دستگیر کرد و نزد شاه عباس بزرگ برد. در نهایت به دستور شاه عباس، در کنار رود سیمره میرشاهوردی خان کشته شد و حکومت اتابکان لر کوچک منقرض شد.[۵]


بازماندگان میر شاهوردی خان ویرایش

میرشاهوردی خان سه فرزند به نام‌های اصلان، احمد و نیدل داشت. طایفه میر از بازماندگان میر شاهوردی خان آخرین اتابک لر هستند.[۶] میرهای دهلران از نسل احمد هستند[۷]، میرهای لرستان، خوزستان و دره شهر از نسل نیدل هستند[۸][۹] اکبر هاشمی رفسنجانی سیاستمدار ایرانی از میرهای رفسنجان و از نسل شاهوردی خان است.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]

 
هاشمی رفسنجانی سیاستمدار برجسته ایرانی، از نوادگان میرشاهوردی خان

همچنین میرزا عباس برادر میرزا علی پدر هاشمی رفسنجانی فرزندان میرزا عباس عبارتند از

  1. شیخ محمد هاشمیان امام جمعه اسبق رفسنجان
  2. حاج احمد هاشمیان مدیر عامل شرکت پسته رفسنجان
  3. شیخ حسین هاشمیان نماینده چند دوره مجلس
  4. رضا هاشمیان
  5. محسن هاشمیان

آخرین نوادگان عبارتند از: احمدرضا هاشمیان فرزند محمد هاشمیان فرزند حاج احمد هاشمیان (شرکت پسته رفسنجان) فرزند میرزا عباس هاشمیان فرزند حاج احمد فرزند حاج هاشم فرزند کریم فرزند ملا حسین فرزند ملا اسماعیل(مسجد ملا اسماعیل یزد) فرزند اصلان خان فرزند شاهوردی خان اخرین اتابک لرستان

منابع ویرایش

  1. «اتابکان لرستان صفحه 2 | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی». www.cgie.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  2. مهدی صبور صادقزاده. «میر شاهوردی خان | واپسین اتابک لر کوچک». تقویم تاریخ صبور.
  3. بیک ترکمان، اسکندر (۱۳۹۰). عالم آرای عباسی. تهران: نگاه. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۶۴۰۶.
  4. بدلیسی، شرف خان (۱۳۸۷). شرفنامه، تاریخ مفصل کردستان. تهران: اساطیر. شابک ۹۷۸۹۶۵۱۲۴۷۸۴۲.
  5. ساکی، علی محمد (۱۳۴۳). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. محمدی. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.
  6. «طایفه میر از بازماندگان میر شاهوردی خان | دانشنامه جهان اسلام». دانشنامه جهان اسلام.
  7. «موقعیت بوستان میر نوروز شاعر دهلرانی مربوط به دوران صفویه». پایگاه فرهنگی اجتماعی تژگاه. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  8. «نقش میرهای سیمره در تاریخ لرستان (در عصر قاجار و پهلوی)». پايگاه خبري یافته (لرستان). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  9. رستگارفرد، احد. «ایل لری کرمان | لرپژوهی :ایل لری کرمان، از ايلات بزرگ استان کرمان و ایلات رابُر است». loor.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  10. «آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی؛ مردی ازتبار شاهوردی خان آخرین اتابک لُر | پژواک لرستان». pejvakelorestan.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  11. «ریشه و تبار خانوادگی مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی». پايگاه خبری افکارنيوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  12. «ریشه و تبار لرستانی مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی | پایگاه خبری کشکان| kashkan.ir». دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.
  13. «پیکر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در کنار امام آرام گرفت». پايگاه خبري یافته (لرستان). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۳۰.